وبلاگ

احراز مسئولیت کیفری مستلزم بررسی عمیق شخصیت بزهکار است. عدالت جزایی ایجاب می کند که خصوصیات فردی و جنبه های خاص روانی مجرم در ارزیابی رفتار مجرمانه او برای تعیین مجازات به دقت مورد توجه قرار گیرد در حالی که در مورد مسئولیت مدنی ، مبنای تقصیر قابلیت انتساب جرم به وارد کننده زیان نیست و ضابطه و معیار ارزیابی تقصیر هم خصوصیات فردی و نیت مجرمانه و سایر جنبه های خاص روانی وارد کننده زیان نیست بلکه از نظر رعایت مصالح اجتماعی کافی است که موضوع را با رفتار یک انسان متعارف مورد بررسی و مقایسه قرار داد به همین جهت در جرم مدنی صغیر و مجنون مسئولیت مدنی پیدا می کند (شامبیاتی، ۱۳۸۸، ص ۲۹) .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۶-۴- از جهت آئین رسیدگی؛
مراحل کشف، تعقیب، تحقیق در مسایل کیفری بوسیله ضابطین دادگستری، مقامات دادسرا و محاکم جزایی صورت می گیرد ولی رسیدگی به مسایل مدنی، جزء در موارد استثنایی که مطابق قانون مدعی خصوصی به تبع رسیدگی به امر جزایی، حق مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم را از دادگاه کیفری دارد، در سایر موارد دادگاه های حقوقی با رعایت تشریفات خاص ، صلاحیت رسیدگی به مسایل مدنی را دارند. مقایسه این دو نوع مسئولیت به جهت تمیز هر چه بهتر مسئولیت کیفری و درک عمیقتری از مفهوم آن، مفید فایده می باشد چنانکه ملاحظه شد، ملاک تشخیص مسئولیت جزایی ورود لطمه یا خسارت به جامعه و نظم عمومی است و جامعه برای دفاع از خود است که به مقابله با آن بر می خیزد. اکنون که با مفهوم مسئولیت کیفری، سابقه و مفاهیم مشابه آن آشنا شدیم، جهت روشن شدن هرچه بیشتر موضوع این تحقیق، اختصاراً از لوازم اثبات مسئولیت کیفری و ارکان تحقق آن، نیز یاد خواهیم کرد.
گفتار هفتم؛
۲-۷- اثبات مسئولیت کیفری
گابریل تارد^[۳]، اثبات مسئولیت کیفری را منوط به تحقق دو شرط می داند؛۱٫همانی شخصیت، یعنی اینکه مرتکب جرم از نظر روانی شخصیتی چون دیگران داشته باشد لذا دیوانگان که شخصیت آنها رشد ننموده و کسانی که در اثر اختلال مشاعر و سایر امراض روانی دچار انفکاک شخصیت هستند یا مردگان که در اثر مرگ، شخصیت روانی خود را از دست داده اند فاقد شخصیت می باشند و لذا مسئول شناخته نمی شوند، ۲٫تجانس اجتمایی؛ منظور از آن این است که مرتکب از نظر اجتماعی شبیه سایرین باشد بنابراین حیوانات و اشخاص وحشی که فاقد صفت تجانس اجتمایی هستند غیرمسئول می باشند چه آنکه، هدف از قواعد حقوق نیز ، تنظیم روابط اجتمایی است، از نظر فردی انسان نیازمندیهای خاص و تکالیف مختلفی دارد که معمولاً در قلمرو حقوق نیست ولی اداره زندگی اجتماعی فرد را حقوق به عهده دارد و قواعد بر اشخاص از این جهت که عضو جامعه هستند حکومت می کند (کاتوزیان، ۱۳۸۵، ص ۵۴۰) .فکر مسئولیت هرکس در مقابل عمل خود، یعنی در مقابل تغییراتی که در اجتماع ایجاد می کند به اندازه عمر بشر طولانی و قدیمی است، بعضی حقوق دانان انتساب را اولین شرط مسئولیت می دانند و مسئولیت،جرم و انتساب را سه امر مرتبط با هم و مکمل یکدیگر تلقی می نمایندجرم وقتی محقق می شود که علاوه بر قابلیت انتساب، شرایط مجرمیت و مسئولیت نیز وجود داشته باشد باید گفت مسولیت کیفری با مفهوم مجرمیت به یک نقطه می رسد (دلفانی، ۱۳۸۲، ص ۳۶) لیکن مسئولیت کیفری از عناصر تشکیل دهنده جرم نبوده بلکه از آٍثار و پیامدهای آن محسوب می گردد و به همراه مجرمیت و قابلیت اسناد ، در پی آن می آید مجرمیت یکی از ارکان متشکله جرم است در صورتیکه مسئولیت نتیجه حقوقی جرم است برای وجود مجرمیت ارتکاب تقصیر جزایی کافی است، مجرمیت در واقع همان تقصیراست، عصاره تقصیر خواستن و دانستن است پس از این رو عواملی که در تقصیر مؤثر باشد کیفیاتی است که خواستن و دانستن از آنها متأثر می گردد در فرض تقصیر، شخص بالغ ، عاقل، آزاد، مختار، آگاه و سالم و متعادل از جهت روحی و جسمی، بدون هرگونه اجبار و اکراهی مرتکب جرم گردیده یا بی احتیاطی و بی مبالاتی کرده و به مقررات توجه ننموده است لذا اگر تقصیر وجود نداشته باشد مجرمیت نیز وجود ندارد و به علت فقدان عنصر معنوی ارتکاب جرمی نیز وجود نخواهد داشت و بنابراین مسئله مسئولیت جزایی نیز به طور کلی مطرح نخواهد شد ولی در صورتیکه مجرمیت وجود داشته باشد ممکن است مسئولیت جزایی وجود داشته یا نداشته باشد لیکن برای اعمال مجازات باید هر دو همزمان وجود داشته باشند. (افراسیابی، ۱۳۷۷، ص ۱۰۱) از طرفی قابلیت اسناد را هم میتوان به استعداد تعقل و سنجش فرد همراه با شناخت و درک خوبی و بدی، خیر و شر و یا سود و زیان و در نهایت باید و نبایدها و ارزش ها و ضد ارزش ها در یک جامعه، آن هم توأم با اراده آزاد تعبیر کرد (دلفانی، ۱۳۸۲، ص ۳۱) گاهی نیز ویِژگی های شخصیتی، زیستی اخلاقی بزه دیده ، روابط وی با بزهکار و نقش و سهم بزه دیده در تکوین واقعه مجرمانه در تعیین مسولیت کیفری بزهکار واثبات اسناد آن مدنظر قرار می گیرد (آشوری، ۱۳۷۶، ص ۱۹۸). چرا که قابلیت استناد به معنی داشتن قدرت و استعداد دانستن و خواستن است بدین معنی که بتوانیم شخص را که از لحاظ جزایی گنهکار بدانیم و ارتکاب جرم را به حساب او بگذاریم، (افراسیابی، ۱۳۷۷، ص ۱۰۱)، همچنین در حقوق جزایی مدرن به صرف اینکه جرمی واقع شده باشد مجرم در معرض مجازات پیش بینی شده توسط قانونگذار قرار نمی گیرد، مگر اینکه از لحاظ جزایی توسط قاضی مسئول شناخته شود لذا مجازات نباید اعمال گردد مگر نسبت به کسانی که دارای مسئولیت هستند که البته اثبات آن هم بر عهده مقام قضایی است.
گفتار هشتم؛
۲-۸- ارکان تحقق مسئولیت کیفری
در مورد شرایط تحقق مسئولیت کیفری بطور خلاصه باید گفت؛
اولین شرط مسئولیت جزایی آن است که شخص به سن معینی رسیده و بالغ باشد چرا که شعور و اراده انسان تابع سن اوست، قصد نابالغ مساوی با سهو و خطاست فلذا اگر چه با قصد و اراده مرتکب جرمی شود جرم وی خطا محسوب می گردد، اطفال فاقد مسئولیت جزایی هستند.
دوم اینکه شخص می بایست قاصد و مختار باشد فلذا فرد خواب و بیهوش به لحاظ آنکه در هنگام خواب مشاعرش کار نمی کند و هرگز اراده و قصدی ندارد، شخص مست بلحاظ فقدان قصد و سلب اختیار فاقد مسئولیت جزایی می باشند چرا که الکلیسم قوای عاقله را ضعیف می کند تا حدی که به جنون می انجامد، شخص مجبور و مکرَه ای که عادتاً قابل تحمل نباشد بلحاظ موقعیتی که موجب زوال اراده شخص مذکور در زمان ارتکاب جرم می گردد و شخص مضطر که بلحاظ موقعیت حادث برای حفظ حقوق یا اموال در معرض خطر خود یا دیگری ناگزیر از ارتکاب جرم گردد، نیز فاقد مسئولیت جزایی می باشد مشروط به اینکه خطر را عمداً ایجاد نکرده و عمل ارتکابی نیز با خطر موجود متناسب بوده وبرای رفع آن ضرورت داشته باشد در قرآن کریم نیز هرچند اضطرار از سوی کسانی که به خوردن میته و خون و گوشت خوک و مذبوح غیراسلامی، مجبور می شوند . رافع مسئولیت آنان دانسته شده لیکن این امر مقید به قید غیر باغٍ ولاعادٍ^[۴] ، شده که از نظر برخی مفسرین به معنی زیاده روی نکردن در خوردن و فقدان میل و خوشنودی، در انجام این کار می باشد (میرمحمدصادقی، ۱۳۸۶، ص ۷۷).
سوم اینکه شخص عالم به موضوع و حکم باشد فلذا جهل به موضوع، در جرایم عمدی با فقدان قصد مجرمانه در عمل ارتکابی حسن نیت جایگزین قصد مجرمانه گردیده و کیفر را منتفی می سازد (گلدوزیان، ۱۳۷۴، ص ۱۹۸) جهل به قانون و حکم البته مسئولیت را از بین نمی برد، لیکن در مورد مقررات جزایی این قاعده کلی تخصیص خورده دلیل مخصص آن هم قاعده درأ است، فقها در مورد جهل که رافع مسئولیت جنایی است تفاوتی میان جهل قصوری و جهل تقصیری نگذاشته اند و فقط، جاهل مقصر ملتفت را از آن استثناء کرده و او را مسئول می شناسند، جهل تقصیری بدین معنی است که شخص می تواند از قانون آگاهی پیدا کند ولی تقصیر می کند و به دنبال آگاهی نمی رود کیفر حد از جاهل مقصر در صورتی برداشته می شود که جاهل مقصر غیرملتفت باشد ولی اگر ملتفت باشد یعنی احتمال بدهد و بتواند بپرسد و از حقیقت آگاه گردد و مرتکب جرم شود این ناگاهی عذر تلقی نمی شود و در خور کیفر است، جهل قصوری نیز آن است که شخص در شرایطی باشد که به هیچ وجه نتواند دسترسی و آگاهی به قانون پیدا کند (فیض، ۱۳۶۹، ص ۱۷۶). اما آنچه به صراحت مورد اشاره قانون گذار قرار گرفته جهل موضوعی و جهل حکمی است.
جهل موضوعی؛ وقتی شخص مرتکب عملی شود که جرم است، باید به کیفیت و ماهیت و اوصاف عمل ارتکابی عمل و آگاهی داشته باشد، این علم و آگاهی به کیفیت و ماهیت و اوصاف عمل ارتکابی از ارکان تقصیر است.
جهل حکمی؛ یعنی بی اطلاعی از قانونی که منتشر شده و ضمانت اجرا دارد.
جهل به موضوع رافع مسئولیت کیفری است لیکن جهل به حکم ، نظر به اینکه ادعای عدم اطلاع از قانون مسموع نیست پذیرفته نیست مگر در مواردی که قانون گذار صراحتاً آنرا پذیرفته باشد نظیر مقررات تبصره ۱ ماده ۱۶۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ یا مقررات ماده ۲۱۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲٫
رکن یا شرط چهارم جهت احراز و تحقق مسئولیت کیفری وجود عقل می باشد. عقل، در مقابل جنون و دیوانگی بکار می رود، بطور کلی مسئولیت زاییده توانایی و نیروی عقل و اراده و فکر آدمی است، معنای ادراک در شخص آن است که از قوای عقلانی بهره مند باشد علاوه بر سلامت جسمانی، سلامت روانی نیز برای برقراری حکومت قانون در یک جامعه ضروری است، مطالعات روانی نشان داده است که بسیاری از جرایم در اثر عقده ها و کمبودهایی روی می‌دهد که در شخصیت افراد بوجود آمده اشاعه ارزش سلامت روانی از انگیزش اعمال ضد اجتمایی در شخص می کاهد (صانعی، ۱۳۸۱، ص ۳۶۰). فقدان قوای عقلانی گاهی تام و مستمر است که آنرا جنون دایمی یا اطباقی و گاهی غیرتام و غیرمستمر است که آنرا جنون ادواری یا متناوب می نامند، گاهی نیز انسان ، بکلی قوای عقلانی خود را از دست نمی دهد ولی به صورت غیرعادی ضعیف می شود ودر نتیجه قوه ادراک او به درجه ادراک عادی اشخاص رشید نمی رسد که آنرا عُته یا بُله گویند (قربان نیا و منصوری، ۱۳۷۳، ص ۲۹۰)، اعمال مجنون فارغ از اختیار و اراده آزاد است .فلذا انتساب جرم به مرتکب مجنون منتفی و مسئولیت جزایی چنین فردی و کیفر او غیر ممکن است. شرایطی را که ذکر کردیم شرایط و ارکان تحقق مسئولیت کیفری است که فقدان هر کدام موجب زایل شدن مسئولیت کیفری خواهد بود و اگرچه نیازمند توضیح و تبیین بیشتری می باشند لیکن به جهت آنکه خارج از موضوع اصلی این مبحث می باشد به اختصار به آن اشاره کردیم. از جمله عوامل رافع مسئولیت کیفری همانطور که اشاره شد جنون و بیماری های روانی زایل کننده عقل است، شایسته است بلحاظ دایره شمول گسترده جنون نسبت به سایر بیماری های روانی و ضرورت شناخت هر چه بهتر بیماری روانی موضوع این نگارش، ابتدا به بحث و بررسی جنون بپردازیم.
فصل سوم
جنون و سایر اختلالات روانی
گفتار اول؛
۳-۱- تعریف جنون از جهت لغوی و اصطلاحی
از جهت لغوی جنون؛ از جن می آید جن به معنای پوشیده است علت وجه تسمیه جنین نیز به لحاظ اینکه در رحم پیدا نبوده و پوشیده است به این نام خوانده می شود همچنین جنون را به پنهان شدن، درآمدن شب، شیدایی، شیفتگی و بالاخره دیوانگی تعریف می کنند در حقوق جزا در مفهوم دیوانگی بکار می رود (نوربها، ۱۳۶۹، ص ۲۳۹) از جهت اصطلاحی جنون بسط شعور در جهت قوس نزولی و یا بسط پریشانی اعصاب در قلمرو میدان شعور است. جنون عکس تصویر نبوغ در آئینه شکسته شعور است (حکمت، ۱۳۴۶، ص ۱۳۲). جنون صفت کسی است که فاقد تمییز نفع و ضرر و حسن و قبح است (جعفری لنگرودی، ۱۳۷۴، ص ۲۰۰) جنون عبارت است از فقدان یا نقص قوای روانی وذهنی (قاسمی، ۱۳۷۴، ص ۱۱۵). مجنون کسی که تعادل عقلی خود را از دست داده (آخوندی، ۱۳۷۵، ص ۲۸۰) ، قوه عقل و درک ندارد وبه اختلال کامل قوای دماغی مبتلاست، به عبارت دیگر ، مجنون مختل المشاعر است (صفائی و قاسم زاده، ۱۳۹۰، ص ۲۷۷). در اصطلاح روان پزشکی ، جنون بیماری روانی یا روان پریشی، بیماری وخیم روانی است که بواسطه آن جریان فکر و اندیشه و رفتار و کردار و احساس و اعمال، از راه صواب و عادی منحرف شده باشد، معمولاً مزمن است و با ضعف و سستی مشاعر و اراده مشخص می شود (گودرزی، ۱۳۷۷، ص۱۶۱۰)، در هر جامعه ای ناتوانی شدید فرد را در تطبیق دادن رفتار و فکر خود با معیارها و ضوابط جاری زمان را جنون می نامند. شاید بتوان گفت بهترین تعریفی که برای جنون از نظر حقوقی متصور است ویژگی شخصی است که ارتباطش با عالم خارج و واقعیت قطع و مبتلا به هذیان و اوهام می گردد.ارزیابی جنون نیز در امور جزایی یک مسئله ماهوی است قاضی رسیدگی کننده به اصل جرم در این ارزیابی و اثبات جنون اختیار کامل دارد اگر چه، قاضی در این ارزیابی دارای اختیارات وسیع و نامحدودی است معهذا موظف است برای این ارزیابی و مطلع شدن از بود یا نبود جنون و اطلاع از وضع روانی متهم و بدست آوردن اطلاعات واقعی در این باره به متخصصین امر (روان پزشک و روان شناس) مراجعه نماید (افراسیابی، ۱۳۷۷، ص ۱۱۶) که در این خصوص در مباحث بعدی بیشتر توضیح داده لیکن ابتدا با تاریخچه جنون و مقایسه آن در روان پزشکی و حقوق و انواع و اقسام جنون و بیماری های روانی مرتبط در مباحث آتی آشنا خواهیم شد.
گفتار دوم؛
۳-۲- تاریخچه جنون
مصری ها ، چینی ها و یونانیان اعتقاد داشتند که دیوانگان ارتباط نزدیکی با شیاطین و دیوهایی دارند که در درون آنها حُلول کرده اند و روح آنها دستخوش وساوس شیاطین و دیوان شده است، با اطلاعاتی که از غارنشینان در حدود نیم میلیون سال قبل به دست آمده است مشخص می شود که در آن زمان بشر به فکر درمان بیماران روانی بوده است، آنان با بهره گرفتن از سنگهای برنده و تیز قسمتی از کاسه سر فرد را به صورت مدور بر می داشتند تا به زعم خود ارواح شیاطین که موجد بیماری روانی در وی شده بودند از این قسمت خارج شوند در قدیم الایام به ویژه در قرون وسطی دیوانگان را در برابر اعمال خود مسئول می دانستند . بقراط فیلسوف مشهور یونانی عوارض روانی را نشأت گرفته از عواملی خاص می دانست، وی معتقد بود که مغز سمت فرمانده بدن را بر عهده دارد و بیماری روانی نیز به واسطه اختلالات ایجاد شده در مغز به وجود می آیند افلاطون فیلسوف شهیر یونانی به عدم مسئولیت کیفری مبتلایان به بیماری های روانی اعتقاد داشت اما او نیز متأثر از خرافات موجود در زمان خود معتقد بود که این بیماریها به عوامل روانی و آسمانی بستگی دارند (قاسمی، ۱۳۷۴، ص ۱۱۴). در یونان ، بقراط، ارسطو ، هروفیلوس کالسدونی در زمینه روان شناسی و روان پزشکی تحقیقات جالبی دارند ولی سهم افلاطون با بحث در زمینه روان پزشکی و طرز نگهداری بیماران روانی از همه آنان بیشتر است، با بسط مسیحیت که غضب و خشم خداوند متعال را موجب بیماری های جسمانی و روانی ، می دانستند تحقیقات علمای یونانی و رومی به بوته فراموشی سپرده شد ولی خوشبختانه با مبعث نبی مکرم اسلام، در قوانین فقهی اسلامی برای بیماران روانی و بیماری روانی اهمیت خاصی قائل شدند از مولای متقیان حضرت علی (ع) نقل شده که روزی در خدمت حضرت رسول اکرم (ص) از راهی می گذشتند، عده ای جمع شده بودند حضرت نبی اکرم (ص) علت تجمع آنان را پرسید عرض کردند، دیوانه ای غش کرده است، حضرت فرمودند، این دیوانه نیست بیمار است اثر ضربه های روانی در تشدید بیماری های جسمانی و حتی مرگ بیماران در قوانین فقهی پیش بینی شده و این مسئله که از صدر اسلام به صورت قانون در مجازات اسلامی از آن بحث شده در دهه اخیر وارد کد قانونی کشورهای غربی گردیده است (گودرزی، ۱۳۷۷، ص ۱۵۶۲) بعد از جنگ جهانی دوم ، زیاد شدن آگاهی مردم و قبول مشکلات روانی باعث بوجود آمدن تغییراتی در نگرش و خواسته مردم برای حرکت اجتماع شد، کشف و پخش داروهای روانی نیز قدم بسیار مهمی در جهت پیشرفت بود (فرجاد، ۱۳۷۱، ص ۳۲۴) .
همانطور که ملاحظه می گردد در قدیم به موضوع جنون به عنوان بیماری روانی نگاه صحیحی نمی‌شده است لیکن این نگرش با هدایت ادیان و پیشرفت علوم روانی تغییر پیدا کرده و متحول گردیده است. آشنایی با تاریخچه این بحث قطعاً در شناخت هر چه بهتر این موضوع مفید فایده می باشد، اکنون به مقایسه جنون در روان پزشکی با حقوق به جهت وجه علمی جنون و کاربردی آن در علم حقوق می پردازیم.
گفتار سوم؛
۳-۳- مقایسه جنون در روان پزشکی با حقوق
روان پزشک باید نسبت به جنبه های حقوقی جنون به عنوان شرط رافع مسئولیت در قوانین موجود آگاهی داشته باشد، روان پزشک را به عنوان کارشناس به دادگاه فرا می خوانند ولی بجاست که او با طرز برداشت از مسئله توانایی عاطفی و روانی مجرم به هنگام ارتکاب عمل مجرمانه و همین طور مسئولیت کیفری مرتکب آشنایی کافی داشته باشد زیرا متأسفانه مفهوم جنون از نظر حقوقی و از نظر روان پزشکی همیشه یکسان نیست، در دهه های گذشته روان پزشکی بطور مستقیم و غیرمستقیم در تحول حقوق مؤثر بوده و این دو علم را کاملاً به هم نزدیک نموده است ولی اختلافاتی نیز به این شرح وجود دارد ۱-توجه روان‌پزشکی اصولاً متوجه انسان و رفتار اوست در حالیکه هدف اصلی حقوق اجرای عدالت است روان پزشک با دادرس موافق است که مجرم خطرناک نباید در جامعه آزاد باشد ولی معمولاً او در این مرحله توقف نمی‌کند به آینده می نگرد و هدف اصلی اش تنها دور کردن مجرم از جامعه نیست بلکه می‌خواهد بزهکار را معالجه کند زمانیکه مفهوم دادرسی در علم حقوق تا آنجا گسترش یابد که شامل جنبه های روان پزشکی قضیه هم بشود و نیز روان پزشکان بیشتر با مشکلات دادگاه ها آشنایی پیدا کنند در این زمینه ها پیشرفت حاصل خواهد شد. ۲-از نظر روان شناسی دیوانگی مراحل و معنایی دارد که با معنای آن در حقوق متفاوت است از نظر حقوقی جنون فساد عقل است که تعمیم می یابد یعنی گاهی فساد عقل بطور کامل است و گاهی بطور ناقص، اما روان شناسی از جنون تفسیر گسترده تری دارد اصطلاح حقوقی جنون فقط به توانایی شناختی شخص توجه دارد و توانایی های عاطفی و یا احساسی او را در بر نمی گیرد، در شرایطی که روان پزشکان توانایی عاطفی و احساسی را علاوه بر قدرت فکری در تشخیص جنون موثر می‌دانند توجه حقوق‌دانان بیشتر متوجه ادراک فکری است (عمارتی، ۱۳۸۸، ص ۴۷). آشنایی با جنون از بعد حقوقی و هم چنین روان پزشکی آن قطعاً ما در درک صحیح از این مفهوم کمک نموده و به ضرورت این نکته، که مطالعه علمی جنون و استفاده از نظریات روان پزشکی قانونی، غیرقابل انکار می باشد، پی‌خواهیم برد حال به اختصار به مطالعه اقسام جنون و سایر بیماری های مربوطه خواهیم پرداخت.
گفتار چهارم؛
۳-۴- اقسام جنون
برای جنون و انواع آن تقسیمات مختلفی را ذکر نموده اند لیکن باید گفت، مقصود از جنون تمام حالاتی است که قوای عقلی از آنها متأثر گردیده و در نتیجه قدرت اراده و تشخیص را به نحوی که در افراد عادی وجود دارد از بین ببرد جنون سبب ضایع شدن عقل و فقدان رشد می گردد، از نقطه نظر قانونی فرقی بین آن که سبب آن مرض عقلی یا عصبی یا روانی باشد وجود ندارد . هر نوع بیماری روانی است که بنحوی قدرت تشخیص را زایل نموده باشد (گلدوزیان، ۱۳۸۲، ص ۵۴). مهمترین انواع آن در یک تقسیم بندی آن است که؛

1. 1. بر اثر عدم رشد طبیعی قوانی ذهنی حاصل آید و از آن به عقب ماندگی ذهنی تعبیر می شود.

1. 1. آن که قوای ذهنی رشد طبیعی را دارا بوده و سپس بر اثر اختلال حاصل آمده ، شخص قدرت تشخیص و اختیار خود را از دست می دهد که این حالت را جنون به معنای اخص نیز می نامند (رعیتی، ۱۳۸۲، ص ۱۱۸).

1. 1. جنون گاهی ادواری است و صفت کسی است که جنون او مستمر نیست و متناوب است.

1. 1. گاهی نیز جنون دایمی است و آن صفت کسی است که جنون او مستمر و مطبق است (لنگرودی، ۱۳۷۴، ص ۲۰۱). جنونی است که همیشه در شخص موجود است و معدوم نمی شود و شخص به حالت عادی باز نمی گردد، خواه مدت آن طولانی باشد و خواه مدت آن کوتاه باشد ، به عبارت دیگر مجنون دایمی کسی است که همه اوقات دچار اختلال اعصاب دماغی و عقل می باشد نوعی بیماری روانی که در آن علایم بیماری بطور دائم و مستمر وجود دارد واگر هم با معالجه و مداوا، شدت خود را از دست بدهد باز هم از بین نمی رود. این بیماری معمولاً حالت مزمن پیدا می کند در حالی که جنون ادورای جنونی همیشگی نیست مجنون ادواری بعضی اوقات، اختلال اعصاب دماغی، حکومت عقل را از او سلب می نماید و گاه حالت عادی دارد و عقلش حکومت می کند (گودرزی، ۱۳۷۷، ص ۱۶۱۰).

1. 1. جنون گاهی متصل به صغر است یعنی شخص صغیر هنگام رسیدن به سن بلوغ به آن مبتلا باشد و گاهی جنون غیرمتصل به صغر است، که جنونی را گویند که پس از رسیدن به سن بلوغ عارض شخص گردد.

گفتار پنجم ؛
۳-۵- اشکال گوناگون عوارض روانی
عوارض روانی در یک تقسیم بندی کلی دیگر نیز از جهت علایم و شکل بیماری در دو دسته به شرح ذیل قابل مطالعه می باشند.
۳-۵-۱-پسیکوز^[۵] یا روان پریشی
پسیکوز ناتوانی برای تشخیص واقعیت از خیال پردازی، اختلال در سنجش واقعیت ، همراه با خلق واقعیتی جدید است، پسیکوز مترادف با اختلال شدید عملکرد فردی و اجتمایی است که با توهمات ، هذیانها، حالت گیجی ، اختلال حافظه تظاهر می نماید که در حقیقت به جنون های سنگین و پیشرفته اطلاق میشود، زیرا دراین حالت بیمار واقف به گفتار و کردار و بیماری خود نیست بیمار دچار بی نظمی، کم دقتی میشود به آنچه در اطراف او می گذردبی اعتنا و یا بی اطلاع است، این بیماری بسیاری از مراکز کنترل کننده و مهار کننده مغز را خراب می کند (حکمت، ۱۳۴۶، ص ۱۴۱) در نتیجه یک انسان روشن بین خویشتن دار سابق، به صورت موجودی خودکار، هر دم کار یا اتومات می گردد و رفتارش ، ماشینی و بی اراده می گردد.
۳-۵-۲- نوروز^[۶] یا روان نژندی
نوروزها به یک دسته از بیماریهای روانی اطلاق می شود که به عاطفه و احساس و اخلاق و عادات اجتمایی انسان آسیب می رساند و شخص را عجیب ، غیرعادی بی موازانه و نامتعادل بار می آورد نورزوها به اختلالات غیرپسیکوتیک مزمن اطلاق می شوند . نوروزها روح سازگاری انسان را با مردم و جامعه ای که در آن زیست می کند مختل می سازد. نوروز انحرافی است در قلمرو شخصیت یک نوع امتداد بی انقطاع از حالت عادی به حالت غیرعادی است نوروزها روح سازگاری انسان را با مردم و جامعه ای که در آن زیست می کند مختل می سازد عامل مشخصه نوروزها اضطراب است. این بیماریها ناشی از کشمکش بین قوای غریزی و من آدمی از یکسو و سنت ها و اصول اجتمایی و اخلاقی و قوانین جهان خارج، از سوی دیگر می باشد، اضطراب محصول این، کشمکشها و هسته اصلی نوروز است و در حقیقت نوروز تلاشی برای رهایی از این اضطراب روانی است (گودرزی، ۱۳۷۷، ص ۱۶۰۸). فرد مبتلا به آن از حل فصل اضطرابها و تعارض های خود ناتوان است.
گفتار ششم؛
۳-۶- اختلال های روانی
فهرست مقوله های بیماری های روانی و توضیح آمار اختلالات مذکور در منابع مربوطه نشان می دهد هر مقوله شامل مقوله های فرعی متعددی است برخی از اختلالات روانی را می توان به شرح زیر بیان نمود.
۱٫اختلالهایی که نخستین بار در دوره های شیرخوارگی، کودکی و نوجوانی بروز می کنند شامل عقب ماندگی ذهنی، بیشکاری، اضطرابهای دوره کودکی، اختلالهای مربوط به خوردن و سایر انواع انحراف از رشد طبیعی.

1. 1. اختلالهای روانی عضوی شامل اختلالهایی است که در آنها نشانه ها مستقیماً مربوط به آسیب مغزی یا وجود یک وضع غیرعادی در محیط زیست شیمیایی مغز است که ممکن است در نتیجه پیری مثل آلزایمر و یا فرو بردن مواد سمی مثل مسمومیت ناشی از سرب یا الکل ایجاد شوند.

1. 1. اختلالهای ناشی از مصرف مواد، شامل استفاده افراطی از الکل، آمفتامینها، کوکائین و داروهای دیگر که تغییرات رفتاری ایجاد می کنند.

1. اختلالهای اسکیزوفرنیایی، گروهی از اختلالها که با ویژگیهای فقدان تماس با واقعیت، پریشانیهای بارز اندیشه و ادراک و رفتار عجیب و غریب ظاهر می شوند.

۰۲/۰±

^a27/32
۰۰/۰±

^ab86/16
۵۰/۱±

بدون سایه

^a19/1
۰۵/۰±

^a39/32
۰۰/۰±

^ab35/17
۹۶/۰±

حروف مشابه در هر ستون نشان دهنده عدم اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال ۵ در صد می‌باشند (آزمون دانکن)
± خطای استاندارد
۴-۱-۷- سطح برگ
نتایج تجزیه واریانس اثر سایهاندازی در مراحل مختلف رشد بر سطح برگ (جدول ۴-۱۳) نشان داد که اثر سایهاندازی در مراحل مختلف رشد، اثر شدت سایهاندازی و اثر متقابل آنها معنیدار میباشد.
مقایسات میانگینها نیز بیانگر این بود که سطح برگ، زمانیکه سایهاندازی در دوره رشد رویشی اعمال شد بیشترین مقدار (۸۶۳۷ سانتیمتر مربع) را داشت اما در کل دوره رشد کمترین مقدار (۷۶۱۲ سانتیمتر مربع) را نشان داد. در تیمار بدون سایهاندازی سطح برگ دارای بیشترین مقدار (۱۰۸۷۰ سانتیمتر مربع) بود و با افزایش شدت سایهاندازی مقدار آن به صورت منظمی کاهش یافت طوریکه در شدت سایهاندازی ۱۰۰ درصد کمترین مقدار (۵۴۴۳ سانتیمتر مربع) را داشت (جدول ۴-۱۴). مقایسه میانگین اثر متقابل سایهاندازی در مراحل مختلف رشد و شدت سایهاندازی نشان داد که سطح برگ در تیمار بدون سایه و دوره رشد رویشی دارای بیشترین مقدار (۱۱۵۰۰ سانتیمتر مربع) بود و زمانیکه ۱۰۰ درصد سایهاندازی در کل دوره رشد اعمال شد کمترین مقدار (۴۶۹۰ سانتیمتر مربع در بوته) را نشان داد (جدول ۴-۱۵).
اگر یک گیاه بخواهد از انرژی خورشیدی استفاده کار آمد کند، باید بتواند حداکثر تشعشع نور خورشید را توسط بافتهای سبز جذب نماید. با افزایش سطح برگ میزان دریافت تشعشع هم بیشتر میشود. بنابرین کارایی جذب انرژی تابشی در یک مزرعه بستگی به میزان سطح برگ و زاویه آن در جامعه گیاهی دارد (مجدنصیری و احمدی، ۱۳۸۴). با افزایش شدت نور سطح برگ، دوام سطح برگ و زیست توده گیاه افزایش مییابد (سرمدنیا و کوچکی، ۱۹۹۰). برخی محققین (زمانی و کوچکی، ۱۹۹۵؛ کینگ^[۱۵۵]، ۱۹۹۴) اظهار داشتند زمانیکه گیاه در معرض افزایش نور (توسط نور مصنوعی) قرار می گیرد، نسبت به تیمار نور طبیعی از رشد و زیست توده بیشتری برخوردار هستند. کوسنس^[۱۵۶] و همکاران در سال ۱۹۹۱ علت کاهش شاخص سطح برگ گندم در رقابت با یولاف وحشی را به سریعتر بسته شدن کانوپی علف هرز و همچنین نحوه توسعه برگهای یولاف وحشی نسبت دادند که مانع نفوذ نور به درون کانوپی گیاه زراعی شده و در نتیجه، ریزش برگهای پایین بوته و کاهش شاخص برگ را به دنبال دارد. کودنی^[۱۵۷] و همکاران (۱۹۸۹) اعلام کردند که با افزایش تراکم یولاف وحشی، شاخص سطح برگ گندم به طور خطی کاهش مییابد. کیتینگ و کاربری^[۱۵۸] (۱۹۹۳) بیان نمودند که برگهای رشد کرده در سایه، نازکتر، دارای سطح بیشتر و افقیتر میباشند و فتوسنتز در واحد سطح این گیاهان نیز در نور زیاد، کمتر است.
۴-۱-۸- ماده خشک برگ
اثر سایهاندازی در مراحل مختلف رشد و اثر شدت سایهاندازی بر ماده خشک برگ طبق نتایج تجزیه واریانس(جدول ۴-۱۳) معنیدار میباشد اما اثر متقابل آنها بر ماده خشک برگ تأثیر معنی داری را نشان نداد.
مقایسات میانگینها نیز نشان داد که ماده خشک برگ، زمانیکه سایهاندازی در دوره رشد رویشی اعمال شد بیشترین مقدار (۱۳/۲ گرم در بوته) را داشت اما در دوره رشد زایشی وکل دوره رشد دارای کمترین مقدار بودند و با هم اختلاف معنیداری را نشان ندادند. در تیمار بدون سایهاندازی ماده خشک برگ دارای بیشترین مقدار (۰۱/۳ گرم در بوته) بود و با افزایش شدت سایهاندازی مقدار آن کاهش یافت طوریکه در شدت سایهاندازی ۱۰۰ درصد کمترین مقدار (۹۵/۰ گرم در بوته) را داشت (جدول ۴-۱۴). مقایسه میانگین اثر متقابل سایهاندازی در مراحل مختلف رشد و شدت سایهاندازی نشان داد که ماده خشک برگ در تیمار بدون سایه و در دوره رویشی دارای بیشترین مقادیر بود که با تیمار بدون سایه در دوره رشد زایشی و کل دوره اختلاف معنیداری را نشان نداد و زمانیکه ۱۰۰ درصد سایهاندازی در کل دوره رشد اعمال شد کمترین مقدار (۶۰/۰ گرم در بوته) را نشان داد (جدول ۴-۱۵).
شدت نور بر محتوای ماده خشک گیاهان تاثیر میگذارد طوریکه با افزایش شدت نور نسبت سطح برگ کاهش مییابد (پیکن^[۱۵۹] و همکاران، ۱۹۸۶).
۴-۱-۹- ارتفاع بوته
طبق نتایج تجزیه واریانس(جدول ۴-۱۳) اثر سایهاندازی در مراحل مختلف رشد و اثر شدت سایهاندازی و نیز اثر متقابل آنها بر ارتفاع بوته بسیار معنیدار بود.
مقایسات میانگینها نیز نشان داد که ارتفاع بوته، زمانیکه سایهاندازی در دوره رشد رویشی اعمال شد بیشترین مقدار (۳۱/۳۴ سانتیمتر) را داشت اما در کل دوره رشد دارای کمترین مقدار (۷۳/۲۸ سانتیمتر) بود. در تیمار بدون سایهاندازی ارتفاع بوته دارای کمترین مقدار (۷۲/۲۵ سانتیمتر) بود و با افزایش شدت سایهاندازی مقدار آن به صورت منظمی افزایش یافت طوریکه در شدت سایهاندازی ۱۰۰ درصد بیشترین مقدار (۴۴/۴۰ سانتیمتر) را داشت (جدول ۴-۱۴). مقایسه میانگین اثر متقابل سایهاندازی در مراحل مختلف رشد و شدت سایهاندازی نشان داد که ارتفاع بوته زمانیکه ۱۰۰ درصد سایهاندازی در کل دوره رشد اعمال شد بیشترین مقدار (۵۵/۴۴ سانتیمتر) را داشت و در تیمار بدون سایه و کل دوره رشد کمترین مقدار (۵۹/۲۴ سانتیمتر) را نشان داد (جدول ۴-۱۵).
کاهش مقدار و یا کیفیت نور میتواند باعث افزایش طول ساقه و کاهش شاخهدهی شود (درگیبوس^[۱۶۰] و همکاران، ۱۹۸۳ و ۱۹۸۵). به طور کلی شاخهدهی تحت تأثیر سایهاندازی نسبت به نور طبیعی، کاهش مییابد (وان و رونالد^[۱۶۱]، ۱۹۹۸). افزایش ارتفاع بوته باقلا تحت سایهاندازی نشان دهنده دستیابی به منابع از طریق ریشه و یا کاهش تخصیص مواد به برگها میباشد (هنری و آرسن^[۱۶۲]، ۱۹۹۷) که این یک عامل مهم در کمک به گیاهان برای رسیدن به نور کافی است. نتایج مشابهی برای دیگر گیاهان گزارش شده است(آلوارنگا^[۱۶۳] و همکاران، ۲۰۰۳؛ هوگه^[۱۶۴] و همکاران، ۲۰۰۲؛ هامبرتو^[۱۶۵]، ۲۰۰۴؛ کومبازاوو ^[۱۶۶]و همکاران، ۱۹۹۸؛ رگنیر و هریسون^[۱۶۷]، ۱۹۹۳).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۱-۱۰- میزان سبزینگی (اسپد^[۱۶۸])
طبق نتایج تجزیه واریانس(جدول ۴-۱۳) اثر سایهاندازی در مراحل مختلف سایهاندازی و اثر شدت سایهاندازی و نیز اثر متقابل آنها بر اسپد معنیدار بود.
مقایسات میانگینها نیز نشان داد که اسپد، زمانیکه سایهاندازی در دوره رشد رویشی اعمال شد بیشترین مقدار (۲۸/۳۰) را داشت اما در کل دوره رشد دارای کمترین مقدار (۸۱/۲۶) بود. در تیمار بدون سایهاندازی اسپد دارای بیشترین مقدار (۰۹/۳۵) بود و با افزایش شدت سایهاندازی مقدار آن کاهش یافت طوریکه در شدت سایهاندازی ۱۰۰ درصد کمترین مقدار (۷۹/۲۱) را داشت (جدول ۴-۱۴). مقایسه میانگین اثر متقابل سایهاندازی در مراحل مختلف رشد و شدت سایهاندازی نشان داد که اسپد زمانیکه ۱۰۰ درصد سایهاندازی در هر سه دوره (رویشی، زایشی وکل دوره رشد) اعمال شد کمترین مقدار را داشت که با ۷۵ درصد سایهاندازی در هر سه دوره و ۵۰ درصد سایه اندازی در کل دوره رشد اختلاف معنی داری را نشان نداد و در تیمار بدون سایه و دوره رشد رویشی بیشترین مقدار (۶۸/۳۸) را نشان داد (جدول ۴-۱۵).
جدول۴-۱۳- تجزیه واریانس اثر سایه اندازی در مراحل مختلف رشد بر سطح برگ، ماده خشک برگ، ارتفاع و اسپد در نخود رقم ILC482

منابع تغییرات

درجه آزادی

میانگین مربعات

سطح برگ

ماده خشک برگ

ارتفاع

اسپد

تکرار

ارائه و تجزیه و تحلیل
داده‌ها
۴-۱ مقدمه:
در فصل قبل به روش پژوهش، جامعه‌ی آماری، نمونه، حجم نمونه و روش‌های جمع آوری و شیوه‌ی اجرا و نیز روش‌های تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته و اشاره کردیم. در این فصل، ابتدا با بهره گرفتن از روش‌های آمار توصیفی به توصیف وضعیت عملکرد گروه های مورد مطالعه در متغیرهای وابسته در دو بخش پیش آزمون و پس آزمون می پردازیم. در ادامه نتایج حاصل از اجرای پیش آزمون ها را در هر پنج متغیر وابسته در قالب آزمون آماری تحلیل واریانس چند متغیره^[۳۱] به منظور تحلیل همزمان مورد بررسی قرار می گیرند تا وضعیت همگنی یا غیر همگنی گروه های آزمودنی در پیش آزمون ها مشخص گردد. در ادامه ضمن بیان هر فرض داده ها مربوط به هر فرض در قالب آزمون آماری تحلیل کوواریانس مورد بررسی قرار می گیرد تا وضعیت هر فرض از جهت تأیید یا عدم تأیید معین گردد.
۴-۲ الف) توصیف داده ها:
با توجه به اینکه طرح پژوهش حاضر از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل است، در این پژوهش تفاوت بین گروه ها را از لحاظ چند متغیر به طور همزمان مورد بررسی قرار داده، و بنابراین ممکن است هر متغیر به طور جداگانه تفاوت بین گروه ها را نشان ندهد. در حالی که ممکن است متغیرهای وابسته با هم همبستگی داشته باشند و ترکیب مناسبی از آن ها این تفاوت را نشان دهد. لذا برای پیدا کردن این ترکیب یک تحلیل واریانس چند متغیری که توان بیشتری از دیگر آزمون ها دارد، ضرورت پیدا می کند. اصل کلی که در تحلیل هایی که ماهیت چند متغیری دارند این است که مجموع موزونی از متغیرهای وابسته استخراج می شوند به نحوی که تفاوت بین میانگین گروه ها از لحاظ این متغیر جدید حداکثر می گردد. این متغیر جدید متغیر متعارف نامیده می شود. نتایج جدول ۱-۴ با توجه به میانگین های ارائه شده، نشان می دهد که وضعیت دو گروه در متغیرهای مورد مطالعه تقریباً مساوی و اختلاف اندکی در برخی از موارد بین عملکرد دو گروه دیده می شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول ۱-۴: میانگین و انحراف معیار نمرات پیش آزمون و پس آزمون برای هر متغیر وابسته

متغیرهای وابسته

گروه

میانگین

انحراف معیار

حجم نمونه

پیش آزمون-پس آزمون

پیش آزمون-پس آزمون

مهارت گوش دادن

آزمایش
کنترل
کل

۴۸/۹
۷۷/۱۰
۱۲/۱۰

۲۶/۱۸
۰۱/۱۷
۶۴/۱۷

۲۵/۳
۱۶/۳
۲۳/۳

۹۶/۱
۴۲/۱
۸/۱

۲۲
۲۲
۴۴

مهارت بیان کردن

آزمایش
کنترل
کل

۳۴/۴
۸۶/۴
۶/۴

۵/۱۷
۰۴/۱۴
۷۷/۱۵

۷۳/۲
۸۴/۳

– آماده سازی راه های ارتباطی مناسب.
– ایجاد پارکینگ در اطراف جاذبه های گردشگری.
– ایجاد سرویس های بهداشتی در محیط پیرامون جاذبه های گردشگری.
– لحاظ کردن خصوصیات اجتماعی و محیطی منطقه (توجه به مناظر طبیعی ، تاریخی و فرهنگی).
– مشاوره بین سازمانها، نهادها و اجتماع محلی به منظور همسویی و ارتقاء همکاری.
– حفظ و استفاده پایدار از منابع طبیعی به منظور تجارت دراز مدت.
– حفظ و ارتقاء تنوع طبیعی، اجتماعی و فرهنگی برای فراهم آوردن فرصتهای تعطیلاتی جانشین که پایگاه انعطاف پذیری را فراروی صنعت گردشگری قرار می دهد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

– آموزش و استخدام افراد محلی به منظور افزایش ضریب اشتغال و بهبود کیفیت صنعت گردشگری.
– طراحی و برنامه ریزی صحیح و اصولی وارائه سیاستها و استراتژیهای مناسب برای توسعه صنعت گردشگری.این برنامه ها بایستی جهانشمول و بر اساس کلیه شرایط خاص منطقه طراحی شده و ضمن مطابقت با استانداردهای جهانی جهانگردی از یک پشتوانه محکم اجرایی برخوردار باشد.
۶- ۴-راه های گسترش صنعت گردشگری در منطقه مورد مطالعه
بطورکلی برای گسترش صنعت گردشگری شهرستان ممسنی می توان اقداماتزیر را انجام داد:
برای پیشرفت و توسعه گردشگری نیاز اساسی و فوری به برنامه ریزی داریم. این برنامه ریزی بایستی براساس کلیه شرایط خاص شهرستان طراحی شده و ضمن مطابقت با استانداردهای سازمان جهانی جهانگردی از یک پشتوانه محکم اجرایی برخوردار باشد. برنامه ریزی اصولی با اهداف صحیح و سازماندهی فراگیر، تجهیز امکانات، منابع و هدایت و رهبری اصولی و توانمند می تواند از آثار با ارزش این شهرستان درآمد زیادی را فراهم آورد بویژه در حال حاضر که نظام اقتصادی کشور به مسأله کسب درآمد از راه صادرات غیر نفتی توجه زیادی دارد و در سراسر جهان یکی از بزرگترین منابع درآمد در قرن بیست و یکم کسب درآمد از طریق گردشگری خواهدبود.
۱- اقدامات فرهنگی
الف) مناسبات ورزشی، ایجاد گروهکهای بومی هنر، صنایع دستی، موسیقی، تورهای فرهنگی، نمایشگاه ایرانگردی و مسابقات ورزشی.
ب) تحقیقات و توسعه:جمع آوری اطلاعات مربوط به نظرات گردشگرهایی که به شهرستان مسافرت کرده اند، استخراج نتایج مربوط و ارائه آن به مراکز متولی امر گردشگری.
ج) فرهنگ سازی عمومی برای پذیرش گردشگر.
د) ادامه تحقیقات علمی و کاربردی در خصوص گردشگری.
۲- اقدامات قانونی
الف) برنامه ریزی و طراحی ، تدوین طرح حمایت از دارایی های فرهنگی و طبیعی، ایجاد طرح جامع صنعت گردشگری، ایجادتیم اطلاعات هوشمند به منظور ارائه آخرین اطلاعات و مقایسه وضعیت قبلی و موجود جهت پیش بینی آینده.
ب) تشکیلات و سازمان: ایجاد شورای ویژه در سطح شهرستان متشکل از نمایندگان اتحادیه ها، هتلها و رستورانها، آژانسهای جهانگردی، نیروی انتظامی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، میراث فرهنگی و گردشگری، راه و ترابری، شهرداری و… .
پ ) آموزش: آموزش گردشگرها در مورد سنتها، عادات و خواسته های مردم از طریق اطلاعات و نوشته های منتشره بطویکه رفتار، گفتار و پوشش و… آنها موجب جدایی و اثرات نامطلوب نگردد. توجه به برنامه های صدا و سیما به منظور آشنایی دانش آموزان با اهمیت صنعت گردشگری.
ت )تبلیغات: تهیه عکس، نقشه های ماهواره ای به منظور آشنایی بیشتر با منطقه و زبانهای مختلف، تهیه فیلم و برنامه های رادیو تلویزیونی، برگزاری هفته بهسازی صنعت گردشگری، شرکت فعال در نمایشگاههای بین المللی، نصب ماکت وپوستر مناظر دیدنی و صنایع دستی شهرستان در فرودگاهها، پایانه های مسافربری و اماکن عمومی، برگزاری مراسم سنتی، جشنها و جشنواره ها در سطح شهرستان، اجرای کنسرتهای محلی و دعوت از نوازندگان و خوانندگان محلی، چاپ تقویم و کارتهای تبریک با تصاویر مناطق دیدنی و صنایع دستی.
ج)مدیریت سازمانی:ایجاد یک ساختار کارآمد و تمرکز سیاستگذاری گردشگری در آن.
ح) مدیریت محیط: توجه به مسائل محیط زیست و استفاده بهینه از منابع، جلوگیری از آلودگی رودخانه های شهرستان، جلوگیری از آلودگی چشمه ها و آبشارهای منطقه، جلوگیری از صید بی رویه ماهیان در آبهای شهرستان.
علاوه برموارد مذکور منطقه دارای گونه های مهمی از نظر ژنتیکی بوده که به علت تراکم زیاد جمعیت در منطقه و فقر و بیکاری مورد بهره برداری بی رویه قرار گرفته و به دلیل عدم مدیریت، روند تخریب این گونه های مهم و با ارزش تسریع یافته است. لذا با اجرای این طرح ضمن حفظ عرصه منابع طبیعی، می توان برای صدها خانوار به طور مستقیم و غیر مستقیم شغل ایجاد نمود.
ایده های دیگر که در حال حاضر به رویا شباهت دارد و با بهره گیری از توان فکری و سرمایه فعالان امکان پذیر می باشد،اعلام منطقه شکار ممنوع وایجاد مناطق حفاظت شده در بیشتر مناطق شهرستان و سخت گیری و بالابردن جریمه قطع درختان و هرگونه آسیب رسانی به منابع طبیعی و محیط زیست،جهت نگهداری و توسعه پایدار این منابع خدادادی.
۳- اقدامات اقتصادی
افزایش اعتبارات عمرانی بخش گردشگری، مشارکت نظام بانکی در ایجاد اقامتگاههای مناسب و حمل و نقل، تخصیص بودجه مناسب برای چاپ کتاب و مقالات ارزنده در خصوص صنعت گردشگری توسط سازمانهای مربوطه، ایجاد تسهیلات لازم برای بخش خصوصی و تشویق این بخش برای سرمایه گذاری در امر صنعت گردشگری، حمایت از آژانسهای گردشگری و توجه ویژه به صنایع دستی.
۴- اقدامات خدماتی
الف) مدیریت تأسیسات: تنظیم یک دستورالعمل جامع و یکسان برای بازدید از مراکز مذهبی و تاریخی، نظارت بر امور بهداشتی مهمانسراها و… .
ب) تأسیسات خدماتی: ایجاد دهکده های گردشگری، ایجاد آرشیو موسیقی محلی و بومی، ایجاد قهوه خانه ها و چایخانه های سنتی، ایجادپارکها، باغ وحش،آکواریوم، باغهای گل و گیاه، استخرهای شنا، زمینهای ورزشی، تجهیز راه ها به پمپ بنزین، استراحتگاه ها، رستوران، سرویس بهداشتی ، نمازخانه و …. .ایجاد تسهیلات تفریحی ورزشی در کنار برخی جاذبه های گردشگری شهرستان.
پ) حفاظت و نگهداری: بازسازی کاروانسراهای قدیمی، توجه بیشتر به حفظ و مرمت آثار باستانی و تاریخی، حفظ منابع موجود گردشگری طبیعی و انسانی، تغییر کاربری ابنیه تاریخی و تبدیل آنها به اماکنی نظیر موزه، قهوه خانه های سنتی، کتابخانه و… .
ت) تجهیز سازمانها: آموزش قبلی و ضمن خدمت تمامی افرادی که با صنعت گردشگری در ارتباط می باشند، ترتیب برنامه ای برای تعلیم مدیران در بخش گردشگری، تجهیز اداره اتباع خارجه وکلیه امکانات برای تمدید ویزا.
ح) حمل و نقل ارتباطات: بهبود وضعیت اتوبان بابا میدان – نورآباد و قائمیه – نورآباد.
۵- اقدامات اجتماعی
تدوین طرح جامع برای گردشگران که شامل هزینه های بیمارستان، بیمه حوادث و.. باشد، برقراری امنیت در مسیرها، کنترل رعایت بهداشت ارائه مواد غذایی، جمع آوری متکدیان، معتادان و تمامی کسانی که به عناوین مختلف سد معبر کرده و چهره زشتی به محیط می دهند.
۶- ۵- تحقیقات آینده پیشنهادی در رابطه با موضوع و منطقه
به محققینی که در آینده قصد پژوهش در رابطه با موضوع و منطقه را دارند پیشنهاد می گردد که از موضوعات زیر استفاده نمایند:
– تأثیر گردشگری بر اقتصاد منطقه
– مکان گزینی کمپینگ در مناطق گردشگری شهرستان
– اثرات حضور گردشگران بر محیط زیست منطقه
– اثرات گردشگری بر توسعه روستایی
– ارزیابی موانع توسعه گردشگری منطقه
– ارزیابی وضعیت تسهیلات گردشگری منطقه از دید گردشگران
– برنامه ریزی گردشگری منطقه با تأکید بر توسعه پایدار
– راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با بهره گرفتن از مدل های مختلف گردشگری
– برنامه ریزی گردشگری مذهبی منطقه
بسمه تعالی
تاریخ:
شماره پرسشنامه:
نام پرسشگر:
دانشگاه اصفهان
دانشکده ادبیات و علوم انسانی(گروه جغرافیا)
بررسی نقش جاذبه ها و پتانسیل های گردشگری شهرستان نورآباد ممسنی در جذب گردشگران

۴۲

استخر سنتی (مردانه ـ زنانه)

قره شیران

۴۰

استخرسنتی (مردانه ـ زنانه)

بخش چهارم :
پیشینه تحقیق :
درباره موضوع تحقیق حاضر یعنی «بررسی تاثیر عوامل موثر بر جذب توریست و گردشگر در شهرستان سرعین»،کار تحقیقی که در این مورد انجام گرفته شده باشد، یافت نشد. اما در رابطه با صنعت توریسم و گردشگری دو پروژه (پایان نامه) یافت شد که ذیلاً به توضیح هر کدام می پردازیم:
پروژه اول که پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی با موضوع «بررسی میزان گرایش گردشگران به جاذبه های گردشگری و عوامل موثر برآن در استان اردبیل» می باشد که توسط آقای اکبر کروی در مرکزآموزش مدیریت دولتی استان اردبیل در تابستان ۱۳۸۰ انجام گرفته است.
از نکات قابل توجه این پایان نامه این بود که، این تحقیق فرضیه و بخش تحلیل آماری نداشت. و در واقع یک کار توصیفی بود که به معرفی و توضیح درباره جاذبه های گردشگری استان اردبیل پرداخته شده بود.
کار تحقیقی دیگری که در این زمینه یافت شد، پروژه ای تحقیقاتی در مقطع کارشناسی رشته مدیریت دولتی بود که توسط آقایان علیرضا حسین نژاد و علیرضا نوعی با موضوع «پژوهشی در زمینه بررسی تنگناهای صنعت توریسم در استان اردبیل» در دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا در تابستان ۱۳۷۶ انجام گرفته شده است.
این تحقیق سعی دارد که جایگاه صنعت توریسم در استان اردبیل را شناسایی نموده و همچنین با بررسی موانع و مشکلات صنعت توریسم در این استان ، راهکارها و پیشنهاداتی را جهت گسترش این صنعت در استان ارائه دهد.
این تحقیق دارای ۳ فرضیه اهم و ۸ فرضیه فرعی است که تنها یکی از فرضیات آن با فرضیه های تحقیق حاضر تاحدودی مطابقت دارد و آن عبارتست از : «عدم تبلیغات وسیع، یکی از تنگناهای صنعت توریسم در استان اردبیل می باشد». نتیجه ای که از آن تحقیق بدست آمده است، نشان می دهد که ۸۴% از پاسخ دهندگان اذعان کرده اند که تبلیغات مناسبی از جاذبه های گردشگری استان اردبیل انجام نگرفته و در مقایسه با سایر استان ها مثل: اصفهان، شیراز، مشهد و کرمان این تبلیغات در حد صفر می باشد.
فصل سوم
روش اجری پژوهش
مقدمه :
در این فصل از تحقیق روش های به کار رفته در پژوهش معرفی می شوند. مجموعه این روش ها تحت عنوان کلی شامل، روش تحقیق ، جامعه آماری، حجم نمونه آماری، روش نمونه گیری، ابزار اندازه گیری ، تعیین اعتبار و روایی ابزارهای اندازه گیری، محاسبه پایایی ابزارهای اندازه گیری و روش تجزیه وتحلیل داده های تحقیق ، تنظیم و تدوین شده است.
تح قیقات علمی براساس دو مبنا یعنی هدف و نحوه گردآوری اطلاعات تقسیم بندی می‌شوند.
براساس هدف، تحقیقات علمی را می توان به سه گروه تقسیم بندی کرد که عبارتنداز:
۱- پژوهش بنیادی ۲- پژوهش کاربردی ۳- پژوهش های تحقیق و توسعه
و با توجه به تقسیم بندی برمبنای نحوه گردآوری اطلاعات نیز می توان انواع روش های زیر را عنوان کرد
۱- تحقیقات توصیفی ۲- تحقیقات آزمایشی
۳- تحقیقات همبستگی ۴- تحقیقات پیمایشی
۵- تحقیقات تحلیل محتوا ۶- تحقیقات تاریخی. (خاکی، ۱۳۸۲: ۲۲۲)
تحقیقات را می توان با توجه به ماهیت ، به دو دسته تحقیقات کمی و تحقیقات کیفی تقسیم بندی کرد. تحقیقات کمی سعی در تشریح یک پدیده به وسیله اندازه گیری های عینی و تحلیل های آماری داده های عددی دارند. تحقیق حاضر از این حیث جزء تحقیقات کمی طبقه بندی می شود. تحقیقات کمی خود به دو دسته تحقیقات آزمایشگاهی (تجربی) و تحقیقات غیرآزمایشگاهی (غیرتجربی) تقسیم بندی می شوند. سه نوع از تحقیقات غیرتجربی عبارتنداز: تحقیقات علی، تحقیقات همبستگی و تحقیقات پیمایشی.
روش اجرای تحقیق :
در انتخاب روش انجام تحقیق، باید روشی را انتخاب کرد که با موضوع تحقیق ، فرضیات تحقیق و اهداف تحقیق تناسب داشته باشد تا محقق را در انجام تحقیق یاری نماید. انتخاب روش تحقیق اشتباه، باعث بروز مشکلاتی جدی در مسیر انجام صحیح تحقیق و در نهایت به نتایجی غیرواقعی منجر خواهد شد.
تحقیق حاضر با توجه به هدف تحقیق جزء تحقیقات کاربردی طبقه بندی می شود. زیرا نتایج حاصله از این تحقیق دارای موارد کاربردی در زمینه های مختلف مدیریت توریسم می باشد. و همچنین با توجه به نحوه گردآوری اطلاعات که از طریق پرسشنامه و به صورت چهره به چهره و در یک مقطع زمانی مشخص انجام گرفته است ، از نوع تحقیقات پیمایشی مقطعی است. و از نظر سنجش نوع رابطه ، جزء تحقیقات همبستگی محسوب می شود.
تحقیقات کاربردی ، تحقیقاتی هستند که با بهره گرفتن از معلوماتی که از طریق تحقیقات بنیادی فراهم شده ، برای رفع نیازمندی های بشر و بهبود و بهینه سازی ابزارها، روش ها ، اشیاء و الگوها در جهت توسعه رفاه و آسایش و ارتقاء سطح زندگی انسان مورد استفاده قرار می گیرند. (حافظ نیا، ۱۳۸۲: ۵۱)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

به عبارت دیگر، تحقیق کاربردی تحقیقی است که یافته های آن را می توان برای حل مسایل اجتماعی به کار برد. (ایران نژاد پاریزی، ۱۳۸۵: ۳۷)
هنگامی که محقق به بررسی تغییرات یک یا چند متغیر در طول زمان مشخص (مثلاً در طول یک روز، یک هفته، یک ماه) بپردازد، تحقیق وی یک تحقیق پیمایشی مقطعی است. (خلیلی، ۱۳۸۱: ۵۹)
در تحقیق همبستگی برکشف وجود رابطه بین دو گروه از اطلاعات تاکید می شود؛ اینها اطلاعاتی است که در خصوص یک متغیر در دو جامعه یا دو موقعیت گردآوری شده، یا اطلاعاتی است که در خصوص دو یا چند متغیر در یک جامعه تهیه شده است . در این تحقیقات، محقق می خواهد بداند که آیا بین دو چیز یا دو گروه اطلاعات رابطه و همبستگی وجود دارد ، از چه نوع (مثبت یا منفی)؟ و میزان آن چقدر است؟ همبستگی مثبت آن است که جهت تغییر در یک متغیر با جهت تغییر در متغیر دیگر همسو باشد؛ مثلاً جهت تغییرات هر دو ممکن است افزایش یا کاهش باشد؛ یعنی اگر یکی افزایش یابد دیگری نیز افزایش می یابد و برعکس.
همبستگی منفی آن است که جهت تغییرات یک متغیر با جهت تغییرات متغیر دیگر هم سو نباشد. یعنی اینکه افزایش یکی با کاهش دیگری همراه باشد. مانند رابطه بین تورم و قدرت خرید مردم. (حافظ نیا، ۱۳۸۲: ۶۷)
جامعه آماری :
محدوده و فضای مطلوب ما جامعه های آماری را معین و مشخص می کند؛ بنابراین تعریف جامعه آماری عبارتست از «تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند». صفت مشخصه، صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کننده جامعه آماری از سایر جوامع باشد. (آذر، ۱۳۸۰: ۵)
جامعه آماری این تحقیق را گردشگرانی تشکیل می دهند که در بازه ی زمانی یک هفته به شهرستان سرعین مسافرت کرده اند. طبق برآورد مدیریت گردشگری استان اردبیل، که در سایت رسمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردبیل (www.miras-ar.ir ) نیز نقل شده است ، سالانه بیش از ۲ میلیون نفر به این شهرستان (سرعین) مسافرت می کنند. بنابراین به طور متوسط در طول یک هفته بیش از ۹۵۸۰۰ نفر گردشگر وارد این شهرستان می شوند.
روش نمونه گیری:
همانطور که گفته شد، جامعه آماری را گردشگرانی تشکیل می دهند که به سرعین مسافرت می کنند. بنابراین واحدهای نمونه گیری را همین گردشگران تشکیل می دهند. با توجه به گسترده بودن جامه آماری ، نمونه گیری انجام گرفته است. به طور کلی نمونه عبارت است از : « تعدادی از افراد جامعه که صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته و معرف جامعه بوده، از تجانس و همگن با افراد جامعه برخوردار باشند». (حافظ نیا، ۱۳۸۲: ۱۲۱)
روش های مختلفی برای تعیین حجم نمونه وجود دارد که در این تحقیق از جدول مورگان برای انتخاب حجم نمونه استفاده شده است؛ با توجه به اینکه سالانه بیش از دو میلیون گردشگر به شهرستان سرعین مسافرت می نمایند و نظر به اینکه در جدول مورگان این جامعه آماری نامحدود به حساب می آید و برای جامعه نامحدود ۳۸۰ نمونه باید انتخاب گردد، بنابراین تعداد ۳۸۰نفر گردشگر به عنوان نمونه انتخاب شده و پرسشنامه در بازه زمانی یک هفته بین گردشگران توزیع شده و نتایج آن به جامعه آماری تعمیم داده شده است.
ابزار گردآوری اطلاعات:
اطلاعات مورد نیاز این تحقیق بوسیله پرسشنامه ای جمع آوری شده است که توسط گردشگرانی که به شهرستان سرعین مسافرت کرده اند، پاسخ داده شده است. این پرسشنامه دارای ۳ بخش است که :
۱- بخش اول ویژگی های جمعیتی پاسخ دهندگان را ارزیابی می کند.
۲- بخش دوم شامل ۲۵ سئوال تخصصی است که اطلاعات مورد برای اثبات یا رد فرضیه ها از طریق این سئوالات بدست می آید ودر واقع پرسش های اصلی تحقیق را تشکیل می دهند.
۳- در بخش سوم نیز تعداد ۴ سئوال طراحی شده است که رضایت گردشگران از مسافرت به سرعین را مورد ارزیابی قرار می دهند و جزء آمار توصیفی به حساب می آیند.
تحلیل پرسشنامه :