۲- امانت بین کتابخانه‌ای: ترتیب همکاری میان کتابخانه‌ها که طی آن یک کتابخانه می‌تواند مواد کتابخانه دیگر را به امانت بگیرد یا به عبارت دیگر، واسپردن مواد و منابع یک کتابخانه به کتابخانۀ دیگر (درویشی، ۱۳۸۸، ۴۸).
۳- دانشگاه‌های غرب کشور: کتابخانه‌های دانشگاهی مراکز استان‌های غرب کشور (ایلام، کردستان، کرمانشاه، لرستان و همدان) واقع شده‌اند. (بیرانوند و رنجبر، ۱۳۸۹، ۴).
۴- طرح همکاری: طرح غدیر یا عضویت فراگیر کتابخانه‌ها راهکاری برای دسترسی مستقیم کاربران به منابع کتابخانه‌های دانشگاهی می‌باشد. که طرح تعمیم خدمات کتابخانه‌ای به افراد غیر عضو با هدف ایجاد امکان دسترسی مستقیم به منابع کتابخانه‌های دانشگاهی و تخصصی از طریق یک نظام رسمی، هماهنگ، برنامه‌ریزی شده و جامع می‌باشد (خسروی و عبدالمجید، ۱۳۸۶، ۱۴۴).
۱-۹-۲٫ تعریف عملیاتی
۱- اشتراک منابع: بر اساس گفتۀ امین پور در مورد اشتراک منابع که یکی از راهکارهای مقابله با محدودیت‌های مالی و فیزیکی امانت بین کتابخانه‌ای و یا تلفیقی از هر دو می‌باشد (امین پور، ۱۳۸۵، ۲۳). ۲- امانت بین کتابخانه‌ای: عبارتند از ارسال یک رکورد یا منبع از یک نهاد دارنده منابع به نهاد درخواست کننده با هدف اینکه منابع را در دسترس مراجعان و کاربرانی که از مکان‌آموزش‌ها یا جاهایی که دور از مرکز دارنده منابع هستند قرار دهند.
۳- دانشگاه های غرب کشور: دانشگاههایی که در قسمت غرب کشور و در شهرهای غربی قرار دارند.
۴- طرح همکاری: طرح همکاری که برای کتابخانه ها در نظر گرفته شده است، ایجاد همکاری و هماهنگی در بین کتابخانه هایی راکه از نظر موضوع در یک سطح هستند راشامل می شود. و این نوع طرح به گونه های مختلفی ایجاد شده و توسعه یافته است.
۵-کتابخانه های نهاد رهبری: کتابخانه هایی هستند که زیر نظر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تأسیس شده‌اند.
فصـل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق و پیشینه تحقیق
۲-۱٫ مقدمه
همکاری بین کتابخانه‌ها که در نتیجه، دسترسی به منابع است. از این طریق می‌توان منابع را دسترس پذیر نمود. در این مورد مالکیت منابع و اطلاعات از دسترس کتابخانه‌ها تا حدی خارج می‌شود و در اختیار کتابخانه‌های همکار که در طرح همکاری با یکدیگر مشارکت دارند قرار می‌گیرد. موضوع اشتراک منابع در چند دهه اخیر مورد توجه بوده و برای بسیاری از کتابخانه‌ها به عنوان سرمایه‌گذاری در تهیه منابع به شمار می‌رود و این تلاشی دوباره برای آنان محسوب می‌شود، تا با همکاری یکدیگر مجموعه کتابخانه‌ها را توسعه دهند.
۲-۲٫تعریف همکاری
مارکوسن معتقد است همکاری کتابخانه‌ای در سه سطح مطرح می‌شود: همکاری، ائتلاف و شبکه.
۱- همکاری کتابخانه‌ای. فعالیت مشترک میان دو یا چند کتابخانه که برای تسهیل، پیشبرد و اعتلای فعالیت‌های کتابخانه و برای استفاده از منابع و ارائه خدمات به استفاده کنندگان طراحی شده باشد.
۲- ائتلاف کتابخانه‌ای. نوع خاصی از همکاری بین کتابخانه‌ای است که به منطقه جغرافیایی خاص، تعداد معدودی کتابخانه و موضوعی مشخص مربوط است و دارای دستورالعمل و اصول خاصی است.
۳- شبکه کتابخانه‌ای. نوع خاصی از عملیات کتابخانه‌ای که برای متمرکز سازی یا توسعه برنامه ها و خدمات اشتراکی شامل استفاده از رایانه و ارتباطات است و دارای دفتر مرکزی یا گروه کارکنانی برای ایفای برنامه های شبکه و هماهنگی آن ها است. نظام‌های همکاری کتابخانه‌ای که از آن به شبکه اطلاع‌رسانی تعبیر می‌شود عبارت است از نظام‌های همکاری کتابخانه‌ای در یک منطقه جغرافیایی یا یک حوزۀ موضوعی که مرکزی هماهنگ کننده دارد و به عنوان مجرای ارتباطی عمل می‌کند (نشاط، ۱۳۸۲، ۸).
همکاری در فرهنگ وبستر در سال ۱۹۷۳ و صفحه ۲۵۰ چنین تعریف شده است: با دیگری یا با دیگران بودن برای سود متقابل، اغلب با اقتصاد مرتبط است (آیسون، ۱۹۹۵، ۳)[۴].
۲-۳٫ایجاد طرح همکاری بین کتابخانه‌ای
در راستای ایجاد طرح‌های همکاری بین کتابخانه‌ای راهکارهایی قبلاً توسط محققین دیگر ارائه شده است که در پیرامون خود تحولات بسیاری را به وجود آورده‌اند. علاوه بر امانت بین کتابخانه‌ای، اشتراک منابع و خدمات تحویل مدرک، استفاده از طرح‌های غدیر و امین می‌باشد که کتابخانه‌ها با به عضویت درآمدن در این طرح‌ها می‌توانند از خدمات و مزایای آن به نفع خود استفاده نمایند. تحولاتی که رخ داده همچون: حق مؤلف، ایجاد فرصت‌های زیادی برای شکل دهی به قوانین و مفاهیم مربوط به نظام همکاری بین کتابخانه‌ای و تبادل اطلاعات با منابع کتابخانه‌ها که از اهمیت بالایی برخوردار است. به نتایج قابل قبولی هم در برخی زمینه‌ها رسیده‌اند از جمله: تبادل اطلاعات، تبادل تجربیات در بین کتابداران و همکاران دیگر در کتابخانه‌ها را نیز منجر شده است. در حال حاضر کتابداران به راهکارهایی روی آورده‌اند که در چارچوب قوانین، مقررات و برنامه هایی بوده که کتابخانه‌ها را بر اساس شرکت در هم سرمایگی به سمت تبادل اطلاعات پیش ببرند و از ابزارهای همکاری مانند فهرستگان کتابخانه و فهرست منابع کتابخانه‌هایی که در این زمینه قوی هستند، استفاده نمایند. در هر صورت اگر به شکل دقیق به مسئله همکاری بین کتابخانه‌ها توجه شود، در آینده نزدیک شاهد پیشرفت و تغییر عظیمی در کتابخانه‌ها خواهیم بود. که این پیشرفت نه تنها به نفع جامعه کتابخانه‌ها خواهد بود بلکه در همه زمینه‌های علوم، تحقیقات و فناوری مؤثر واقع می‌شود. برای ایجاد طرح همکاری ایجاد تمایل و رغبت در بین کتابداران از جمله مسائل مهمی است که باید در نظر گرفته شود چنان که کتابداران به ایجاد همکاری در کتابخانه‌های خود تمایل داشته باشند، می‌توانند به نتیجه مطلوب در این زمینه برسند. در فصل پنجم تحقیق حاضر به ارائه راهکارهایی در ایجاد طرح همکاری بین کتابخانه‌های نهاد رهبری دانشگاه‌های غرب می‌پردازیم.
۲-۴٫ روش‌های همکاری
یکی از روش‌های همکاری برای تهیه منابع اطلاعاتی کتابخانه، مبادله با کتابخانه های دیگر است. مبادله منابع اطلاعاتی ممکن است به دو صورت انجام پذیرد:
الف) مبادلۀ منابع اطلاعاتی کتابخانه: گاهی منابع اطلاعاتی موجود در کتابخانه به دلایلی مورد نیاز کتابخانه نمی باشد و کتابخانه مایل است آن را با کتابخانۀ دیگر مبادله نماید، منابعی که مشمول مبادله با کتابخانه های دیگر میشوند، منابعی هستند که با توجه به سیاستهای کتابخانه مشمول وجین میشوند. در بعضی از کشورها از قبیل آمریکا، برای مبادلۀ اطلاعات انجمنهایی تشکیل داده اند که از طریق آن، اعضای انجمن این منابع، را با یکدیگر مبادله مینمایند. برای انجام مبادله لازم است هر کدام از کتابخانه ها فهرست دقیق منابع اطلاعاتی مورد مبادلۀ خود را در اختیار کتابخانه های دیگر قرار دهد تا بعد از انتخاب اولیه، در مورد چگونگی مبادله مذاکرات لازم صورت پذیرد.
فرم در حال بارگذاری ...
