وبلاگ

در این پژوهش، میزان پایایی این پرسشنامه با سه روش آلفای کرونباخ، دو نیمه سازی و بازآزمایی مورد بررسی قرار گرفت که نتایج به ترتیب عبارت بود از ۸۵/۰، ۸۱/۰ و ۶۹/۰ که در مجموع نشانگر پایایی قابل قبول این ابزار است.

۳-۶-۴ پرسشنامه‌ی سلامت عمومی‌۲۸ سوالی^[۲۰۵] (۲۸-GHQ)

پرسشنامه‌ی سلامت عمومی‌توسط گلدبرگ^[۲۰۶] در سال ۱۹۷۲ تنظیم گردید (ابراهیمی، مولوی، موسوی، برنامنش و یعقوبی، ۱۳۸۶). فرم اصلی این پرسشنامه دارای ۶۰ سوال است و فرم‌های کوتاه آن از ۱۲ تا ۲۸ سوالی نیز تهیه و به ۳۸ زبان، ترجمه شده است. همچنین مطالعات روان سنجی برروی این پرسشنامه، در ۷۰ کشور جهان به انجام رسیده است (گلدبرگ، گتر، ساراتوریوس، ۱۹۹۷، به نقل از ابراهیمی‌و همکاران، ۱۳۸۶). سیستم نمره گذاری این پرسشنامه، می‌تواند به صورت مقیاس لیکرت چهاردرجه‌ای یا به صورت نمره گذاری دوگانه در نظر گرفته شود. البته مطالعات متعدد، نشان داده است که روش لیکرت، موجب افزایش شاخص‌های غربالگری آزمون مذکور شده است. در روش نمره گذای لیکرت، دامنه نمرات آزمودنی می‌تواند از ۰ تا ۸۴ باشد (کاویانی و همکاران، ۱۳۸۰).

ابراهیمی‌و همکاران(۱۳۸۶) با تحلیل عوامل این پرسشنامه، ۴ عامل را استخراج کردند که عبارت بود از: علائم جسمانی، اضطراب و بی‌خوابی، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی. این چهار عامل با عوامل استخراج شده توسط گلدبرگ، مطابقت دارد (ماکوسکا، مرس، موسیکا و کولاسا^[۲۰۷]، ۲۰۰۲).

در پژوهش ابراهیمی‌و همکاران (۱۳۸۶) روایی ملاکی ۷۸/۰، ضریب پایایی دو نیمه سازی ۹۰/۰ و آلفای کرونباخ ۹۷/۰ برای این پرسشنامه به دست آمد. نقطه برش پیشنهادی نیز ۲۴ بود، یعنی نمره ۲۴ و پایین تر، نشانگر سلامت مطلوب و بهنجار است. البته زیرمقیاس‌های پرسشنامه‌ی سلامت عمومی، جنبه‌های نشانه شناسی اختلالات روانی را نشان نمی‌دهند و لزوماًً‌ برابر با تشخیص‌های روانپزشکی نیستند (کاویانی و همکاران، ۱۳۸۰).

در پژوهش حاضر نیز میزان پایایی این پرسشنامه به سه روش آلفای کرونباخ، دو نیمه سازی و بازآزمایی مورد محاسبه قرار گرفت که نتایج به ترتیب عبارت بود از ۹۰/۰، ۷۳/۰ و ۶۷/۰ که در مجموع نشانگر پایایی قابل قبول این ابزار است.

۳-۷ شیوه ی اجرای پژوهش

هنگام توزیع اولیه ی پرسشنامه‌ها با ارائه ی توضیحاتی مختصر ‌در مورد ماهیت جلسات مداخله، از ‌هر آزمودنی، دعوت به عمل می‌آمد تا در صورت تمایل به شرکت در جلسات، شماره ی خود را در بالای برگه‌ی پرسشنامه‌ها یادداشت نماید. پس از توزیع اولیه ی پرسشنامه‌ها برای دویست آزمودنی، تعداد ۱۷۵ پرسشنامه به طور کامل و قابل قبول، تکمیل شده بود که همگی در بخش مربوط به تجزیه و تحلیل های مدل یابی ساختاری پژوهش، شرکت داده شدند. سپس از بین این پرسشنامه‌ها تعداد ۴۲ نفر به منظور طرح آزمایشی پژوهش، انتخاب شدند. ملاک های ورود ‌به این بخش از پژوهش عبارت بودند از: ۱- داشتن نمره ی بیشتر از ۲۴ برای فرم ۲۸ سوالی پرسشنامه ی سلامت عمومی‌و نمره ی کمتر از میانه برای پرسشنامه ی شادکامی‌آکسفورد و مقیاس لذت اسنیت- هملیتون ۲- اعلام آمادگی برای شرکت در جلسات مداخله که از طریق ثبت شماره ی تماس در بالای پرسشنامه مشخص می‌شد. با این شرایط، ۴۲ نفر در طرح آزمایشی پژوهش وارد شدند که به تصادف به دو گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. پرسشنامه هایی که هریک از این اعضا در نمونه گیری اولیه ی پژوهش، تکمیل کرده بودند به منزله ی نمرات پیش آزمون آن ها محسوب شد. اعضای گروه آزمایش، به مدت ۱۰ جلسه، دو بار در هفته و هربار به مدت ۹۰ دقیقه، با هماهنگی مسئولین دانشکده ی علوم تربیتی و روانشناسی، در یکی از کلاس ها که دارای وسعت کافی برای اجرای جلسات، بود حاضر می‌شدند. قبل از شروع ‌هر جلسه، مکان اجرای جلسه به لحاظ ساختار چینش صندلی ها و سایر اجزای لازم برای اجرای جلسات، آماده می‌شد. در طول مدتی که اعضای گروه آزمایش، تحت مداخله بودند، اعضای گروه کنترل، تحت هیچ مداخله ای قرار نگرفتند. بلافاصله پس از اتمام جلسات، اعضای هردو گروه، مجدداً مورد سنجش قرار گرفتند و پرسشنامه های شادکامی‌آکسفورد، مقیاس لذت اسنیت- هملیتون و پرسشنامه ی سلامت عمومی‌۲۸ سوالی را تکمیل کردند. یک ماه بعد، همین پرسشنامه‌ها بار دیگر به منظور مرحله ی پیگیری توسط اعضای هردو گروه، تکمیل شد. البته چندنفر از اعضای گروه آزمایش، به سبب عدم حضور مستمر در جلسات، از لیست اعضای گروه آزمایش حذف شدند، به طوری که لیست نهایی اعضای گروه آزمایش ۱۵ نفر بود. از اینرو به منظور حفظ تساوی تعداد دو گروه، چندنفر از اعضای گروه کنترل نیز به تصادف حذف گردیدند. ‌بنابرین‏ تمام تجزیه و تحلیل های مربوط به طرح آزمایشی پژوهش ‌بر اساس لیست نهایی ۳۰ نفره (مجموع اعضای دو گروه) انجام شده است.

۳-۸ برنامه ی مداخله

گروه آزمایش، در ۱۰ جلسه ی گروهی روان نمایشگری با محتوای معنوی شرکت کردند. جلسات، دوبار در هفته و هربار به مدت ۵/۱ ساعت برگزار می‌گردید. شکل اجرای جلسات، به صورت برنامه ریزی شده بود که یکی از اَشکال تعریف شده ی اجرای روان نمایشگری است (کارپ، ۱۹۹۴). بر این اساس، اهداف و موضوعات ‌هر جلسه و نیز طرح اولیه ای از تکنیک های گرم کردن و اجرا پیش از ‌هر جلسه، توسط کارگردان تعیین می‌شد ولی جزئیات اجرای جلسه و نوع تکنیک هایی که در نهایت در جلسه به کار گرفته می‌شد، در جریان ‌هر جلسه و به مقتضای موقعیت، مشخص می‌شد. به عبارت دیگر، اهداف و موضوعات هرجسه، کاملاً از پیش تعیین شده بود ولی تکنیک ها و سایر جزئیات در نظر گرفته شده ممکن بود در جریان جلسات، به مقتضای موقعیت های مطرح شده توسط اعضا تغییر کند.

هریک از جلسات، از سه بخش اصلی گرم کردن، اجرا و مشارکت تشکیل می‌شد. در بخش گرم کردن که یک چهارم ابتدایی زمان ‌هر جلسه را به خود اختصاص می‌داد، با بهره گرفتن از تکنیک های ‌کلامی و غیرکلامی‌مخصوص این بخش، اعضا برای اجرا آماده می‌شدند. سپس در مرحله ی اجرا متناسب با موضوع ‌هر جلسه، موقعیت های ارائه شده توسط یک یا چند نفر از اعضا به نمایش گذاشته می‌شد و تکنیک های متناسب با این مرحله، اجرا می‌شد. در مرحله ی مشارکت، مفاهیم مربوط به موضوع جلسه با توجه به موقعیت های اجرا شده مورد بحث قرار گرفته و در نهایت دستاوردها و مفاهیم ارائه شده در ‌هر جلسه، مورد جمع بندی قرار می‌گرفت. خلاصه ای از موضوعات مربوط به هریک از جلسات، به همراه تکنیک های ارائه شده در ‌هر جلسه، در جدول ۳-۲ ارائه شده است. شرح مبسوط جلسات در قسمت پیوست، ارائه شده است.