حالات عاطفی نهفته
نظم دهی نهفته سطح برپایی
خود کنترلی هیجانی
پافشاری/ انگیزش درونی
فعال شده در جهت تکلیف
مناطق میانی، شکمی پیش پیشانی
باز سازی (نقش معطوف به خود)
تجزیه و تحلیل
ترکیب
سیالی کلامی/ غیر کلامی
ابتکار معطوف به هدف
انعطاف پذیری و ترکیب بر اساس تفکر
پل های پیش پیشانی قدامی
همان گونه که تصریح گردید، به نظر می‌رسد که فعالیت های مربوط به کارکردهای اجرایی نظیر حافظه فعال، با قسمت های مختلف لوب پیشانی در ارتباط است.
این ارتباط بر اساس شواهد زیر مورد تأیید قرار گرفته است:
-
- آسیب به لوب پیشانی منجر به ایجاد اختلال در عملکردهای اجرایی نظیر فرایند تصمیم گیری ، برنامه ریزی و آسیب به حافظه فعال می‌گردد.
-
- شواهد به دست آمده از تصویر برداری مغزی که نمایانگر فعالیت این قشر از مغز در هنگام اجرای تکالیف توسط آزمودنی ها می‌باشد.
- ایجاد آسیب عمدی در نواحی لوب پیشانی در حیوانات مورد مطالعه منجر به بروز اختلال در انجام تکالیف مربوط با عملکرد حافظه فعال گردیده است ( فاستر ، ۲۰۰۸)
مطالعات در دهه های اخیر، نشان داده است که حافظه فعال، نقش مهم و ثابتی را در آسیب به عملکرد اجرایی در افراد دارایADHD، ایفا می‌کند (پنینگتون[۱۷۸]، ۱۹۹۶).
با توجه به نتایج پژوهش های نام برده، از آنجا که لوب پیشانی مسئول کارکردهای اجرایی مغز است و آسیب به لوب پیشانی منجر به بدکارکردی هایی در عملکرد اجرایی نظیر حافظه فعال می شود و همچنین با توجه به اینکه بر اساس مطالعات متعدد (کانرز و ولز[۱۷۹]، ۱۹۸۶)، نشانه های اختلال نقص توجه/ بیش فعالی، با اختلال در عملکرد لوب پیشانی و حافظه فعال همراه است، می توان بر این نکته تأکید نمود که در هر دو اختلال (نقص توجه/ بیش فعالی و نقص حافظه فعال)، لوب پیشانی دارای نقشی مهم و کلیدی است .
۲-۴-۳ عوامل روانی-اجتماعی اختلال نقص توجه و بیش فعالی
پژوهش ها در زمینه عوامل روانی-اجتماعی بر نقش عوامل خانوادگی در بروز نشانه های نقص توجه و بیش فعالی تأکید داشته اند. از میان این عوامل، مهارت های فرزند پروری، تعاملات خانوادگی و متغیر های مربوط به بهداشت روانی والدین توجه بیشتر پژوهشگران را جلب کرده‌اند (جانستون و ماش[۱۸۰]، ۲۰۰۱؛ جانستون[۱۸۱] و همکاران، ۲۰۰۲؛ چی و هنیشاو[۱۸۲]، ۲۰۰۲؛ علیزاده و آندریس[۱۸۳]، ۲۰۰۲؛ کشدان[۱۸۴] و همکاران، ۲۰۰۲؛ وارن[۱۸۵]، ۲۰۰۳). تعامل منفی کودک-مادر به عنوان عامل مهمی در بروز مشکلات برونی سازی شده از جمله ADHD شناسایی شده است. اختلال های برونی سازی شده نتیجه شکست در اعمال قوانین والدینی هستند که معمولا سه ویژگی دارند: قوانین بی ثبات، نظارت کم و مهارت های ضعیف حل مسأله؛ این نوع سبک فرزند پروری افراد را به سمت نا فرمانی سوق می‌دهد (برادلی، ۲۰۰۲).
در یکی از پژوهش های اخیر، لانگ و همکاران (۲۰۰۵) به بررسی نیمرخ های روانی-اجتماعی خانواده های پسران با ADHD و اختلال عاطفی پرداختند. در این مطالعه متغیر های زیر مورد مقایسه قرار گرفتند: استرس، حمایت و کیفیت زندگی، کنش وری کنونی خانواده، سبک فرزند پروری و رضایت در خانواده و کنش وری فرزند پروری در گذشته و حال. نتایج این مطالعه، سطوح بالای استرس و سطوح پایین حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی را در گروه بالینی ADHD و افراد با اختلال عاطفی در مقایسه با گروه کنترل بهنجار نشان داد.
این الگوهای تعاملی منفی و متقابل بین کودک و والدین در گروه سنی پیش دبستانی اتفاق می افتد و ممکن است در این سن منفی گرایی و تنش شدیدی برای والدین به همراه داشته باشد (اسائو[۱۸۶]، ۲۰۰۶). این والدین علاوه بر این که خود را از لحاظ نقش والدینی دارای مهارت و دانش کمتر می بینند (جانستون و جاسی، ۲۰۰۷)، استرس قابل ملاحظه ای نیز در مورد نقش های والدینی خود تجربه می‌کنند و این امر به خصوص هنگامی که خصیصه های نافرمانی مقابله ای حضور دارند بیشتر مشهود است (اسائو، ۲۰۰۶؛ فوسوم و همکاران، ۲۰۰۹).
۲-۵ اختلالات همبود و ویژگی های همراه با اختلال فزون کنشی و نارسایی توجه
اختلالات همبود رایج در بزرگسالان دارای ADHD، عبارتند از: اختلالات اضطرابی، اختلالات عاطفی، سوء مصرف مواد و اختلال شخصیت ضد اجتماعی. مطالعات نشان داده‌اند که مقدار بالایی از اختلالات همبود در بزرگسالان دارای اختلال، باعث تأثیر منفی در نتیجه درمان می شود (جنسن، ۱۹۹۷؛ بیدرمن، ۲۰۰۵؛ کاپلان و سادوک، ۱۹۳۳؛ اسمیت، بار کلی و شاپیرو، ۲۰۰۶).
پیگیری ۱۵ ساله بیماران ADHD نشان داده است که این افراد در کار کردن به طور مستقل، انجام وظایف شغلی، به اتمام رساندن و تکمیل تکالیف و نیز در شغل خود مشکل دارند. مشکلات کاری افراد بیش فعال احتمالا به دلیل پیشرفت تحصیلی پایین تر، مشکلات یادگیری قبلی و مشکلات تکانه ای بودن می‌باشد (عربگل و همکاران، ۱۳۸۳).
کودکانﻣﺒﺘﻼﺑﻪاﯾﻦاﺧﺘﻼل، ﺣﺪاﻗﻞﯾﮏاﺧﺘﻼل دﯾﮕﺮ و ۶۷درﺻﺪ، ﺑﯿﺶاز دو اﺧﺘﻼل دﯾﮕﺮ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻤﺒﻮد، دارﻧﺪ (پلیژکا[۱۸۷]، ۲۰۰۹؛ بیدرمن، ۲۰۰۶). وﺟﻮد اﯾﻦ اﺧﺘﻼل، ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺧﺘﻼﻟﻬﺎی روان ﭘﺰﺷﮑﯽ دﯾﮕﺮ از ﺟﻤﻠﻪ اﺧﺘﻼل ﺳﻠﻮک و اﺧﺘﻼل ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪای و اختلال اﻓﺴﺮدﮔﯽ (درابیک، ۲۰۰۶)، اﺧﺘﻼﻟﻬﺎیﺧﻠﻘﯽ (بیدرمن، ۲۰۰۵)، اﺧﺘﻼﻟﻬﺎی اﺿﻄﺮاﺑﯽ (فیشر، ۲۰۰۲)،اﺧﺘﻼل وﺳﻮاس- اﺟﺒﺎر ﻣﺸﮑﻼت ﺧﻮاب(گلر، ۲۰۰۲؛ بال، ۱۹۹۵) و ﻧﯿﺰ وﺟﻮد ﻣﺸﮑﻼت ﺗﺤﻮﻟﯽ ﻫﻤﺮاه از ﺟﻤﻠﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮی اﺧﺘﻼﻟﻬﺎی ﺗﯿﮏ (پلیژکا، ۲۰۰۰؛ پیترسون، ۲۰۰۱) و اﺧﺘﻼﻟﻬﺎیﮔﻔﺘﺎر وزﺑﺎن (بروس و همکاران، ۲۰۰۶)،ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. از ﺑﯿﻦ اﯾﻦ اﺧﺘﻼﻟﻬﺎ، اﺧﺘﻼل ﺳﻠﻮک و ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪای ﺑﺎ ۳۲ درﺻﺪ، اﺧﺘﻼﻟﻬﺎی ﺧﻠﻘﯽ ﺑﺎ ۲۹ درﺻﺪ، اﺧﺘﻼﻟﻬﺎی اﺿﻄﺮاﺑﯽ ﺑﺎ ۱۵ درﺻﺪ، اﺧﺘﻼﻟﻬﺎی ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﺑﺎ ۱۰درﺻﺪ و اﺧﺘﻼﻟﻬﺎی ﻃﯿﻒ درﺧﻮدﻣﺎﻧﺪﮔﯽ ﺑﺎ ۵ درﺻﺪ، ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻫﻤﺒﻮدی را ﺑﺎ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل دارﻧﺪ (پلیژکا، ۲۰۰۹).
۲-۶ روش های درمانی
با توجه به اثرات اختلال نقص توجه/ بیش فعالی در عملکرد و همبودی آن با بسیاری از اختلالات دوره بزرگسالی (جنسن، ۱۹۹۷؛ بیدرمن، ۲۰۰۵)، لزوم درمانگری آن از جانب مولفان متعددی مورد تأکید قرار گرفته است و تحقیقات متعددی در مورد اثربخشی روش های متعدد درمانی تحقق یافته است.از آن جمله می توان به دارو درمانی، رویکردهای رفتاری، رفتاری- شناختی ، خانواده درمانی و نوروفیدبک و روش های کامپیوتری مؤثر بر اصلاح عملکرد اجرایی نظیر بهبود حافظه فعال، به عنوان رایج ترین درمان ها اشاره نمود، که در ادامه مباحث به آن ها پرداخته می شود.
۲-۶-۱ دارودرمانی
یکی از روش های رایج در درمان اختلال ADHD، روش های دارودرمانی است. این روش ها طیف وسیعی از دخالت های دارو درمانگری را در بر می گیرند و در همه این روش ها انتقال دهنده های عصبی از جمله دوپامین و نور اپی نفرین، نقش مهم و اساسی داشته و این نوع از روش های دارو درمانی به عنوان اولین و مهم ترین درمانها از سوی محققان پیشنهاد شده اند (فارون[۱۸۸] و ویلنس[۱۸۹]، ۲۰۰۷؛ کانر، ۲۰۰۶؛ ویلنس و همکاران، ۲۰۰۳؛ شاکتر[۱۹۰] و همکاران، ۲۰۰۱).
فرم در حال بارگذاری ...
