۲-۶٫ روش AHP/DEA تقاطعی برای رتبه بندی واحدهای تصمیم گیرنده
این روش نیز طی دو گام اجرا می‌شود:
گام اول: ابتدا تمامی واحدها توسط مدل مضربی CCR به صورت رابطه شماره (۲-۹) ارزیابی شده و وزن های بهینه از این مدل استخراج می‌شود.
(۲-۹)
s.t
حال با بهره گرفتن از ضرایب بهین به دست آورده از مدل CCR برای هر واحد تصمیم گیرنده، مقدار به صورت زیر تعریف می شود:
(۲-۱۰)
که در آن و به ترتیب وزن های بهینه خروجی و ورودی برای واحد k ام به کمک مدل (۲-۹) است. به عبارت دیگر مقدار کارایی واحد t ام به کمک وزن های بهینه واحد k ام است. با انجام فرایند فوق برای هر دو زوج واحدهای تحت بررسی ماتریس تقاطعی زیر تشکیل خواهد شد.
جدول (۲-۲). ماتریس تقاطعی
…
…
…
…
…
…
…
پس از محاسبه ی ماتریس تقاطعی فوق، مقادیر ماتریس مقایسات زوجی به صورت رابطه ی شماره ی (۲-۱۱) محاسبه می‌شود.
(۲-۱۱)
با توجه به رابطه (۲-۱۱) ماتریس مقایسه زوجی تولید می شود که در عناصر آن مقادیر و کارایی های حاصل از رابطه (۲-۱۰) برای واحدهای i و j است. با توجه به رابطه شماره (۲-۱۰)، فرض می شود واحد i ام کارا و واحد j ام ناکارا باشد. از آنجایی که در صورت کسر قرار دارد و همچنین با توجه به تعریف کارایی تقاطعی روابط ، ، وجود دارند. بنابرین با توجه به تعریف aij در رابطه شماره (۲-۱۱) داریم: ، که این نشان دهنده برتری واحد i ام نسبت به واحد j ام است.
گام دوم: محاسبه وزن های واحدها توسط AHP
در این مرحله برای ماتریس مقایسات زوجی به دست آمده از مرحله اول، بردار وزنهای مربوطه به کمک مقدار ویژه ماکزیمم (max) محاسبه شده و بر اساس این وزن ها، واحدهای تصمیم گیرنده رتبه بندی می‌شوند(علیرضایی و همکاران،۱۳۹۰: ۵۹-۵۷).
با توجه به مطالبی که ذکر شد، از آنجایی که روشDEA کلاسیک قادر نیست واحدهای کارا را رتبه‌بندی کند بنابرین می‌توان از روش AHP/DEA تقاطعی برای رتبه‌بندی واحدهای کارا استفاده کرد و از این طریق تمامی واحدهای مورد بررسی قابل رتبه‌بندی می‌باشند.
۲-۷ پیشینه تحقیق
۲-۷-۱ پیشینه تحقیقات خارجی
شهوث[۶۷] و بتال[۶۸] (۲۰۰۶) با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل پوششی داده ها (DEA)، کارایی هزینه را در بانک‌های اسلامی مورد بررسی قرار دادند. در این تحقیق ۲۴ مؤسسه بانکداری اسلامی مورد بررسی قرار می‌گیرند و با معرفی سه ورودی (میزان سرمایه، سود انباشته و سپرده‌ها) و دو خروجی (میزان اعتبارات و دارایی‌ها) به عنوان عوامل مؤثر در هزینه، به بررسی کارایی هزینه بانکها می‌پردازند.
براس هو[۶۹] و کی. بی. اُه[۷۰](۲۰۰۸) در مقاله‌ای عملکرد شرکت‌های کارگزاری در تایوان را مورد ارزیابی قرار دادند. این محققان در تحقیق خود از یک DEA دو مرحله‌ای برای ارزیابی ۲۸ شرکت کارگزاری در تایوان از سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ استفاده کردند. این مدل DEA کارایی و اثربخشی را به صورت جداگانه مورد سنجش قرار می‌دهد. نتایج بررسی‌ها نشان داد که از ۲۸ شرکت تنها ۷ شرکت دارای کارایی عملیاتی بودند و تنها ۵ شرکت اثربخشی عملیاتی داشتند و در کل تنها ۲ شرکت هم دارای کارایی و هم دارای اثربخشی عملیاتی بودند.
ریکاردو[۷۱] (۲۰۰۸) با بهره گرفتن از تکنیک DEA، به ارزیابی مدیریت کیفیت بانکها در برزیل می‌پردازد. در این تحقیق ۵۰ بانک برزیلی طی دوره زمانی ۱۲ ساله از سال ۱۹۹۵ الی ۲۰۰۶ مورد بررسی قرار می‌گیرند. در این مطالعه با توجه به فاکتورهای مورد بررسی در مدل CAMELS[72] (مدلی برای ساختار دارایی و بدهی) که عبارتند از: کفایت سرمایه ،کیفیت دارایی‌ها، کیفیت مدیریت، قابلیت سودآوری و نقدینگی، بر روی کیفیت مدیریت تمرکز می‌شود. در این تحقیق با معرفی چهار ورودی شامل :تعداد کارکنان، هزینه های کار، تعداد شعب و هزینه های سرمایه و دو خروجی شامل: میزان سپرده‌ها و درآمد بهره به ارزیابی بانکها در مدیریت کیفیت پرداخته می شود.
کائو[۷۳] و لیو[۷۴] (۲۰۰۹) از روش DEAبرای اندازه‌گیری کارایی بانک‌های تجاری تایوان استفاده کردند. آنان در این تحقیق نحوه اندازه‌گیری کارایی هر واحد تصمیم‌گیرنده را با شبیه‌سازی کامپیوتری مورد بحث قرار دادند. متغیرهای تعداد پرسنل، سرمایه فیزیکی، وجوه خریداری‌شده، سپرده‌ها، وام‌های کوتاه مدت و وام‌های بلندمدت شش متغیری هستند که در این تحقیق به عنوان ورودی و خروجی مورد بررسی قرار گرفتند.
هیو[۷۵] و هیانگ[۷۶] (۲۰۰۹) بر روی صنعت لیزینگ سنگاپور تحقیقی انجام دادند و رشد و توسعه صنعت لیزینگ سنگاپور، ابعاد مختلف تقسیم‌بندی در میان اجاره دهندگان، سیاست‌های تفکیک اجاره دهندگان و اینکه چرا مستأجران جذب فعالیت‌های لیزینگ می‌شوند را بررسی کردند و نشان دادند با وجود عمر کوتاه این صنعت، صنعت لیزینگ توانسته رشد و توسعه قابل توجهی یابد. در این تحقیق شاخص‌های مهم طبقه‌بندی موجران شامل اندازه اجاره، دوره اصلی اجاره، نوع تجهیزات و ریسک کسب‌وکار می‌باشد. و در نهایت به این نتیجه رسیدند که موجران با گرایش به وفاداری مشتریان و کسب و کارهای جدید به جایگاه ویژه‌ای در بازار دست یافتند، و از طرف دیگر برای موجران نیز هزینه تأمین مالی بسیار مهم است چراکه مزیت‌های لیزینگ از طریق هیچکدام از روش‌های تأمین مالی دیگر قابل جبران نخواهد بود.
آزاده[۷۷] و همکاران (۲۰۱۱) در تحقیقی به منظور ارزیابی و بهینه‌سازی بهره وری پرسنل یک بانک، شاخص‌های مؤثر عملکرد پرسنل را به وسیله مدیران تعیین کرده و از آنجایی که معمولاً این شاخص‌ها کیفی هستند، با بهره گرفتن از روش AHP به شاخص‌های کمی تبدیل شدند.
بعد از تعیین ورودی‌ها و خروجی‌ها برای هر DMU ، کارایی و رتبه‌بندی سازمان با بهره گرفتن از مدل DEA–BCC خروجی محور ارزیابی و بهینه یابی شد. روش تحلیل مؤلفه‌های اساسی (PCA)[78] و روش رتبه‌بندی هندسی (NT)[79] برای بازنگری و تأیید اعتبار نتایج رتبه‌بندی روش DEA به کار گرفته شده‌اند. از آنجایی که مدل نمی‌تواند واحدهای کارا را رتبه‌بندی کند، بنابرین از مدل اندرسون و پیترسون برای رتبه‌بندی واحدهای کارا استفاده کردند. که DMUهای ناکارا را جدا و بقیه را رتبه‌بندی می‌کند. در پایان، طبقه‌بندی DEA و رتبه‌بندی‌های PCA با بهره گرفتن از مقیاس‌های همبستگی اسپیرمن مقایسه شده‌اند.
شاخص‌ها عبارتند از: تعداد کارکنان، ساعات آموزش، هزینه های آموزش و پژوهش، انگیزه، مسئولیت‌پذیری، ابتکار و نوآوری، روابط عمومی، قابلیت عملکرد پرسنل، کیفیت کار، قابلیت و مهارت ها، انضباط.
فرم در حال بارگذاری ...
