وبلاگ

۳-۸-۲- متغیر وابسته

متغیری است که هدف محقق تشریح با پیش‌بینی تغییر پذیری در آن است، به عبارت دیگر، آن یک متغیر اصلی است که به صورت یک مسئله حیاتی برای تحقیق مورد بررسی قرار می‌گیرد. متغیر های وابسته، شرایط یا خصایصی هستند که با وارد کردن، از میان برداشتن با تغییر متغیرهای مستقل ظاهر می‌شوند، از بین می‌روند یا تغییر می‌کنند (خاکی،۱۳۸۹).

در این پژوهش متغیر های وابسته، مدیریت سود با بهره گرفتن از اقلام تعهدی و مدیریت سود با بهره گرفتن از اقلام واقعی می‌باشد.

۳-۸-۲-۱- اندازه گیری مدیریت سود با بهره گرفتن از اقلام تعهدی

برای محاسبه مدیریت سود با بهره گرفتن از اقلام تعهدی همانند تحقیق محققان زیر، جونز تعدیل شده(۱۹۹۱)، بال و شیواکومار (۲۰۰۸)، آرمسترانگ و دیگران (۲۰۰۹) و کوتاری و دیگران(۲۰۰۵) با بهره گرفتن از مدل زیر عمل می‌کنیم:

(رگرسیون زیر برای شرکت هایی که عرضه اولیه نداشته اند، تخمین زده می شود). با توجه به مقاله (mohammad alhadad .Iain clacher .kevin keasey)

(۳-۱)

_I,t

در رابطه فوق:

CA_i,t : اقلام تعهدی جاری می‌باشد که از رابطه زیر به دست می‌آید:

CA_i,t=(تغییرات حسابهای دریافتنی جاری+تغییرات موجودی کالا+تغییرات سایر دارایی های جاری) –(تغییرات حسابهای پرداختنی جاری+تغییرات مالیات پرداختنی+تغییرات سایر حسابهای پرداختنی جاری)

((۳-۲

CA=Δaccount receivable +inventory+other current assets-

-Δaccount payable + tax payable +other current liabilities_

AvAssets_i,t : متوسط دارایی های شرکت که از رابطه زیر به دست می‌آید:

(۳-۳)

AvAssets_i,t=

SALESi,tΔ: فروش در طی دوره جاری منهای فروش در طی دوره قبل

ROA_i,t: بازده دارایی ها که عبارت است از سود خالص تقسیم بر متوسط دارایی ها

پس از تخمین ضرایب رگرسیون فوق، از ضرایب به دست آمده برای محاسبه اقلام تعهدی نرمال، به تفکیک هر یک از شرکت های دارای عرضه اولیه، به شرح زیر عمل می‌کنیم :

(۳-۴)

NCAi,t=α۰+β۱ +β۳ROAi,t

RECi,tΔ :تغییردرحسابهای دریافتنی درطی دوره

و در نهایت برای محاسبه اقلام تعهدی اختیاری (DCA) که در آن تفاوت بین اقلام تعهدی و اقلام تعهدی نرمال اندازه گیری می شود:

(۳-۵)

DCAi,t=-NCAi,t

در این تحقیق از قدر مطلق DCA_i,t به عنوان مدیریت سود با بهره گرفتن از اقلام تعهدی استفاده می‌گردد.

۳-۸-۲-۲- اندازه گیری مدیریت سود با بهره گرفتن از اقلام واقعی:

در این تحقیق برای محاسبه مدیریت سود با بهره گرفتن از اقلام واقعی از مدل دچو و دیگران(۱۹۹۸) به شرح زیر استفاده می‌کنیم:

ابتدا به وسیله مدل رگرسیون زیر، برای هر صنعت و برای همه شرکت های غیر از شرکت های دارای عرضه اولیه ، جریان نقد عملیاتی نرمال را محاسبه می‌کنیم.

(۳-۶)

در رابطه فوق:

CFO_i,t: جریان نقد عملیاتی شرکت i در سال t می‌باشد.

نکته: رگرسیون فوق برای شرکت هایی که IPO نداشته اند تخمین زده می شود و مدل به دست آمده در شرکت های دارای عرضه اولیه (IPO) مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

در نهایت، جریان نقدی عملیاتی غیر نرمال برای شرکت های دارای IPO برابر است با:

جریان نقدی عملیاتی نرمال – جریان نقدی عملیاتی واقعی= جریان نقدی عملیاتی غیر نرمال

جریان نقدی عملیاتی غیر نرمال به عنوان معیار مدیریت سود بر مبنای اقلام واقعی مورد استفاده قرار می‌گیرد ، علامت جریان نقدی عملیاتی غیر نرمال، منفی باشد ‌بنابرین‏ آن را در(۱-) ضرب می‌کنیم.

۳-۸-۳- متغیر کنترلی

در یک تحقیق اثر تمام متغیر ها را بر یکدیگر نمی توان به طور همزمان مورد مطالعه قرار دارد ‌بنابرین‏ محقق اثر برخی از متغیرها را کنترل نموده و یا آن ها را خنثی می‌کند. این نوع متغیر ها ، متغیر کنترل نامیده می شود(خاکی،۱۳۸۹). متغیر های کنترل تحقیق حاضر موارد زیر است:

۳-۸-۳-۱- کیفیت حسابرسی: اگر شرکت توسط سازمان حسابرسی big_N)) حسابرسی شده باشد با عدد (۱) و در غیر اینصورت اگر توسط سایر مؤسسات انجام گیرد با عدد(۰) نشان داده می شود.

۳-۸-۳-۲- اندازه شرکت: برای محاسبه اندازه شرکت روش های گوناگونی وجود دارد، در این تحقیق از معیار ارزش بازار کل سهام شرکت به عنوان اندازه استفاده می‌کنیم. یعنی:

(ارزش بازار سهام شرکت)LN = size =اندازه

۳-۸-۳-۳- نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری (M/B): ارزش بازار به ارزش دفتری می‌باشد.

(۳-۷)

MB=

۳-۸-۳-۴- طول عمر LN(1+age) : در این جمله ،age عبارت است از عمر شرکت که همان فاصله بین سال تأسيس شرکت و سال عرضیه اولیه می‌باشد.

۳-۸-۳-۵- نسبت اهرمی ((Leverage: نشان دهنده اهرم که عبارت است از نسبت بدهی ها به کل دارایی ها می‌باشد.

۳-۸-۳-۶- بازده داراییها (ROA): بازده داراییها می‌باشد که برابر با نسبت سود خالص به کل دارایی ها است.

۳-۸-۳-۷- رشد مخارج سرمایه ای ((capex growth: رشد مخارج سرمایه ای می‌باشد که برابر است با:

(۳-۸)

Capex growth =

۳-۹- مدل های تحلیلی تحقیق

مدل تحلیلی نوعی نمودار سازی برای متغیرهای استخراج شده از چهارچوب نظری تحقیق است (خاکی،۱۳۸۹).

در این تحقیق با توجه به اهداف تحقیق و فرضیات مطرح شده، از روش های زیر به منظور بررسی روابط بین متغیر های مستقل و وابسته استفاده شده است:

۱-روش استفاده شده برای آزمون فرضیه اول:

به منظور آزمون فرضیه اول، از آزمون t یک جمله ای استفاده می‌کنیم. به عبارت دیگر، برای شرکت های دارای (IPO)، میزان مدیریت سود با بهره گرفتن از اقلام واقعی و تعهدی را محاسبه نموده ،سپس فرضیه زیر را آزمون می‌کنیم:

H₀: EM=0 برای اقلام واقعی

H₁: EM≠۰

H₀: EM=0 برای اقلام تعهدی

H₁:EM≠۰

۲-روش استفاده شده برای آزمون فرضیه دوم:

برای آزمون فرضیه ۲ از مدل رگرسیون ، به شرح زیر استفاده می‌کنیم:

(۳-۹)

EM_i,t= α_۰+β_۱BigN +β_۲LN(MK)+β_۳MB+β_۴Ln(1+age)+β_۵Leverage+β_۶ROA+β_۷capex growth+ε_i,t

در رگرسیون فوق به جای EM که همان مدیریت سود می‌باشد، یک بار مدیریت سود بااستفاده از اقلام واقعی را قرار می‌دهیم و یک بار مدیریت سود با بهره گرفتن از اقلام تعهدی را می‌دهیم.

Big N: نشان دهنده کیفیت حسابرسی می‌باشد. اگر شرکت مورد بررسی توسط سازمان حسابرسی مورد حسابرسی قرار گیرد به آن عدد (۱) می‌دهیم و اگر توسط مؤسسات دیگر مورد حسابرسی قرار گیرد به آن عدد(۰) می‌دهیم.

LN(MK): اندازه شرکت می‌باشد که در این تحقیق از معیار ارزش بازار کل سهام شرکت به عنوان اندازه شرکت استفاده می‌کنیم.یعنی:

(ارزش بازار سهام شرکت)LN =size =اندازه

MB:نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری می‌باشد.

(۳-۱۰)

MB=

LN(1+age) :در این جمله ، age عبارت است از عمر شرکت که همان فاصله بین سال تأسيس شرکت و سال عرضیه اولیه می‌باشد.