۳- کمک مددکار به مددجو جهت تشخیص و شناسایی دقیق مشکلات تاثیرگذار در زندگی وی. به عبارت دیگر شناخت آن دسته از مشکلاتی که منجر شده عملکرد عادی و طبیعی وی تحت تاثیر قرار گیرد.
۴- شناسایی منابع و سازمان‌ها و نظامهای خدمات رسانی مرتبط با مشکلات و نیازهای مددجو و ایجاد هماهنگی جهت استفاده مددجو از منابع معرفی شده. پس از شناخت مشکل و اینکه نحوه استفاده از امکانات میبایستی زمینه و تمهیداتی بیندیشند تا مددجو نسبت به نحوه ارائه خدمات سازمان‌های حمایتی و امدادی اطراف خود آگاهی یابد.
۵- کمک مددکار به مددجو در جهت اولویت بخشی و طبقه بندی راه حلها، پس از تعیین دقیق مشکلات و تعریف آن ها نوبت به ارائه و انتخاب راه حلها می باشد. این مرحله که یکی از مهمترین اهداف مددکاری نیز به شمار می آید مددکار به مددجو یاد می دهد که طبقه بندیهای متعددی می‌تواند برای رفع مشکل یا نحوه انطباق با آن را مطرح کند.
۶- آشنا کردن مددجو با مشکلات و محدودیت سازمان‌های حمایتی در جریان ارائه خدمات. یکی از اهداف مددکاری این است که تصویری واقع بینانه از قوانین و مقررات سازمان‌های حمایتی و نحوه ارائه خدمات آن ها به مددجو نشان دهد تا وی بتواند انتظارات مناسبی از آن ها داشته باشد.
۷- پیشگیری از به وجود آمدن مشکلات مشابه در زمان‌های بعدی،یکی از نقاط برجسته و اهداف عمده مددکاری کمک به مددجو جهت پیشگیری از وقوع مشکلات مشابه درآینده است.
۸- میانجیگری میان مددجو و محیط و اشخاص پیرامون وی. مددکار در این مورد سعی می کند که در جیران مشکلگشایی اگر موانع مختلفی سر راه مددجو وجود داشته باشد آن ها را تا حد امکان رفع نماید که این موانع می‌تواند در محیط اطراف و یا در اشخاص مربوط به مددجو وجود داشته باشد. (زاهدیاصل،۱۳۸۷)
۱-۷- فرایند مصاحبه در مددکاری اجتماعی
یکی از مهمترین و متداول‌ترین ابزار کار مددکاران اجتماعی «مصاحبه» می‌باشد.
۱-مصاحبه در لغت
مصاحبه در لغت بر وزن مفاعله است که از ریشه کلمه عربی «صَحُبُ» به معنای همراه او شد، با او رفاقت کرد با او معاشرت کرد و نظایر آن به دست آمده است. «مصاحبت یعنی، همنشینی، یار و همدم، ملازم و معاشر» (خوشزاد و هاشمی،۱۳۸۶: ۲۷)
۲- مصاحبه در اصطلاح
از مصاحبه تعاریف متعددی به عمل آمده است، که هر کدام با توجه به هدف مصاحبه و سازمان و موقعیت مصاحبه کننده و فرآیندهای دیگر نکاتی را مورد توجه قرار داده‌‌اند. (هاشمی،۱۳۸۶: ۲۹-۲۷) اما آنچه در همه این تعریف ها مشترک است این است که مصاحبه رابطه ای کلامی و دو جانبه است. اینک برخی از این تعریف‌ها را ذکر می‌کنیم. «مصاحبه یک رابطه دو جانبه بین «مصاحبه کننده» و «مصاحبه شونده» است… معنای مصاحبه با مکالمه فرق دارد و مصاحبه تنها یک مکالمه ی بین دو نفر نیست. مصاحبه، دارای هدف است، مصاحبه عبارت از مکالمه ی هدایت شده‌ای است که به منظور حول به قصد و هدف خاصی صورت می‌گیرد»
در جای دیگر از مصاحبه با عنوان ارتباط واقعی یاد می‌شود: «مصاحبه عبارت از برقراری واقعی بین دو انسان می‌باشد؛ البته می‌توان آن را مکالمه یا گفتگوی حرفه‌ای نیز نام داد» در کتاب زمینه مشاوره و راهنمایی نیز از مصاحبه مشاوره ای نام برده شده است:
آدلر روانپزشک مصاحبه را چنین تعریف می‌کند:
«وسیله‌ای برای کمک به بیمار به منظور شناخت و فهم شیوه زندگی خود و فراهم آوردن فرصتی برای وی است تا بتواند با شیوه های نوین زندگی مقابله نموده و قدرت شناخت مسائل روزمره زندگی را کسب کند».
تعریف دیگر از مصاحبه را سلیوان، روانپزشک امریکایی ارائه کرده‌است. وی مصاحبه را وسیله‌ای می‌دانست برای بررسی فهم و چگونگی ویژگی‌های شخصیت .
با جمع این تعریف‌ها می‌توان گفت:
مصاحبه علم وهنر برقراری رابطه ای کلامی بین مددکار و مراجع است و منظور از آن جمع آوری اطلاعات در باره مشکل یا نیاز مراجع و راه های کاهش یا برطرف کردن آن ها، شناخت توانایی‌ها، استعداد ها و ضعفهای مراجع و نیز تقویت مهارت‌های زندگی و مقابله با مشکلات در اوست.
مصاحبه با اطفال دارای پیچیدگی ها و ظرایف خاصی است که چنانچه این ویژگی ها به هنگام مصاحبه مورد توجه قرار نگیرد. نتیجه مطلوب حاصل نخواهد شد. در این مبحث به تعدادی از قواعد مصاحبه به شرح زیر اشاره شده است: یکی از راه های شناخت هنجارهای پاسخ دهندگان و مصاحبه شوندگان طراحی دقیق مصاحبه است. به عبارت دیگر مصاحبه گر باید یک گفتمان را با مصاحبه شونده ترتیب دهد. رینهاز پیشنهاد می‌کند مصاحبه با سؤال های ساخت نیافته شروع شود تا پاسخ دهندگان بتوانند با زبان خود افکار و تجربه های خود را بیان کنند. در تحقیق از جوانان مصاحبه گران باید بر پرسش های غیر مستقیم تشریحی و جامع تأکید داشته باشند (گوبریووم و هوشتاین، ۱۳۸۴: ۳۵۴)[۱۱]
مصاحبه گر باید هنگام مصاحبه نشان دهد به گفته های مصاحبه شونده علاقه‌مند است.این امر سبب می‌شود که او [مصاحبه شونده] در مورد مسائلی گفت و گو کند که قبلاً فکر نمی‌کرد آن مسائل برای بقیه اضای خانواده یا حتی دوستانش هم مطرح باشند.(گوبریوم و هولشتاین، ۱۳۸۴: ۳۵۷)
۱-۷-۱- مصاحبه و نقش مددکار اجتماعی
مصاحبه در مددکاری به منزله وسیله ای برای شناخت درک مددجو و مشکل او در جریان مشکل گشایی و ایفای نقش حرفه ای مددکاران است. به عبارتی مصاحبه ابزاری است که مددکار برقراری یک رابطه مناسب جهت درک احساسات و بیان درونی مددجو را فراهم می‌آورد و منجر به طرح مشکلات، اندیشیدن راجع به آن ها و چاره اندیشی و کشف راه حل های عملی می‌شود. هنر برقرار کردن یک رابطه کلامی با توجه به عکس‌العمل‌های غیر کلامی موجود در غالب مصاحبه قرار می‌گیرد. (اقلیما، ۱۳۸۱،۱۴۵)
۱-۷-۲- ساختار مصاحبه در مددکاری اجتماعی
۱-آغاز مصاحبه
در آغاز در نظر گرفتن نکات زیر حایز اهمیت است:
الف) ایجاد امنیت روانی و فیزیکی برای مددجو و مراجعه کننده
ب)دادن فرصت تطبیق و تطابق: مراجعان می‌توانند از آن دسته افرادی باشند که در مصاحبه پیش قدم شده و به محض ملاقات با مددکار به راحتی طرح مسئله کنند. دسته دیگر کسانی هستند که باید با یک پیش درآمد آنان را به بحث کشید. دسته سوم، کسانی هستند که باید به آنان فرصت داد تا به تدریج و در طی سؤال های مختلف به بیان مشکل و دلیل مراجعه خود بپردازند.
ج) رفع ابهام و کاستن از تردیدها: در این بخش مددکار برای رفع ابهام خود معرفی پلیس، بیان وظایف پلیس و چگونگی ارتباط خود با پلیس در مقابل مددجو و مشکلات او می پردازد.
د) رعایت شأن و منزلت انسانی مددجو: در این بخش مددکار جوهر انسانی و نقش مددجو [اطفال] را به عنوان یک ارزش تلقی نموده و تلاش می‌کند شأن و منزلت ویژه و خاص مددجو را در نظر گیرد و برای او احترام قائل شود .مددکار از این طریق می‌تواند با مددجو رابطه ی دوستانه برقرار کند (اقلیما، ۱۳۸۱: ۱۴۵)
۲- جریان مصاحبه
مرحله دوم مصاحبه شامل محتوای مصاحبه است. این مرحله شامل رویدادها و فرآیندهای زیر است که عبارتند از:
الف) رد و بدل شدن اطلاعات بین مددکار و مددجو
ب) گفتن حقایق و عوامل مؤثر بر مشکل مددجو
فرم در حال بارگذاری ...
