۳-۱-۲-وصیت نامه ی خودنوشت:
وصیت خودنوشت در اصطلاح قانون امور حسبی، وصیتی است که (تمام آن به خط موصی نوشته شده و دارای تاریخ روز و ماه و سال، به خط موصی بوده و به امضاء‌او رسیده باشد) (ماده ۲۷۸ امور حسبی) این شکل وصیت دارای منافع زیادی است از جمله:
از نظر تنظیم سند و عدول از آن برای موصی و به ویژه بیماران، ساده ترین اقسام وصیتنامه است برای تنظیم این وصیتنامه کافی است موصی باسواد باشد تا بتواند هیچ گونه تشریفاتی آخرین اراده ی خود را بیان کند. همچنین برای کسانی که میل دارند وصیت آنان پنهان بماند، وصیتنامه ی خودنوشت بهترین تضمین است و برای موصی هیچ هزینه ای هم ندارد و امروز معمول ترین اقسام وصیتنامه ها است تنها عیبی که وصیتنامه ی خودنوشت دارد عادی بودن سند است که به آسانی، تحریف می شود و قابل از بین بردن است: اشخاص ذی نفع و وارثان موصی به راحتی می‌توانند با از بین بردن وصیت نامه یا تحریف عبارت آن از اجرای اراده ی موصی جلوگیری کنند.
همچنین اگر این وصیتنامه به گونه ای از بین برود تهیه ی نسخه دیگر آن برای اشخاص ذی نفع امکان ندارد و چون ادعای فقدان وصیت نیز اصولا در دادگاه قابل امتناع نیست (ماده ۲۹۸ قانون امور حسبی) فقدان وصیت، خواه قهری باشد یا به عمد وصیت را از بین می‌برد ولی وصیتنامه رسمی و سری این عیوب را ندارد.
این معایب با امانت گذاردن وصیتنامه نزد دوست یا خویشاوندی مورد اعتماد قابل جبران است.
۳-۱-۲-۱- تشریفات در تنظیم وصیتنامه خودنوشت
به موجب ماده ۲۷۸ قانون امور حسبی، در وصیتنامه ی خودنوشت سه شرط ضروری است:
۱٫ تنظیم و تحریر تمام محتویات وصیتنامه توسط شخص موصی
۲٫ تعیین تاریخ وصیت
۳٫ امضاء‌موصی
سایر تشریفاتی که به طور معمول در تنظیم این وصیت رعایت می شود از نظر قانونی زائد است.
مثلا: ضرورتی ندارد که موصی، محل تنظیم وصیتنامه را در آن قید کند.
تمام وصیتنامه باید به دست موصی تحریر شده باشد؛ یعنی موصی باید برای تنظیم وصیتنامه خودنوشت، باسواد باشد. نوع خط اهمیتی در اعتبار وصیتنامه ندارد حتی نابینایان می‌توانند به وسیله ی خط ویژه ای که برای بیان اراده ی آنان اختراع شده است وصیتنامه ی خودنوشت تنظیم کنند[۱۲۳].
۳-۱-۲—۲- نوشتن وصیتنامه خودنوشت:
وسیله و افراز نوشتن نیز تاثیری در این عنصر ندارد شاید ارسال وصیتنامه به دادگاه صالح، و از مطالعه ی تشریفات افتتاح وصیتنامه (مواد ۲۹۲ تا ۲۹۷ قانون امور حسبی) بتوان چنین نتیجه گرفت که دست کم وصیت، باید به روی اشیاء‌منقول نوشته شود تا تقدیم آن به دادگاه امکان داشته باشد[۱۲۴].
زبان مورد استعمال موصی نیز، اعم از این که محلی یا خارجی باشد صدمه ای به اعتبار وصیتنامه نمی رساند برای نوع زبان وصیتنامه، نمی توان اهمیتی قائل شد[۱۲۵].
وصیتنامه ممکن است روی یک برگ، یا چند صفحه ی جداگانه تنظیم شود یا ممکن است در یک یا چند نسخه تنظیم شود در صورتی که تمام نسخ را موصی تحریر کرده باشد و شخص ثالثی در تنظیم آن دخالت نکند، هر نسخه دارای اعتبار وصیتنامه ی خودنوشت است هرچند که فقط به صورت کپی نسخه ی اصلی باشد[۱۲۶].
۳-۱-۲-۳-دخالت دیگری در تنظیم وصیتنامه خودنوشت:
دخالت شخص خارجی در تنظیم وصیت ممکن است این فکر را ایجاد کند که وصیت نتیجه ی اراده ی شخص موصی نیست و نام برده، تحت تاثیر دیگری، مبادرت به تنظیم وصیت کرده‌است بنابرین هر گونه مداخله موجب بطلان وصیتنامه می شود.
اما اگر موصی، به سبب ضعف شدید یا رعشه یا نقص بینایی، نتواند وصیت را بدون کمک بنویسد، و دیگری با هدایت دست او،به تحریر وصیتنامه کمک کند اگر اثبات شود که عمل آن شخص، فقط به عنوان کمک مادی بوده است، نباید پذیرفت که وصیتنامه به خط موصی نیست، ولی اگر وضع مزاجی، و یا روانی موصی، چنان باشد که نتواند ارزش عملی را که انجام می‌دهد، درک کند، و تنها ابزاری برای تحریر وصیت باشد، وصیتنامه را نمی توان در اصطلاح قانون امور حسبی، خودنوشت نامید[۱۲۷].
مداخله ی شخص ثالث، در صورتی موجب بطلان وصیت است که با اطلاع موصی و همزمان با انشاء‌وصیت باشد. اگر بعد از تنظیم وصیتنامه، دیگری عبارت وصیتنامه را تغییر دهد، هرچند که موصی نیز از آن آگاه باشد موجب بطلان وصیت نمی شود مگر این که معلوم شود که موصی قصد رجوع از وصیت را داشته است[۱۲۸].
۳-۱-۲-۴- تاریخ در وصیتنامه خودنوشت:
۱٫ تاریخ وصیتنامه، بهترین وسیله برای تشخیص این مسئله است که آیا موصی در هنگام بیان آخرین اراده ی خود اهلیت لازم را برای انشاء وصیت داشته است یا خیر؟
۲٫ در صورت تعدد وصایا و عدم امکان اجرای تمام آن ها، به وسیله ی تاریخ، آخرین وصیت را می توان تشخیص داد این تشخیص، کمال ضروری و اهمیت را دارد، زیرا در بحث رجوع از وصیت می‌دانیم که اگر جمع بین وصایا، امکان نداشته باشد، وصیتی که از حیث تاریخ انشاء‌موخر بر دیگران است وصایای پیش از خود را نسخ می‌کند (ماده ۸۳۹ قانون مدنی)
به هر حال فقدان تاریخ، موجب بی اعتباری وصیتنامه است و این نقص را نمی توان با بهره گرفتن از دلایل خارجی جبران کرد. اگر وصیتنامه ای تاریخ نباشد هرچند که اوضاع و احوال قضیه و سایر مدارک بتوان روز تنظیم را تشخیص داد در دادگاه قابل پذیرش نیست ولی در صورتی که پاکت محتوی وصیت نامه دارای تاریخ باشد و معلوم شود که پاکت، جزء وصیتنامه است گفته شده است که باید وصیت را کامل فرض کرد زیرا در دید عرف، پاکت نیز بخشی از وصیتنامه محسوب است[۱۲۹].
وصیتنامه نباید بیش از یک تاریخ داشته باشد ولی موصی می‌تواند برای آن که وصیت فسخ شده محسوب نشود، به روی تاریخ اصلی قلم بکشد و تاریخ مجردی برای وصیتنامه بگذارد همچنین اگر وصیتنامه دارای دو تاریخ مغایر باشد در صورتی که اثبات شود در تحریر یکی از آن دو موصی اشتباه کرده بوده است، قبول وصیت مانعی ندارد[۱۳۰].
۳-۱-۲-۵- امضای وصیتنامه خودنوشت:
امضای موصی، مهم ترین و اساسی ترین عنصر وصیتنامه ی خودنوشت است.
فقدان امضاء نه تنها موجب بی اعتباری وصیتنامه می شود که صرف نظر از شرایط ماده ۲۷۸ امور حسبی، این سند امضاء‌را از لحاظ ماهوی نیوز، نباید وصیتنامه شمرد.
۳-۳- وصیت نامه ی رسمی
وصیتنامه ی رسمی از بسیاری جهات، بر وصیتنامه ی خودنوشت، برتری دارد زیرا کسانی که قادر به نوشتن نیستند. یا سواد ندارند نیز می‌توانند از این نوع استفاده کنند. گاه مجروح یا ناتوان، توان تنظیم وصیتنامه ی خودنوشت را ندارند، ولی در وصیتنامه ی رسمی، احتیاجی به قدرت تحریر ندارد.
تشریفات مربوط به تنظیم وصیتنامه نیز، با آن که انشاء وصیت را تا اندازه ای دشوار می‌سازد منافع زیادی را دربر دارد:
۱٫ با ثبت وصیتنامه در دفتر اسناد رسمی و امکان گرفتن رونوشت از آن، خطر مفقود شدن وصیت نامه به کلی از بین می رود.
۲٫ پس از تنظیم وصیتنامه، موصی اطمینان دارد که حوادث ناگهانی یا سوء نیت وارثان، نخواهد توانست از اجرای اراده ی او جلوگیری کند.
فرم در حال بارگذاری ...
