در تحقیق حاضر جهت بررسی روابط بین متغیرهای فرضیه‌ها از مدل آماری رگرسیون پنل دیتا استفاده شده است. در تجزیه و تحلیل رگرسیون به دنبال یافتن و برآورد رابطه و تحلیل آن هستیم، به طوری که بتوان با آن نوع رابطه بین متغیرها را کشف نمود. در این تحقیق رابطه میان سود تقسیمی هر سهم و متغیرهای وابسته را با بهره گرفتن از این مدل مورد بررسی قرار می‌دهیم. در این مدل فرض بر این است که متغیرهای وابسته تابعی از مقادیر مستقل میباشند.
اگر بین متغیر وابسته و متغیر مستقل رابطه خطی وجود داشته باشد، آنگاه انتظار میرود که تغییرات مشاهده شده در متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می شود. و در غیر این صورت نتیجه می گیریم که رابطه خطی بین متغیر وابسته و متغیرهای مستقل وجود ندارد.
در ابتدا اثرات برش مقطعی را ثابت فرض کرده، سپس به محاسبه ضریب تغییرات پرداخته و از طریق محاسبه پارامتر F به معنی دار بودن (کمتراز ۰۵/۰) یا نبودن معادله می پردازیم، سپس برای معادلات معنی دار به شناسایی هریک از ضرایب تغییرات پرداخته تا میزان اثربخشی و معنی داربودن (کمتراز ۰۵/۰) یا نبودن آن مشخص گردد. در معادلاتی که هر دو آزمون بالا معنی دار و مورد تأیید بود با توجه به شاخصهایی مانند دوربین-واتسون و ضریب تعیین به عدم رد یا رد فرضیه‌ها اقدام می شود.
۳-۸-۳ همبستگی سریالی جملات خطا
چنانچه جملات خطا در هر مشاهده از جملات خطای دیگر مشاهدات مستقل نباشد، میگوییم جملات خطا به طور سریالی همبستگی دارند. زمانی که چنین حالتی اتفاق می افتد، برآورد مدل رگرسیونی اگرچه نااریب است ولی حداقل واریانس را ندارد. طبق قضیه گوس-مارکوف، تنها زمانی که جملات خطا به طور سریالی همبستگی نداشته باشند و در تمام مشاهدات دارای واریانس یکسان باشند، برآورد حداقل مربعات یک برآورد نااریب و با حداقل واریانس خواهد بود. برای تشخیص همبستگی پیاپی از آزمون دوربین-واتسون استفاده شده است. فرضهای آزمون عبارتند از:
خود همبستگی وجود ندارد=۰ H
خود همبستگی وجود دارد =۱ H
آزمون دوربین-واتسون عبارت از یک آزمون آماری است که آماره آن بر اساس مانده های روش معمولی رگرسیون حداقل مربعات به صورت زیر تعریف و محاسبه می شود:
وقتی که مقادیر متوالی جملات خطا به هم نزدیک باشند، آماره DW پایین خواهد بود که دال بر وجود همبستگی پیاپی مثبت است. دامنه تغییرات DW بین صفر تا۴ است که مقدار بیش از ۴/۱ دال بر نبود همبستگی پیاپی است (بازرگان و سرمد ۱۳۸،۱۲۲).
۳-۸-۴ آزمون نرمال بودن
فرض مهم در الگوی رگرسیون خطی کلاسیک این است که متغیر وابسته یا جملات خطا، به طور نرمال توزیع شده باشند. با در نظر گرفتن این فرض، برآورد کننده ها نیز به طور نرمال توزیع میشوند. با توجه به نقش قطعی آزمون‌های تشخیصی در تجزیه و تحلیل نتایج، انجام آزمونهایی به منظور تأیید فرض نرمال بودن از اهمیت زیادی برخوردار است. یک آزمون رایج در این رابطه آزمون “برا-جارگ”(BJ) است. در این آزمون، نرمال بودن یا نبودن توزیع جملات خطا را بررسی میکنیم.
مقدار آماره بحرانی در سطح اطمینان (۹۵%) برابر با ۹۹/۵ است. به این ترتیب برای ارزیابی هر یک از متغیرها مقدار آماره آن را با مقدار ۹۹/۵ مقایسه میکنیم. در صورتی که آماره مذبور از مقدار ۹۹/۵ کمتر باشد فرض ۰H پذیرفته می شود و ننتیجه می گیریم که جملات خطا در رگرسیون مرتبط با هریک از متغیرها به طور نرمال توزیع شده است (شیرین بخش ۱۳۸۴، ۹۸).
۳-۹- خلاصه فصل
در این فصل ابتدا اهداف، سوالات و فرضیات تحقیق شرح داده شد و سپس به معرفی متغیرهای تحقیق پرداخته شد. در ادامه جامعه آماری و نمونه آماری معرفی گردیدند. و همچنین روش تحقیق مورد نظر که روش رگرسیون پنل دیتا می‌باشد شرح داده شد.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱- مقدمه
واکاوی داده ها فرایند چند مرحله ای است که طی آن دادههایی که از راه به کارگیری ابزارهای جمع آوری در نمونه (جامعه) آماری فراهم آمدهاند خلاصه، کدبندی، دستهبندی و … و در نهایت پردازش میشوند تا زمینه برقراری انواع تحلیلها و ارتباط این داده ها به منظورآزمون فرضیه ها فراهم آید. در این فرایند، داده ها هم از لحاظ مفهومی و هم از جنبه تجربی پالایش میشوند و تکنیکهای گوناگون آماری نقش بسزائی در نتایج و تصمیمها بر عهده دارند. به طور کلی پژوهشگر در این مرحله با بهره گرفتن از روشهای مختلف و با تکیه بر معیار عقل سعی می کند که اطلاعات و داده ها را برای آزمون فرضیه و ارزیابی آن مورد بررسی قرار دهد. در مرحله واکاوی آنچه مهم است، این است که پژوهشگر اطلاعات و داده ها را درمسیر هدف پژوهش، پاسخ‌گویی به سؤال یا سؤالات پژوهش و نیز ارزیابی فرضیه های خود جواب داده، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد.
ساختار فصل با توجه به فرضیه های مورد بررسی تنظیم گردیده است. ابتدا آمار توصیفی مربوط به هر فرضیه و سپس نتایج مربوط به روش آماری انجام شده برای آزمون فرضیات از طریق مدل رگرسیون پنل دیتا که با بهره گرفتن از نرم افزارهای آماری Excel2007 وEviews6 انجام شده است ارائه میگردد.
۴-۲- آمار توصیفی
به منظور شناخت بهتر جامعه ی مورد پژوهش و آشنایی بیشتر با متغیرهای پژوهش، قبل از تجزیه و تحلیل داده های آماری لازم است این داده ها توصیف شوند. توصیف آماری داده ها، گامی در جهت تشخیص الگوی حاکم بر آن ها و پایه ای برای تبیین رابطه ی بین متغیرهایی است که در پژوهش به کار می رود.
جدول ۴-۱ شامل آمار توصیفی برای همه متغیرهای به کار رفته در تحقیق می‌باشد. تعداد مشاهدات معتبر و درست برای هر متغیر ۴۷۰ سال-شرکت می‌باشد.
در بخش اول مهمترین شاخص های مرکزی و پراکندگی متغیرهای تحقیق ارائه شده است. از بین شاخص های مرکزی، میانگین و میانه و از شاخص های پراکندگی، انحراف معیار متغیرها آورده شده است. علاوه بر این برای هر متغیر مقدار چولگی و کشیدگی نیز ارائه شده است. میانگین اصلیترین و مورد استفادهترین شاخص مرکزی است که مقدار آن، دقیقا در نقطه تعادل یا مرکز ثقل توزیع قرار می‌گیرد. میانه همان چارک دوم است که از آن به عنوان اندازه تمایل به مرکز توزیعهایی که شکل آنها غیرمتقارن است، یاد می شود. و نهایتاً انحراف معیار، مهمترین پارامتر پراکندگی است که از جذر واریانس به دست می آید.
جدول ۴-۱: آمار توصیفی متغیرهای تحقیق
نسبت ارزشیابی سود
قیمت سهام
اندازه شرکت
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
نسبت حاشیه سودناخالص
سود تقسیمی
بازده مورد انتظار سهامدار
۹۷/۷
۶۱۱۱
۳۶/۵
۷۳/۲
۲۸/۰
۱۱۲۰
۵/۲۴
میانگین
۳۹/۶
۴۹۵۳
۳۷/۵
۰۳/۲
۲۷/۰
۱۰۰۰
۲۳
میانه
۰۶/۵
۴۴۳۰
۴۷/۰
۱۰/۲
۱۱/۰
