عناصر سرمایه فکری

به دلیل گستردگی مفهوم سرمایه فکری محققانی که در این حیطه کار کرده‌اند هرکدام دسته بندی خاص خود را ارائه کرده‌اند نخستین دسته بندی را اسویبی ‌در سال‌ ۱۹۹۷ در سه حوزه انجام داد.

• • سرمایه انسانی در حوزه شایستگی فردی

• • سرمایه ساختاری در حوزه ساختار داخلی

• سرمایه ارتباطی در حوزه ساختار خارجی

آدلر برویز^[۷] (۱۹۹۶) سرمایه مشتری را جایگزین سرمایه ارتباطی قرار داد و به بررسی سرمایه فکری پرداخت طبقه بندی برویز به قرار زیر است.

سرمایه فکری

سرمایه انسانی

سرمایه ساختاری

سرمایه مشتری

روابط بازار

خط مش‌های سازمانی

هوش انسانی

جوهره و ماهیت

روابط خارج از سازمان

دسترسی به کارایی

ذهن انسان

حیطه عمل

حجم ماندگار

روابط درون سازمانی

حجم مناسب

پارامترهای اندازه گیری

بسیار بالا

متوسط

بالا

دشواری در کد گذاری

شکل ۱-۲- مفهوم سازی اجزای سرمایه فکری

سازمان همکاری و توسعه اقتصادی سرمایه فکری را به عنوان ارزش اقتصادی دو دسته از دارایی‌های ناملموس هر شرکت یا سازمان یعنی سرمایه سازمانی (ساختاری) و سرمایه انسانی تعریف می‌کند. سرمایه ساختاری به مواردی از قبیل سیستم‌های نرم افزاری شبکه های توزیع و زنجیر‌ه‌های تأمین اشاره دارد و سرمایه انسانی شامل منابع انسانی در سازمان و همچنین مشتریان و تأمین کنندگان سازمان می‌شود علاوه بر متغیرهای اصلی سرمایه فکری یعنی سرمایه سازمانی و سرمایه انسانی ایده توجه به سرمایه های اجتماعی در سازمان‌های دولتی در دوران حاضر مطرح است.

از طرفی طبقه‌بندی سیستم‌های حسابداری مدیریت در ابعاد مربوطه در تحقیقات حسابداری مدیریت امری رایج است که امکان در نظر گرفتن مسائل خاص و اهداف سیستم حسابداری مدیریت را که با اتخاذ دیدگاه کلی امکان پذیر فراهم می‌کند این ابعاد و یا ویژگی‌ها ممکن است نشان دهنده کیفیت‌های مورد انتظار کاربران از اطلاعات ارائه شده توسط سیستم حسابداری مدیریت نباشند پژوهش حاضر از شش بعد سیستم حسابداری مدیریت استفاده کرده و آن ها را در سه گروه دسته بندی می‌کند ۱) سبک استفاده از اطلاعات فراهم شده توسط سیستم‌های حسابداری مدیریت که ابعاد شناختی و تعاملی را در بر می‌گیرد ۲) نوع اطلاعات ارائه شده توسط سیستم‌های حسابداری مدیریتی که ابعاد تجمع و تراکم را در بر می‌گیرد و ۳) نوع تصمیم حمایت شده از سوی سیستم حسابداری مدیریت که ابعاد ارزیابی عملکرد و تخصیص منابع را شامل می‌شود (آدلر و برویز ۱۹۹۶).

در ادامه با توجه به موضوع تحقیق به اهمیت حسابداری و مدیریت می‌پردازیم

• هدف‌های اصلی حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت، از نظر ماهیت، یک فرایند اندازه‌گیری است. محدوده حسابداری مدیریت شامل اطلاعات عملیاتی مانند نقص یا کمبود واحدهای تولیدشده است. هدف از حسابداری مدیریت کمک به یک سازمان به ‌منظور رسیدن به هدف‌های استراتژیک کلیدی تعیین شده در جهت اهداف سازمان است. با توجه به الزامات سرمایه فکری در رشد و پیشرفت سازمان، اهداف اصلی حسابداری مدیریت را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

اهداف حسابداری مدیریت به قرار زیر می‌باشند:

• • • تامین اطلاعات مورد نیاز مدیران برای تصمیم گیری و برنامه ریزی

  

• • کمک به مدیران در رهبری و کنترل فعالیت‌های عملیاتی

• • انگیزش مدیران و کارکنان برای فعالیت در راستای هدف‌های سازمانی

• سنجش و ارزیابی عملکرد واحد‌های تابعه، مدیران و سایر کارکنان سازمان

حسابداری مدیریت یک سیستم اطلاعاتی است که با فراهم کردن اطلاعات لازم کمک می‌کند تا سرمایه گذارها اعتبار دهندگان مدیران و دولت نسبت به مسائل اقتصادی بهتر بتوانند تصمیم بگیرند برای مثال اگر شخصی بخواهد در شرکتی سرمایه گذاری کند تمایل دارد که وضعیت مالی آن شرکت و یا نتایج عملیات آن شرکت را در طی سال‌های قبل بداند موضوعاتی که به صورت گزارش‌های مالی توسط حسابداران تهیه می‌شود حسابداری به منظور جوابگویی به نیازهای انسان به وجود آمده است به همین دلیل با گذشت زمان و به موازات گسترش فعالیت‌های اقتصادی و افزایش پیچیدگی آن هدف‌ها و روش‌های حسابداری برای جوابگویی به نیازهای اطلاعاتی توسعه یافته است چرا که اشخاص شرکت‌ها و دولت برای تصمیم گیری ‌در مورد توزیع مناسب منابع مالی نیاز به اطلاعاتی قابل اتکا دارند که این اطلاعات را به یاری حسابداری می‌توان به دست آورد از سوی دیگر انجام سرمایه گذاری یکی از مواد ضروری و اساسی در فرایند رشد و توسعه اقتصادی کشور است و سرمایه گذاران نیز از بعد عرضه سرمایه تا حد امکان سعی دارند منابع مالی خود را به سوئی سوق دهند که کمترین ریسک و بیشترین بازده را داشته باشد یعنی به دنبال برآورد ریسک سرمایه گذاری خواهند بود این در حالی است که یکی از مبانی اساسی برای محاسبه ریسک بازار شرکت‌ها استفاده از اطلاعات تولید شده توسط سیستم حسابداری است (شباهنگ ۱۳۹۳).

اهمیت و ضرورت پژوهش مورد نظر از آنجا ناشی می‌شود که در تصمیم گیری‌های با اهمیت مدیران واحد‌های انتفاعی عملاً بر اطلاعات حسابداری مدیریت اتکا می‌کنند ‌بنابرین‏ درک ارتباط فرایند تصمیم‌گیری با اطلاعات حسابداری مدیریت بسیار حائز اهمیت است. برای رسیدن به هدف‌های سازمانی استفاده از دانش فکری کارکنان بسیار حائز است. پس در حلقه حسابداری و مدیریت و دانش فکری کارکنان را در هم می‌آمیزیم و بخش خدماتی اقتصاد کشور را به مرحله رشد و توسعه نزدیک می‌کنیم.

۱-۴- اهداف تحقیق

۱-۴-۱- هدف اصلی

“بررسی تأثیرحسابداری مدیریت بر افزایش سرمایه گذاری فکری سازمان‌های دولتی”

۱-۴-۲- اهداف فرعی

۱- بررسی مدیریت هزینه حسابداری مدیریت

۲- بررسی کنترل بودجه حسابداری مدیریت

۳- بررسی فناوری اطلاعات نوین در دانش فکری سازمان‌های دولتی

۴- بررسی شیوه نوین حسابداری سرمایه فکری

۱-۵- فرضیه‌های تحقیق

۱-۵-۱- فرضیه اصلی

بین مؤلفه‌‌های دانش حسابداری مدیریت و افزایش سرمایه فکری سازمان‌های دولتی ار تباط معنی دار وجود دارد

۱-۵-۲- فرضیه‌های فرعی

۱- بین مؤلفه‌‌های مدیریت بودجه و افزایش سرمایه فکری سازمان‌های دولتی ارتباط معنی دار وجود دارد.

۲- بین مؤلفه‌‌های بودجه هزینه و افزایش سرمایه فکری سازمان‌های دولتی ارتباط معنی دار وجود دارد.

۳- بین هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت و افزایش سرمایه فکری سازمان‌های دولتی ارتباط معنی دار وجود دارد.

۴- حسابداری مدیریت راهبردی بر افزایش سرمایه فکری سازمان‌های دولتی تأثیر دارد.

۱-۶- متغیرها‌ی تحقیق