وبلاگ

و یا این دو بیت:

از وصل صدف گهر گریزان است
به سخن دعوی بی اصل مبرهن نشود
خلوت طلب است حسن سنگدل

بر حسن غریب، خانه زندان است (صائب)
حرف کج راست به زور رگ گردن نشود (صائب)
از شش جهت حرم بیابان است (صائب)

این نکته نیز مسلم است که بیشتر فکر مضمون تراشی و نکته سنجی، این گونه موضوعات و مضامین مختلف را در اشعار شعرای دوره صفویه به وجود آورده است.
– افراط
«نکته قابل توجه دیگر در سبک هندی زیاده‌روی در تمام زمینه‌هاست، چه در طرح مضامین که به مبالغه و اغراق می انجامد، چه در تلاش یافتن معنی بیگانه که در جای خود ذکر شد و چه در سرودن شعر. به گفته زین‌العابدین مؤتمن: «گویی محیط اجتماعی و اخلاقی آن‌ها طوری بوده که اگر از روی اعتدال و میانه روی سخن می‌گفتند کسی سخنانشان را باور نداشت» .(صائب و سبک هندی / ۴۹۹. نقل از مقاله زین‌العابدین مؤتمن). نمونه مبالغه در مضمون:

ز صد هزار سخنور که در جهان شود پیدا
در طینت ملایم من نیست سرکشی

یکی چو صائب شوریده حال برخیزد
باریک‌تر ز موی میان است گردنم (صائب)

شاعر سبک هندی در سرودن شعر هم زیاده‌روی کرده است. «گویی بیماری شعر بافی در این روزگار واگیر بوده» (آرین پور، ۱۳۷۲: ۱۲ ).
– نظیره گویی
«موضوع دیگری که در شعر سبک هندی نمود بیشتری دارد، استقبال از شعر شاعران گذشته است و این امر چنان گسترش می‌یابد تا آنجا که بعضی از شاعران در این عهد تمام سروده‌های یک شاعر را برای تقلید و استقبال بر می‌گزینند به عنوان نمونه زمانی یزدی و میرک کفاش همه دیوان حافظ را جواب گفتند و ضمیری اصفهانی دیوان چند شاعر از جمله سعدی و حافظ و بابافغانی و جامی و بنایی و جز آنان را جواب گفت». (صفا، ۱۳۶۷، ص۵۴۹ ).البته مرحوم حبیب یغمایی با چنین عملی به شدت مخالف است و آن را موجب سرشکستگی شاعر می‌داند. «به نظر بنده استقبال از غزل دیگران مخصوصاً سعدی و حافظ و استادان همانند آنان و حتی تضمین و تخمیس غزل‌های خوب کاری است بیهوده و موجب سرشکستگی شاعر و شاعر هر چند استاد و مفلق باشد، نباید به چنین کاری دست یازد». (یغمایی، ۱۳۵۴).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نکته قابل توجه دیگر در این سبک طرح بیتی است و جوابگویی به آن یا به عبارت دیگر ((اقتراح)) از آنجا که در عهد صفوی شعر به قهوه خانه و بین مردم راه می‌یابد و شاعران در قهوه خانه‌ها گرد می‌آیند و اشعار خود را می‌خوانند، لذا بیشتر این اوقات در این نشست‌ها غزل‌هایی را طرح می‌کردند و هر کدام فراخور استعداد و ذوق خود به جواب گویی می‌پرداختند و سروده‌های خود را می‌خواندند.
این نه تنها در اصفهان بلکه در دیگر مکان‌ها نیز رایج بوده است. «ضمن مطالعه حال بسیاری از شاعران به وجود محفل‌هایی از این دست که برشمرده‌ایم در شهرهایی مانند یزد، کاشان، شیراز، اصفهان، مشهد و جز آن‌ها باز می‌خوریم که اهل ادب و شعر در آن‌ها به ملاقات یکدیگر می‌رفتند و با هم غزلی یا موضوعی را طرح می‌کردند و در ساختن و جواب گفتن آن‌ها شرکت می‌ورزیدند». (صفا، ۱۳۶۷: ۵۱۷ ).
فصل سوم
معرفی شاعران برگزیده دوره صفویه
۳-۱ مقدمه
سبک هندی و ادبیات دوران صفویه نه تنها به خوبی شناخته نشده و آثار آن، چنان که باید، مورد تتبع و تحقیق قرار نگرفته، بلکه دیوار بلندی از پیش داوری‌ها و قضاوت‌های غرض آلود آن را احاطه کرده است. تأمل در نازک اندیشی های شاعران این دوران شاید روزنه‌ای فرا روی شاعران جوان ما بگشاید تا به جای روی آوردن به شعر «ترجمه‌ای» یا غرق شدن در بازی‌های زبانی که به سرعت رنگ می‌بازند، و به جای دست و پنجه نرم کردن بیهوده با قواعد دستور زبان و… فارغ از هر تقلیدی به درنگ در خویشتن و کشف قلمروهای نامکشوف خیال و فضاهای ناشناختهّ احساس و اندیشه بپردازند.
۳-۲ طالب آملی

نام و نسب:

نام وی طالب است و معروف به «طالبا» چون در آمل متولد شده او را طالب آملی گویند. در شعر نیز طالب تخلّص می‌کرده است.

تولّد:

سال تولد شاعر به درستی معلوم نیست. تذکره نو یسان به ذکر اواخر قرن دهم بسنده کرده‌اند. ولی آقای طاهری شهاب در مقدمه‌ای که بر دیوان وی نوشته سال ۱۹۸۷ را سال تولدش ثبت کرده است. زادگاه شاعر شهر آمل می‌باشد.

وفات:

طالب در سال ۱۰۳۵ یا ۱۰۳۶ در هندوستان درگذشته است.