بند ششم- امضای الکترونیکی از منظر قوانین کشورها

امضا به معنی پایان رساندن یا نافذ دانستن امری در عالم خارج است. امضا در معنای مصطلح عبارت است از نوشتن نام یا نام خانوادگی یا علامت خاصی که هویت صاحب علامت است و در ذیل اسناد و اوراق (عادی یا رسمی) متضمن وقوع معامله (برگرفته شده از کتاب ترمینولوژی حقوق، دکتر لنگرودی) از آنچه درمورد امضا گفتیم مشخص می‌گردد که هیچ سندی در علام حقوق اعتبار ندارد مگر اینکه دارای علامتی باشد دال بر صدور آن از جانب مرجع مسلم الصدور آنچه درمورد اهدافی که امضا د ذیل نوشته ها دنبال می‌کند می توان به اهدافی مانند رسمیت یافتن اسناد، تأیید اسناد و قطعیت یافتن اسناد اشاره کرد که برخی از نویسندگان بر این اهداف صحه گذارده اند اما باید غافل از این امر نبود که امضا فارغ از اهداف ذکر شده مبین قصد انشاء فد د انعقاد قرارداد است به طوری که اگر سندی امضا نگردد در حقیقت فرد قصد به وجود آوردن آن را نداشته و قرارداد کان لم یکن تلقی می‌گردد. این امر آنچنان بدیهی است که در ماده ۲۲۳ قانون تجارت قانون‌گذار آن را جزء شرایط مشکلی برات قرار نداده و مهر و امضا را داخل در ماهیت نوشته و برات دانسته است. اما تا بحال آنچه گفتیم راجع به ویژگی ها مقررات حاکم بر اسناد کتبی بود لذا ما که داعیه دار همسانی سند الکترونیکی با سند کتبی هستیم قهراً باید امضای الکترونیکی را همانند امضای کتبی جزء شرایط صحی سند الکترونیکی به حساب آوریم. البته این نکته را هم باید در نظر داشت که امضا حتما ناظر به شکل و علامت خاصی نیست. بلکه هر علامت یا رمزی که مبین قصد انشاء فرد در قرارداد باشد در تجارت الکترونیک پذیرفتنی است، همین نگرش ما را به سمت و سوی پذیرش امضای دیجیتال در عبارت الکترونیک سوق می‌دهد. امضای دیجیتال شامل یک رشته داده های ریاضی همراه شخص معین است که معمولاً این امضا به شکل رمزی است که محتوای پیام و هویت امضا کننده را تصدیق می‌کند، به نظر می‌رسد که امضای دیجیتال مشکلات امضا را در محیط الکترونیکی تا حدودی مرتفع کند چرا که اگر امضایی به شکل خطوط گرافیکی صورت گیرد ابتدا به صورت او (O) و سپس با اختلاف ولتاژ وارد رایانه شده و در حافظه تأثیر می‌گذارد سپس این اثر به شیوه ی الکترونیکی وارد رایانه ی مقصد شده و در آنجا مجدداً به همان صورت اولیه باقی می ماند و این امضاء، امضاء حقیقی فرد نمی باشد اگرچه برخی از حقوق ‌دانان امضای فوق را به شرط پذیرش عرف امضا تلقی می‌کنند، لکن باید این نکته را هم مد نظر داشت که در بعضی از سامانه های رایانه ای برای کنترل صحت امضا فناوری هایی به وجود آمده که مشکل انتساب امضا را حل می‌کند. نمونه این فناوری پن اوپ ( Penop) است در آن از فناوری زیست سنجی قلم ( Pen Biometrics ) استفاده شده است^[۱۸].

مبحث دوم: امضای دستی

امضاء سنتی اسنادکاغذی در معرض خطرات متعدد است. اولاً هیچگونه روش استانداردی برای امضاء با قلم وجود ندارد. نحوه امضاء اسناد برای یافتن اعتبار قانونی به کسی آموزش داده نمی شود. شخص مختار است به هر نحوی که مایل باشد امضاء کند و حتی امضاء خود را هر دقیقه تغییر دهد. آزاد است در صورت دلخواه، نقشی عجیب یا چند خط در هم و غیر قابل فهم به جای امضاء خود بگذارد. اینکه هر سندی به وسیله ی شخصی امضاء می شود. حاوی امضای همیشگی و قابل اثبات او هست یا نیست، از لحاظ عملیمسئله پیچیده ای است. امضاء هر فرد با نمونه های دیگر امضاء وی به ندرت مورد مقایسه و بررسی قرار می‌گیرد.

امضاء متعارف قابل جعل است. هیچگونه تضمینی وجود ندارد که هر امضاء قلمی را بتوان به کمک فنون، علوم قضایی مورد تحقیق و بررسی قرار داد علم فقط می‌تواند به ما کمک کند تشخیص بدهیم که آیا امضاء اصیل است یا خیر و این امر نیز فقط تحت شرایط خاصی، صحیحی امکان پذیر می‌باشد.

( از جمله مثلاً در دست بودن چندین نمونه خوب ا امضای مورد نظر ). خطرات دیگری نیز وجود دارد که مانع از ارتباط داده یک شخص با یک امضاء معنی کاغذی می شود. مثلاً اگرز سند مشتمل بر چندین صفحه باشد، یک یا دو صفحه را می توان بعد از امضاء تغییر داد. حتّی این خطر نیز وجود دارد که سند به نحو مبهم و آشفته ای ترتیب داده شده باشد به طوری کمه بیننده نتواند به صورت قطعی تشخیص دهد که شخص امضاء کننده کدام قسمت ها را تأیید کرده و کدام قسمت ها را تأیید نکرده است.