وبلاگ

کمپل^[۱۴] (۱۹۸۱) ، امید عبارت است از تمایلی که با انتظار وقوع مثبت همراه است و یا به عبارت دیگر ارزیابی مثبت از آنچه را که فرد متمایل است و می­خواهد که به وقوع بپیوندد (برخوری و همکاران ، ۱۳۸۸) .

هم چنین کمپل ، معتقد است وجود امید نسبت به خود زندگی و آینده ، یکی از زمینه‌های اصلی و مهم در به وجود آمدن احساس نشاط و شادی است . احساس اضطراب یا نگرانی با عدم امید به آینده رابطه ی مستقیم دارد . امید به آینده دست یافتن به هدف یا انتظار دست یابی به هدف می­ باشد ، به گونه ای که تئوری امید را تئوری انگیزش نامیدند(همان منبع) .

رابینسون^[۱۵] (۱۹۸۳) ، بیان می­ کند امید یکی از پایه های اصولی توازن و قدرت روانی است که مشخص کننده ی دستاوردهای زندگی است . امید توانایی باور یک احساس بهتر از آینده است . امید با نیروی نافذ خود ، سیستم فعالیتی را تحریک می­ کند تا سیستم بتواند تجارب نو را کسب کرده و نیروهای تازه را در ارگانیزم ایجاد نماید و در نتیجه امید ، انسان را به تلاش و کوشش وا داشته و او را به سطح بالایی از عملکردهای رفتاری نزدیک می­ کند (بویری ، ۱۳۸۶) .

رالی^[۱۶] (۱۹۹۲) ؛ امید نیروی مثبتی است که انگیزش ، پیشبرد اهداف و سازگاری را افزایش می­دهد و قدرت نگهداری انرژی افراد در زندگی و ایجاد آن ، جزء طبیعت ‌می‌باشد (برخوری و همکاران ، ۱۳۸۸) .

فرسیون^[۱۷] (۱۹۹۷) ، می­نویسد امید و عزت نفس به عنوان نمادی از بعد روحی اغلب با نتایج گزارش شده از سلامت جسمی و روحی همراه بوده و باید ‌به این نکته توجه داشت که امید تحت تأثیر عزت نفس ‌می‌باشد . و کمک به بالا بردن عزت نفس باعث ارتقای سطح امید می­ شود (پورغزنین و غفاری ، ۱۳۸۴) .

در تعریف دیگر امید ‌می‌توان گفت به خود امیدداشتن ، برابر با اعتماد به خویش است برای داشتن هر یک از این دو ، داشتن هر دو ضرورت دارد . در معنای امید ، اعتقاد بر این است که شخص می ­تواند نیروهای خلاقه ی خویش را در راه بهبود چگونگی زندگیش به کار برد . برای به اجرا در آوردن این کار ، نیازمند اعتماد هستید و اعتماد از رفتار پدید می‌آید نه از آرزو کردن یا تفکر درباره چیزی . امید بخش ذهنی و اعتماد بخش رفتاری است و باید با این اندیشه آغاز کرد که صرف نظر از هر گونه شرایط ، باز هم ‌می‌توان تصمیم به تفکر امیدورانه گرفت و این کار شخص را یاری می‌دهد که رفتارهای اعتماد آمیز را برگزیند ( دایر^[۱۸] ؛ ترجمه ی نیک فطرت ، ۱۳۸۸) .

۲-۱-۲-نقش امید در زندگی ‌و تحصیل

محققان جدید دریافته اند ، که نقش امید فراتر از یک نیروی تسلی بخش در اوج احساس غم زدگی است . امید ، نقش مقتدرانه و شگفت آوری در زندگی ایفا می‌کند و در حیطه های گوناگون از موفقیت تحصیلی تا مشاغل پرزحمت ، حائز اهمیت است .

اسنایدر در تحقیقات خود نقش امید را در پیشرفت تحصیلی دانشجویان تبیین کرد . او دریافت دانشجویانی که امید زیادی دارند اهداف سطح بالاتری را برای خود تعیین می‌کنند که برای دست یابی به آن ها ، چگونه به سختی کار می‌کنند و وقتی دانشجویانی را که استعداد ذهنی مشابهی دارند ، از نظر پیشرفت های تحصیلی ، با هم مقایسه می کنید ، چیزی که آن ها را از هم متمایز می­ کند ، امید است (شیرمحمدی و همکاران ، ۱۳۸۹) .

بی شک جونانی در عرصه اجتماع هستند که از روحیه و امید بالایی برخوردارند، این ها امید زیاد را وسیله ی ترقی و پیشرفت خود قرار می‌دهند . و از نظر علمی و شغلی پیشرفت ‌می‌کنند . در مقابل این عده ، دسته ای هم هستند که همواره روحیه نا امیدی در آن ها شعله ور است و همه چیز را سیاه و تیره می­بینند . این دسته ، علاوه بر این که همواره پیشرفت نمی­کنند ، بلکه دچار پسرفت دائمی نیز هستند (همان منبع) .

اسنایدر ، نیز معتقد است که ناامیدی ، حالت تکان دهنده ای است که با احساس عدم امکانات ، ناتوانی و بی­علاقگی آشکار می شود و فرد در اثر نا امیدی به شدت غیرفعال شده و نمی­تواند موقعیت های زندگی را بسنجد و در نتیجه این مشکلات ، قدرت تطبیق با تغییرات زندگی را ندارد . هم چنین امید و نا امیدی با هدف های فرد و امکان موفقیت او در رسیدن به هدف ها تأثیر دارد . در واقع نا­امیدی ، رسیدن به هدف را مشکل می­ کند و روابط بین فردی دچار اختلال می­ شود (بویری ، ۱۳۸۶) .

بنا به نظر اریکسون^[۱۹]، تکامل امید یا ناامیدی در دوران کودکی صورت می‌گیرد . در این زمان ، اگر نیازهای عاطفی کودک به خوبی تأمین و برآورده شوند ، احساس خوب بودن درونی شکل گرفته و منجر به ایجاد امید می­گردد (حسینی، ۱۳۸۸) .

آنچه انسان را از پای در ‌می‌آورد ، رنج ها و سرنوشت نامطلوب شان نیست ، بلکه بی معنی شدن زندگی و از دادن امید است که مصیبت بار است . بعضی نظریه پردازان معتقدند که ریشه‌های امید یا نا امیدی ، قابل یادگیری هستند (پور غزنین و غفاری ، ۱۳۸۴) .

جوان و نوجوان به طور معمول ، آینده محور بوده و به داشتن یک زندگی خوب در آتیه ، امیدوار هستند . امید به داشتن زندگی و آینده ای بهتر منجر به بهبود و ارتقای تطابق در فرد می­گردد . فقدان امید و انگیزه یا رویارویی طولانی با وقایع جدی و اجتناب ناپذیر در زندگی منجر به ایجاد تأثیرات سوء بر روان و جسم فرد می­گردد (بوئرو ، ۲۰۰۵) .

۲-۱-۳-مؤلفه های امید

با توجه به بنیان های نظری مربوط به متغیر امید ، مؤلفه ی عاملی^[۲۰] (کارگزار) ، بعد انگیزشی مفهوم (اسنایدر ، ۱۹۹۱) را تشکیل می­دهد و به معنی وجود انگیزش و باورهایی است که فرد برای رسیدن به اهداف خویش دارد . ‌می‌توان گفت افرادی که تفکر عاملی بالاتری دارند ممکن است از انگیزشی و انرژی روانی زیادی برای پیگیری اهداف خود برخوردار بوده و احساس کنند که به اهداف مورد نظر خود دست می­یابند (شیرمحمدی و همکاران ، ۱۳۸۹) .

مؤلفه ی راهبردها^[۲۱] (گذرگاه)، نیز به قدرت برنامه ریزی راه های گوناگون برای رسیدن به هدف ، با وجود موانع مختلف اشاره دارد . به بیان دیگر این مؤلفه بیانگر توانایی فرد برای غلبه بر موانع و شناخت راهکارهای رسیدن به اهداف است . شاید بالا بودن افکار گذرگاهی مبین این موضوع باشد که در روال زندگی فرد ، موانع حل نشده ی زیادی وجود دارد که در جهت رسیدن به اهداف باید به آن ها غلبه شود وجود همین موانع باعث می شود که شخص از زندگی خود رضایت کمتری داشته باشد (همان منبع) .

امید یکی از ویژگی های زندگی است که ما را به جستجوی فردای بهتر وا می‌دارد . امید یعنی موفقیت و آینده ی بهتر و دلیلی برای زیستن . وقتی امید وجود داشته باشد ، شادی و سرور در زندگی حضور خواهد داشت .

۲-۱-۴-برخی از عوامل تأثیر گذار بر امید

۲-۱-۴-۱-شادی

بدیهی است که زندگی متمدن امروزی از پیچیدگی خاصی برخوردار است و پیامدهای منفی آن می‌تواند فرسودگی جسمانی و روانی را به همراه داشته باشد . به منظور مقابله با چنین اثرات مخربی می توان شادی و امید را در جامعه ایجاد کرد . به عبارتی وصول به شادی و شادکامی ، مطلوب هر انسانی است و برای آن از هیچ تلاشی کوتاه نمی­کند (بویری ، ۱۳۸۶) .