۳-۶ روایی و پایایی آزمون

روایی و پایایی از خصایصی هستند که برای مفید و مؤثر واقع شدن روش های جمع‌ آوری داده ها شرط اساسی به شمار می‌روند. روایی^[۳۲] اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است ، اشاره می‌کند و آزمونی دارای روایی است که برای اندازه گیری آنچه مورد نظر است، مناسب باشد (سیف، ۱۳۷۹) پایایی^[۳۳] یکی از ویژگی‌های فنی ابزار اندازه گیری است این مفهوم با این امر سرو کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد (سر مد و همکاران، ۱۳۷۹).

۳-۶-۱ روایی آزمون

روایی اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است اشاره می‌کند. آزمونی دارای روایی است که برای اندازه گیری آنچه مورد نظر است کافی و مناسب باشد. برای مثال در درس علوم تجربی سوم راهنمایی یک آزمون پیشرفت تحصیلی در صورتی یک آزمون روا است که محتوا و ‌هدف‌های‌ آن درس را به خوبی اندازه گیری کند و بجز پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی چیز دیگری را شامل نباشد (سیف، ۱۳۸۳). پرسشنامه فرسودگی شغلی شامل ۲۲ ماده است که جنبه‌های سه گانه فرسودگی شغلی: خستگی عاطفی، عدم موفقیت فردی و شخصیت زدایی را می سنجد )مسلش و جکسون، ۱۹۸۱) مسلش و جکسون برای تعیین روایی پرسشنامه از سه روش استفاده کرده‌اند که عبارتند از: محاسبه هبستگی (نمره افراد در پرسشنامه حاضر با نمره ای که فردی کاملا آشنا به فرد می‌داد)، محاسبه همبستگی ابعاد تجربه شغلی با فرسودگی شغلی و محاسبه همبستگی نمره افراد در این پرسشنامه و پیامدهای مختلفی که فرض شده است با فرسودگی مرتبط است.

۳-۶-۲ پایایی آزمون

پایایی یک ابزار اندازه گیری عمدتاًً به دقت نتایج حاصل از آن اشاره می‌کند. کاپلان و ساکوزوا^[۳۴](۲۰۰۱) گفته­اند” پایایی به دقت، اعتماد پذیری، ثبات، یا تکرار پذیری نتایج آزمون اشاره می‌کند” (سیف، ۱۳۸۳، ص ۴۴۸). قابلیت اعتماد یا پایایی یک ابزار عبارت است از درجه ثبات آن در اندازه گیری هر آنچه اندازه ‌می‌گیرد یعنی اینکه ابزار اندازه ­گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می­دهد.

پرسشنامه فرسودگی شغلی شامل ۲۲ ماده است که جنبه‌های سه گانه فرسودگی شغلی: خستگی عاطفی، عدم موفقیت فردی و شخصیت زدایی را می سنجد )مسلش و جکسون، ۱۹۸۱) مسلش و جکسون ضریب پایایی برای خستگی عاطفی ۹۰/۰ ، برای شخصیت زدایی ۷۹/۰ و برای موفقیت فردی ۷۱/۰ گزارش کرده‌اند.

‌اعتبار و پایایی این پرسشنامه برای اولین بار در ایران توسط فیلیان (۱۳۷۱) مورد تأیید قرار گرفته است. و ضریب پایایی آن با روش آلفای کرونباخ ۷۹/۰ برآورد شده است .همچنین بهنیا) ۱۳۷۹) ضریب پایایی این آزمون را با روش آلفای کرونباخ بین ۵۵/۰ الی ۸۷/ و بدری گرگوری بین ۷۵/۰ الی ۸۴/۰ محاسبه کرده‌اند. ‌بنابرین‏ پرسش نامه ی فرسودگی شغلی یک آزمون استاندارد است که اعتبار لازم برای سنجش میزان فرسودگی شغلی را دارد.

۳-۷ شیوه اجرا:

در این تحقیق پس از نمونه گیری و اختصاص آنان در دو گروه آزمایشی و کنترل، ابتدا پرسشنامه فرسایش شغلی به عنوان پیش آزمون برای هر دو گروه اجرا است. سپس متغییر مستقل یعنی آموزش کارگاهی تعهد سازمانی برای گروه آزمایش اجرا شد. مدت اجرای متغییر مستقل تحقیق برای کارمندان ۷ جلسه ۲ ساعته کارگاهی بود که به صورت ذیل است (محتوای کامل در فصل دوم آمده است):

جلسه اول) کلیات: تعریف، تاریخچه و اهمیت و ضرورت تعهد سازمان

جلسه دوم) نگرش­های تعهد سازمانی: ۱ – رضایت شغلی، ۲ – وابستگی شغلی و ۳ – تعهد سازمانی و جایگاه تعهد کارکنان در سازمان

جلسه سوم) دیدگاه هایی ‌در مورد کانونهای تعهدسازمانی: دیدگاه ریچرز و دیدگاه بکر و بیلینگس

جلسه چهارم) مدل­های تعهد سازمانی۱: ۱) مدل اریلی و چتمن و ۲) مدل می یر و آلن

جلسه پنجم) مدل­های تعهد سازمانی۲: ۱) مدل آنجل و پری ، ۲) مدل مایر و شورمن و ۳) مدل پنلی و گولد

جلسه ششم) نقش و تاثیر تعهد سازمانی در موفقیت و رضایت شغلی کارکنان

جلسه هفتم) جمع بندی دوره آموزش کارگاهی تعهد سازمانی

پس از اجرای دوره آموزشی (تعهد سازمانی) برای گروه ازمایش، پس آزمون فرسایش شغلی از هر دو گروه به عمل آمد. ‌بر اساس اطلاعات به دست آمده از نتایج این آزمون، نمرات دو گروه با یکدیگر مقایسه شد تا تعیین شود که آیا آموزش کارگاهی تعهد سازمانی بر میزان فرسایش شغلی کارکنان تاثیر گذار است یا خیر. یافته های حاصل در فصل چهار مورد تحلیل قرار گرفته است.

۳-۸ روش تجزیه و تحلیل داده ها:

به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پژوهش از شاخصه های آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. تحلیل کلیه محاسبات این پژوهش با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS20 انجام شده است.

شاخصه های آمار توصیفی:

از شاخصه های میانگین، انحراف معیار نمرات و جداول فراوانی برای توصیف داده ها استفاده شده است (و برای طبقه بندی داده ­ها و رسم جداول و نمودارها استفاده می­گردد).

شاخصه های آمار استنباطی:

قبل از بررسی فرضیه های اصلی پژوهش محققان دیگری با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ به بررسی همسانی درونی پرسش نامه های پژوهش پرداخته‌اند. به منظور بررسی فرضیه های پژوهش و مقایسه گروه آزمایش و کنترل از تحلیل کواریانس از طریق نرم افزار spss استفاده می­ شود.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده های آماری

۴-۱مقدمه

در این فصل به تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده و ارائۀ نتایج پژوهش بر اساس هدفها، فرضیه‌ها و سطح معناداری آماری پرداخته شده است. از آمار توصیفی و استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده ها و ارائۀ نتایج پژوهش استفاده شده است. با بهره گرفتن از روش های آمار توصیفی می توان ویژگی­­های یک دسته از اطلاعات را به صورتی دقیق تعیین و بیان کرد. در پژوهش حاضر به توصیف نمونه آماری و داده های حاصل از اجرای متغیرهای پژوهش پرداخته شده است، بدین صورت که با شاخص­ های توصیفی (جداول توزیع فراوانی، میانگین و انحراف معیار) داده ها و خصوصیات جمعیت شناختی آزمودنی ها، خلاصه، تفسیر و گزارش شده است.

در این فصل به آزمون فرضیه های تحقیق و یافته های حاصل از آن پرداخته شده است.

۴-۲شاخصه­های آماری

۴-۲-۱ آمار توصیفی

در جدول ۱ـ۴ پراکندگی آزمودنی­ها در دو گروه آزمایش و کنترل برای مراحل پیش آزمون و پس آزمون فرسودگی شغلی نمایش داده شده است.

جدول ۴ـ ۱: فراوانی گروه ­های نمونه آزمایشی و کنترل

شاخص های آمار توصیفی

مراحل آزمون

فراوانی

فراوانی کل

آزمایش

کنترل

پیش آزمون

۱۵

۱۵

۳۰

پس آزمون

۱۵

۱۵

۳۰

در جدول ۴-۲ توصیف آماری نمرات پیش­آمون فرسودگی شغلی به تفکیک گروه ها آمده است.

جدول۴ـ۲: توصیف آماری نمرات مرحله پیش آزمون فرسودگی شغلی به تفکیک گروه آزمایش و کنترل

متغیرهای پژوهش

گروه

میانگین

انحراف استاندارد

تعداد

بیشترین

کمترین