وبلاگ

دید نوآوری و یادگیری

کیفیهر دوخیر

ارزش افزوده اقتصادی

طرح ریزی مالی

بودجه بندی

هدف گذاری ، جبران

کمیمبتنی بر هزینه های تاریخیفقط درونی

شاخص سرمایه فکری

استراتژی و معیارهای مالی و غیرمالی

تک معیارهمبتنی بر عوامل بالقوه ایجاد ارزش کنندهمحدود

کارگذار تکنولوژی

دارایی های بازار

دارایی های انسانی

مالکیت معنوی دارایی های زیربنایی

از نظر کیفی به کمی شدنهر دو نگرشمحدود

نرخ بازده دارایی ها

عملکرد کلی دارایی ها

تک معیارهمبتنی بر هزینه های تاریخیبلی

سرمایه فکری مستقیم

بازار

مالکیت معنوی

تکنولوژی

دارایی های انسانی

کمیمبتنی بر اجزای دارایی های بازاربلی

۲-۲-۵-۱- طبقه بندی شیوه اندازه گیری سرمایه فکری از دید کلینت و دارن^[۳۹]

شیوه های اندازه گیری برای دارایی های نامشهود در درون چهار مقوله اصلی از شیوه های اندازه گیری جا داده شده است این طبقه بندی ها با توسعه طبقه بندی های لوثی و ویلیامز^[۴۰]، ۲۰۰۰توسط بارن و همکاران^[۴۱]،۱۹۹۸پیشنهاد شده است. ( ویلیام ، ۲۰۰۲و بارن و همکاران ، ۱۹۹۸)

۲-۲-۵-۲- روش های محاسبه مستقیم سرمایه فکری^[۴۲]

برآورد ارزش دلاری دارایی های نامشهود به وسیله شناختن اجزاء مختلف آن می‌باشد. یکبار این اجزا مشخص می شود، آنهایی که می توان به طور مستقیم عرضه کرد، به طور جداگانه و یا به صورت یک ضرب جمع شونده ، ارزیابی می شود.

۲-۲-۵-۳- روش های برآورد ارزش بازاری سرمایه ^[۴۳]

تفاوت برآورد شده بین ارزش بازاری سرمایه یک شرکت و حقوق صاحبان سهام به ‌عنوان ارزش سرمایه فکری و یا دارایی های نامشهود می‌باشد.

۲-۲-۵-۴- روش های برگشت دارایی ها ^[۴۴]

میانگین عایدات بعد از مالیات یک شرکت برای یک دورۀ زمانی، تقسیم بر میانگین دارایی های مشهود شرکت شود نتیجه ROA شرکت است که پس از آن با میانگین صنعت مقایسه می شود. تفاوت ایجاد شده با میانگین دارایی های مشهود شرکت در برآورد یک میانگین درآمد سالانه از دارایی های نامشهود است، با تقسیم کردن میانگین درآمدها مذکور بر میانگین هزینه های سرمایه شرکت یا یک نرخ بهره، می توان برآوردی از ارزش دارایی های نامشهود یا سرمایه فکری استنتاج کرد.

۲-۲-۵-۵- روش های کارت امتیاز^[۴۵]

اجزای مختلف دارایی های نامشهود یا سرمایه فکری شناخته شده اند و مقیاس ها و شاخص های ساخته شده در برگه های امتیازی گزارش شده اند ویا به صورت نمودار نشان داده شده اند . روش های SC شبیه روش های DIC هستند که هیچ برآورد دلاری از دارایی های نامشهود ندارند.

۲-۲-۶- نحوه محاسبه سرمایه فکری ( با بهره گرفتن از مدل پالیک ) شاخص های عملکرد مالی شرکت ها

روش های گوناگونی برای محاسبه و سنجش سرمایه فکری وجود دارد که مزایا و معایب هر یک بیان گردید . در این کار تحقیقاتی برای محاسبه و سنجش سرمایه فکری از مدل پالیک استفاده شده که از دلایل استفاده از این روش راحتی آن در محاسبه سرمایه فکری است که از طریق صورت های مالی و یادداشت های همراه آن جهت این کار استفاده می شود و همان‌ طور که می‌دانیم صورت های مالی آنچه را که در واقعیت وجود دارد نشان می‌دهد و ساخته پرداخته ذهن و تخیل نیست و به آنچه در شرکت وجود دارد از دیدگاه مالی (ریالی) نگاه می‌کند.

پالیک در سال ۱۹۹۸ و ۲۰۰۰ ارزش افزوده کارایی عقلایی^[۴۶] را جهت اندازه گیری سرمایه فکری شرکت ها ارائه کرد. در روش (ارزش افزوده کارایی عقلایی) پالیک، برای به دست آوردن اطلاعات درباره ارزش کارایی ایجاد شده از دارایی های عینی و غیرعینی درون یک شرکت تهیه شده است. این مدل با توانایی شرکت نسبت به ایجاد ارزش افزوده شده^[۴۷] شروع می شود. ارزش افزوده تفاوت بین out و IN است. منظور از out کل درآمد حاصل از فروش تولیدات خدمات و سرویس های ارائه شده به بازار می‌باشد و منظور از IN تمام هزینه هایی است که جهت تولید کالاها و خدمات وسرویس ها هزینه شده است.

باید ‌به این نکته مهم توجه داشت که در مدل پالیک هزینه کار (کل هزینه حقوق و دستمزد و مزایای آن) و هزینه استهلاک جز هزینه های IN شامل نمی شود. حقوق و دستمزد نسبت به نقش فعالیت در فرایند ایجاد شده ارزش، عامل بلقوه( که توسط هزینه های کار ایجاد می شود) به عنوان یک هزینه محسوب نمی شود.

بدین گونه رمز اساسی در مدل پالیک رفتار کار به عنوان ارزش ایجاد شده شرکت تجاری است. این نتیجه آن است که ارزش اضافه شده توسط سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری منعکس می شود. هزینه استهلاک نیز به دلیل اینکه وجوهی از شرکت خارج نمی شود در VA جز IN محسوب نمی شود ‌بنابرین‏ VA را می توان به صورت معادله زیر نوشت:

سود عملیاتی + هزینه حقوق و دستمزد + هزینه استهلاک = VA

الف) محاسبه کارایی سرمایه فیزیکی ^[۴۸]:

ارزش افزوده (VA) به سرمایه فیزیکی به کار گرفته شده را ، کارایی سرمایه فیزیکی می‌گویند که این شاخص برای نشان دادن ارزش افزوده ایجاد شده (VA) به وسیله سرمایه فیزیکی است.

دارایی مشهود / ارزش افزوده = CEE = VA / CE

دارایی های نامشهود = ارزش دفتری دارایی های نامشهود – ارزش دفتری کل دارایی = CE

CEE بیان کننده توانایی فکری شرکت ها نسبت به به کارگیری سرمایه فیزیکی جهت ایجاد ارزش افزوده است. زمانی که ‌گروه‌های مختلف شرکت ها با هم مقایسه می‌شوند، شرکت هایی که CEE بالاتری دارند نشان می‌دهد که نسبت سرمایه فکری شان ارزش افزوده (VA) بیشتری کسب کردند.

ب) محاسبه کارایی سرمایه انسانی ^[۴۹]:

کارایی سرمایه انسانی نشان می‌دهد که چطور VA بیشتر با ریال صرف شده برای هزینه حقوق ودستمزد در شرکت ایجاد شده است. نسبت VA به HC ، توانایی- HC را نسبت به ایجاد ارزش در یک شرکت بیان می‌کند.

نامتناقض با نظریه های دیگر رهبران نویسنده سرمایه فکری(سویبی،۱۹۹۸ و ادوینسون، ۱۹۹۷)^[۵۰].

پالیک بیان می‌کند که کل هزینه های حقوق و دستمزد شاخصی از یک شرکت است. پالیک فرض می‌کند که چون بازار حقوق و دستمزد را مشخص می‌کند که همان نتایج عملکرد است، پس نسبت VA به HC، تواناییHC را برای ایجاد ارزش در شرکت بیان می‌کند.

(هزینه حقوق و دستمزد کل شرکت) / (ارزش افزوده) = HCE = VA /HC

کل حقوق و دستمزد پرداختی به منابع انسانی = HC

به طور مشابه وقتی که HCE در سطح یک گروه از شرکت ها مقایسه می‌شوند، HCE یک شاخص از کیفیت منابع انسانی شرکت و توانایی هایش نسبت به VA برای هر ریال صرف شده بر HC می‌باشد وشرکت هایی که HCE بالاتری دارند نشان دهنده این است که به نسبت هزینه های حقوق و دستمزد ارزش افزوده بیشتری حاصل شده است. یعنی کارایی کارکنان آن شرکت بالا است.

ج) محاسبه کارایی سرمایه ساختاری ^[۵۱]

سومین ارتباط کارایی سرمایه ساختاری است که سهم سرمایه ساختاری را در ایجاد ارزش نشان می­دهد.

در مدل پالیک SC = VAi – HCi . در اندازه گیری SCE مقداری از SC مورد نیاز نسبت به تولید یک دلار از VA است و آن شاخصی از چگونگی موفقیت SC در خلق ارزش است. به خلاف HCE و CEE و VA مقسوم علیه برای SCE است. بدین گونه سومین ارتباط بین VA و SC به صورت زیر محاسبه می شود:

(ارزش افزوده ) /(سرمایه ساختاری)SCE = SC / VA(1 )

(کل هزینه حقوق و دستمزد شرکت) – (ارزش افزوده) SC = VA – HC (2)