وبلاگ

خانی (۱۳۸۹) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود تحت عنوان «موانع فرهنگی توسعه گردشگری ایران» سعی کرده است تا با توجه به تعریف تایلور^[۱۱۶] از فرهنگ^[۱۱۷]، به این مسأله بپردازد که آیا در افکار و اعتقادات، قوانین و مقررات و آداب و رسوم ایران موانعی بر سر راه توسعه گردشگری ایران وجود دارد یا خیر؟ این پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی بوده و نتایج تجزیه و تحلیل متغیرهای مختلف برای فرضیات ضوابط و قوانین اسلامی، باورها و اعتقادات مذهبی، و آداب و رسوم مورد تأیید قرار گرفت و به عنوان مانعی برای توسعه گردشگری ایران شناخته شد. اما نتایج آماری، افکار عمومی را به عنوان یک مانع تأیید نکرد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

وی چنین بحث می­ کند که چارچوب فرهنگی کشور، اعتقادات مذهبی و قوانین صنعت، ورود گردشگران به کشور را مشروط می­سازد؛ بدین معنا که، گردشگران ورودی به کشور، به ویژه زنان گردشگر در بدو ورود باید خود را از نظر ظاهری و رفتاری با ضوابطی وفق دهند که در دستورات و اعتقادات مذهبی ما از جایگاه مهمی برخوردار است. ضوابط و قواعدی که امکان دارد برای فرد گردشگر به مثابه نوعی از قیود تلقی شود؛ زیرا، در هنجارها و ارزش­های فرهنگی وی چندان محدودیتی وجود ندارد. از طرف دیگر، معمولاً بسیاری از کشورهای جهان فاقد چنین محدودیت­هایی هستند و گردشگران خارجی کمتر با فلسفه و نحوه ایفای نقش در این ارتباط آشنایی دارند. لذا ممکن است با برخی قیود و محدودیت­ها مواجه شوند؛ چرا که، گردشگران واقعی، به ویژه نوعی که برای میزبان سودآور تلقی می­گردند، تعطیلات سالانه خود را وقف گردشگری می­نمایند. آنان در چنین مواقعی مایلند تا به قیود کمتری گردن نهند و الزام ایشان (حداقل در بین گروه­هایی از گردشگران) به پذیرش ضوابط در بدو ورود، به ویژه اگر این ضوابط برایشان نامأنوس باشد، سبب کاهش تمایل ایشان به سفر می­ شود. در پایان، پژوهشگر پیشنهاداتی نظیر تدوین برنامه جامع گردشگری، بررسی بازار گردشگری، بررسی استانداردهای جهانی در زمینه خدمات گردشگری، اتخاذ شیوه ­های تبلیغاتی مؤثر، بازنگری و تدوین مقررات موجود، افزایش سقف اعتبارات اعطایی برای سرمایه ­گذاری و آماده نمودن مراکز گردشگری و جاذبه­های فرهنگی ـ تاریخی کشور برای بازدید گردشگران را ارائه داده است.
۲-۳-۲ پژوهش­های خارجی
گودیل و ویت (۱۹۸۹) طبقه ­بندی­های ارائه شده برای انواع مشارکت را به دو بخش تقسیم کرده ­اند:
تقسیم مشارکت بر اساس نوع محدودیت:
الف) عدم مشارکت به دلیل وجود محدودیت­های داخلی، در حالی که فرد مایل است مشارکت کند (مانند مهارت ­ها، توانایی­ها یا فرصت­ها)
ب) عدم مشارکت به دلیل وجود محدودیت­های خارجی؛ در حالی که فرد مایل است مشارکت کند (مانند نبود امکانات یا برنامه­ ها)
ج) عدم مشارکت به دلیل عدم علاقه
تقسیم مشارکت بر اساس نوع مشارکت­کننده:
الف) مشارکت­کنندگانی که علی­رغم علاقه­شان نمی ­توانند فراوانی یا شدت مشارکت خود را افزایش دهند
ب) افرادی که در گذشته مشارکت داشته اند، اما فعالیت را ادامه نداده­اند
ج) افرادی که مشارکت دارند، اما نمی ­توانند به سطح مطلوب رضایت یا لذت از مشارکت برسند (گودیل و ویت، ۱۹۸۹).
جکسون (۱۹۹۱) انواع محدودیت­ها را به شکل زیر طبقه ­بندی کرده است:
بر اساس سطح مشارکت در فعالیت: محدودیت­های شروع یک فعالیت فراغتی جدید، محدودیت­هایی که باعث کاهش یا ادامه ندادن فعالیتی فراغتی می­شوند؛
بر اساس داخلی یا خارجی بودن محدودیت­ها: برای مثال محدودیت­های انگیزشی در برابر محدودیت­های فیزیکی، محدودیت­های مطلق در برابر محدودیت­های نسبی، محدودیت­هایی که فعالیت را محدود می­ کنند در مقابل محدودیت­هایی که فعالیت را غیرممکن می­سازند و محدودیت­های دائمی در برابر محدودیت­های موقتی (جکسون، ۱۹۹۱).
بر اساس گفته جکسون و اسکات (۱۹۹۹) طبقه ­بندی محدودیت­ها به شیوه ­های مختلفی انجام شده است. علی­رغم تنوع روش­های استفاده شده، نتایج مشترک زیادی داشته اند. تشابه در نتایج این را می­رساند که محدودیت­های ثابت و معناداری وجود دارند، بدون اینکه به شرایط خاص یک پژوهش خاص یا ماهیت نمونه آن بستگی داشته باشد (جکسون و اسکات، ۱۹۹۹).
هر چند پژوهشگران بیان کرده ­اند که این طبقه ­بندی­ها می­توانند پدیده علاقه به مشارکت را توصیف کنند، اما نمی ­توانند وقوع آن را توضیح دهند. لذا تحلیل مکانیزم داخلی محدودیت­ها و این که چگونه محدودیت­های مختلف در کنار هم بر مشارکت افراد اثر می­گذارند، مورد توجه قرار گرفت. از اینرو پژوهشگران محدودیت­ها را به صورتی شفاف طبقه ­بندی کردند تا بتوانند الگو و مکانیزم موانع را شناسایی کنند. اولین مدل­های محدودیت­های فراغت در فاصله بین سال­های ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۱ ارائه شده ­اند (جکسون، ۱۹۹۱). مدل محدودیت­های گردشگری برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ توسط کروفورد و گودبی، و بعدها در سال ۱۹۹۱ توسط کروفورد و همکارانش توصیف شد (هادسون و گیلبرت، ۱۹۹۹).
جکسون و سیرل (۱۹۸۵) بر اساس مدل تصمیم ­گیری ویت^[۱۱۸] (۱۹۶۱) مدل تصمیم ­گیری محدودیت­های فراغتی را ارائه داده­اند و دو دسته از محدودیت­ها را شناسایی کرده ­اند:
موانعی که منجر به عدم مشارکت می­شوند؛
موانعی که مشارکت را محدود می­ کنند (جکسون و سیرل، ۱۹۸۵).
کروفورد و گودبی (۱۹۸۷) مدلی برای آزمودن رابطه میان محدودیت­ها و مشارکت در فراغت ارائه کرده ­اند. از نظر آنها محدودیت­ها تنها بر مشارکت در فعالیت اثر ندارد؛ بلکه، در تشکیل ترجیحات فراغتی هم مؤثرند. این مدل، محدودیت­ها را به سه دسته «میان فردی^[۱۱۹]»، «درون فردی^[۱۲۰]» و «ساختاری^[۱۲۱]» تقسیم می­ کند. محدودیت­های درون فردی بر شکل­ گیری ترجیحات فراغتی اثر می­گذارند و منجر به عدم مشارکت می­شوند. محدودیت­های میان فردی هم بر ترجیح و هم بر مشارکت مؤثرند. محدودیت­های ساختاری نیز میان ترجیح و مشارکت فاصله می­ اندازد (کورفورد و گودبی، ۱۹۸۷؛ نیانپوان و همکاران، ۲۰۰۸؛ کیم، ۲۰۰۹).
بلیزی (۱۹۸۷) در پژوهش خود اشاره کرده است که در یک برنامه سفر برای بزرگسالان و غیرمسافران، تفاوت­های جمعیت­شناختی بسیاری وجود دارد. همچنین محدودیت­های این دو گروه بسیار از هم متفاوت است (بلیزی، ۱۹۸۷).
هندرسون و همکارانش (۱۹۸۸) رابطه محدودیت­های ادراک­ شده، تفرج خارج از خانه و جنسیت را مطالعه کرده ­اند و محدودیت­هایی چون هزینه، علاقه، فرصت، نقش­های جنسیتی و تصمیم ­گیری را یافته­اند. این پژوهشگران در تکمیل مدل کروفورد و گودبی، محدودیت­های پیشین (که مشابه محدودیت­های درون فردی و محدودیت­های میان فردی کروفورد و گودبی هستند) را بر ترجیحات مؤثر دانسته ­اند و محدودیت­های مداخله­گر را مشابه محدودیت­های ساختاری در نظر گرفته­اند (هندرسون و همکاران، ۱۹۸۸؛ تائه، ۲۰۰۷). پژوهش آنان نشان داد که محدودیت­های پیشین می­توانند ادراکات و تجربیات فرد از محدودیت­های مداخله­گر را شکل دهند. نمودار ۱-۲ این مدل را نشان می­دهد.
ترجیحات
محدودیت­های پیشین
مشارکت
محدودیت­های مداخله­گر
نمودار ۱-۲: مدل محدودیت­های فراغتی هندرسون و همکاران
منبع:
Henderson, K. A., Stalnaker, D., & Taylor, G. (1988). The relationship between barriers to recreation and gender-role personality traits for women. Journal of Leisure Research, Vol. 20, pp. 69–۸۰٫
بکمن و کرامپتون (۱۹۹۰) پیشنهاد می­ کنند که موانع مالی و بر عهده داشتن مسئولیت­های سنگین خانوادگی مانع مشارکت آنان است. (بکمن و کرامپتون، ۱۹۹۰).
جکسون (۱۹۹۱) با ادغام و تعدیل مدل­های کروفورد و گودبی، و هندرسون و همکاران، رابطه میان ترجیح و مشارکت را آزمود. از نظر وی، افرادی که در فعالیت فراغتی شرکت نمی­کنند به دو گروه تقسیم می­شوند:
گروه اول، کسانی هستند که علی­رغم تمایل خود، مشارکت نمی­کنند؛ و
گروه دوم، کسانی هستند که اگر چه با مانعی مواجه نیستند، اما تمایلی به مشارکت ندارند.
وی با بررسی افرادی که تمایلی به مشارکت ندارند، توضیح می­دهد که محدودیت­های فراغتی چگونه بین ترجیح و مشارکت فاصله انداخته و منجر به عدم مشارکت می­شوند. مدل او محدودیت­های درون فردی و میان فردی را تحت عنوان محدودیت­های پیشین نشان می­دهد؛ محدودیت­های پیشین مانع ترجیح فرد می­شوند. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که اثر محدودیت­های پیشین بر مشارکت در فراغت به علت اثر آن بر شکل­ گیری ترجیحات است، نه بر خود مشارکت (جکسون، ۱۹۹۰). نمودار ۲-۲ مدل جکسون را در بر دارد.
ترجیحات
محدودیت­های پیشین
مشارکت
محدودیت­های مداخله­گر
نمودار ۲-۲: مدل جایگزین محدودیت­های مشارکت جکسون
منبع:
Jackson, E. L. (1990). Variations in the desiretobegina leisure activity: evidence of antecedent constraints?. Journal ofLeisure Research, No. 22 pp.150–۶۴٫
کروفورد، گودبی و جکسون^[۱۲۲] (۱۹۹۱) با بهره گرفتن از مصاحبه، برنامه روزانه افراد را بررسی کرده و بر اساس نتایج آن، مدل سلسله مراتب موانع فراغت را ارائه داده­اند (نمودار ۳-۲). این پژوهشگران عنوان کرده ­اند که ماهیت محدودیت سلسله مراتبی است. بنابراین، آنها سه نوع از انواع محدودیت­ها را در یک سلسله مراتب ارائه داده­اند. آنها بر این باورند که محدودیت­های درون فردی، قابل مذاکره هستند و می­توان آنها را برطرف کرد. به دنبال آن، به ترتیب محدودیت­های میان فردی و ساختاری قرار می­گیرند. افراد باید در هر سطح از محدودیت­ها که قرار می­گیرند، به آنها غلبه کنند. ممکن است افراد از تجربه سطوح بالاتر محدودیت­ها ممانعت شوند؛ چون، در سلسله مراتب محدودیت­ها و در کنش و واکنش این جریان، محدودیت­های درون فردی اولین سطح محدودیت­ها هستند و این مسأله ممکن است باعث تغییر ترجیحات و اولویت­های سفر آنها بشود. اگرچه محدودیت­های ساختاری بیشترین عناوین پژوهشی را به خود اختصاص داده­اند، اما نمی­ توان گفت که سایر محدودیت­ها اهمیت حداقلی در مبحث محدودیت­ها دارند. در پژوهش­های گردشگری، محدودیت­های سفر به طور ضمنی و کم شناسایی شده ­اند. کمبود پول، زمان، حمایت خانواده یا علاقه آنها و وضعیت سلامتی نامناسب، محدودیت­های اولیه شناسایی شده ­اند که تصمیم و عدم انجام مسافرت را تحت تأثیر خود قرار می­ دهند (بلیزی، ۱۹۸۷؛ کرامپتون، ۱۹۷۷).
محدودیت­های
درون فردی
ترجیحات فراغتی
محدودیت­های
بین فردی
محدودیت­های ساختاری
سازگاری و هماهنگی میان فردی
سطوح مشارکت
نمودار ۳-۲: مدل سلسله مراتب محدودیت­های فراغت