وبلاگ

ابزار بازی : ترنه ، مجول ( استخوان مفصلی زانوی پای گوسفند ) – گاهی از یک حجم مکعبی مثل کبریت بجای مجول استفاده می شود .
شکل اجرا : این بازی مخصوص شب نشینی هاست ( شب شیشه ) که بنا به رسومات ، زن هرکس که زایمان می کند ، پنج شب مردم به خانه آنها میروند وخانواده زائو خرج می دهند. و شب ششم صاحبخانه موظف است که همه بستگان و آشنایان را دعوت کند . و ترنه بازی در تمام این شبها مردان را تا پاسی ازشب سرگرم می کند . این بازی سرشار از هیجان و تماشا است . به غیر از کودکان تمامی گروه های سنی را پوشش می دهد .
تعداد بازیکنان از پنج نفر به بالا محدودیتی ندارد . و اجرای آن به این صورت است که افراد دور هم دایره وار حلقه زده و محوطه ای کوچک به نسبت تعداد شرکت کنندگان تشکیل می شود . سپس مجول را که استخوانی چهار گوش است و مکعبی شکل و دو ضلع طولی مشابه آن بعنوان شاه و وزیر جداگانه نشانه گذاری می شوند و دو طرف پهن آن هم با گذاشتن علامت بعنوان شیخ و دزد کاملاً قابل تمایزند. البته امروزبیشتر بجای مجول از کبریت استفاده می‌شود.
بازی با توافق گروه توسط یکنفر با انداختن مجول آغاز میشود . و به نوبت می چرخد تا اینکه از میان گروه یک نفر شاه و یکنفر وزیر شود شاه فرمان شلاق زدن را می دهد ووزیر اجرا می کند . البته در صورتی که مجول یا کبریت توسط پرتاب کننده به پهلوی دزد بغلتد و در این صورت وزیر از شاه فرمان می خواهد که : آتش یا پنبه ، یعنی محکم بزنم یا آرام و در صورت انتخاب شاه وزیر تعداد ضربات را می پرسد و شاه حکم می کند که مثلاً پنج ضربه و وزیر اگر فرمان آتش باشد پنج ضربه محکم تا آخرین حد توان به دزد میزند .
البته کسی که مجولش به پهلوی شیخ غلتیده باشد . هیچ کاره است نه فرمان میدهد و نه کتک می خورد ، هر چند که شاه و وزیر هستند از پرتاب مجول معذور هستند . خلاصه بازی با همین روند ادامه پیدا می کند تا یکنفر از اعضا شاه یا وزیر بشود و کسی که این موقعیت ها را از دست داده تا حد یک عضو ساده نزول می کند و در صورتی که دزد شود و شاه فرمان آتش بدهد کتک مفصلی می خورد . و ضربات اینقدر شدید می شوند که یکی یکی اعضای گروه استعفا می دهند . و در این حالت دوام آورندگان برنده هستند . هر چند که پیروزی به شیوه بازیهای دیگر در شاه وزیرکا ، بی اهمیت است . و مهم لحظات کوتاه و جذاب حکم روایی است و استرس های دزد شدن .
مجولا majula
نوع بازی : گروهی
رقابت: فردی
تعداد بازیکنان :نامحدود
میدان بازی: دایره ای به قطر دو تا سه متر و خطی با فاصله هفت متر از آن دایره به منزله خط شروع بازی
وسیله بازی: چندین مهره از مفصل استخوان پای گوسفند (مجول majul) و یک عدد سنگ تخت که به آن گل gal می گویند.
نحوه شروع بازی: هر یک از بازکنان مهره هیا خود را به هوا می اندازند. مهره کسی که به صورت عمودی بر زمین قرار گیرد شروع کننده بازی می شود.
برای شروع بازی مهره ها را هدف می گیرند. اگر سنگ به مهره ها برخورد کند، پس از آن می تواند بازی را از نزدیک دایره شروع کند و با هر ضربه می تواند یک یا دو مهره را هدف بگیرد. اگر بیش از دو مهره را بزند آنها را دوباره داخل دایره قرار می دهد و بار دیگر خود آنها را هدف می گیرد و اگر نتواست بازیکنی دیگر آنها را هدف قرار می دهد. اگر با هر ضربه یا توانست یک مهره را بزند بازی بوسیله همان نفر ادامه پیدا می کند تا این که چه کسی مهره بیشتری را هدف می گیرد.

پَت پَ توکا pat pa tu ka
نوع بازی: گروهی
رقابت: فردی
تعداد بازیکن: نامحدود
میدان بازی: محیط اطراف یک نشاه که به آب معروف است.
شیوه انتخاب نگهبان آب : سر گروه بازی با یک سلسله اسمهایی بازیکنان را می خواند. آخرین اسم نام هر کس شد او باید نگهبان آب باشد. این اسمها عبارتند از:
ییلک (ــــ)، بیلک()، ترکن()، تمیلک()، می پر()، تازی()، کلم()، کچو()، بشمار()، ودم()، تاسک()، توسک()، مردک()، روسک().
نحوه بازی: بدین ترتیب یک نفر نگهبان نقطه آب می شود و بقیه بازیکنان می خواهند به طور مخفیانه و سریع خود را به آب برسانند . نگهبان قبل از این که بازیکنان به آب برسند باید آنها را با دست لمس کند یا با شیء ضربه ای به آنها بزند. به این ترتیب آن بازیکن حذف می شود.
نحوه بازی در شب: در شب لازم است نگهبان فقط بازیکنان را ببیند و افرادی را که می بیند باید به مک او بیایند و زودتر دیگر بازکنان را پیدا کنند.
چه گریستکا:
این بازی حالت کشتی آزاد است که دو نفر سر، گردن، پا و دست همدیگر را می گیرند ، تا چه کسی پیروز خواهد شد.
لتنگا:
لتنگ، لنگی بافته شده و بلند که در این بازی مورد استفاده قرار می گیرد. این بازی در شب انجام می شود نفرات در میدان بازی قرار می گیرند و یک نفر از سر خطی که مشخص شده لنگ را در میان انگشتان پای خود گرفته و از پشت سر آن را به طرف میدان بازی پرتاب می کند. در حین پرتاب لنگ می گوید «لتنگ آمد خوش آمد خوشی من همین که آمد». از میان نفرات بازی هر کس لنگ را از هوا بگیرد. برای بار دوم یا بعد نوبت پرتاب به او می رسد در صورتی که نفرات لنگ را از هوا نگیرند بازی بوسیله همان یک نفر به جلو کشیده می شود تا به خط پایان برسد.
تهلیا:
چند نفر پشت به همدیگر می کنند و رو به میدان بازی دارند، یک نرف سعی دارد ضربه ای به آنان بزند و از میدان خارج شود، افرادی که دور هم هستند اگر قبل از خارج شدن او را دستگیر کنند او باید به جمع آنان بپیوندد و کسی که او را دستگیر کرده به جای او مسئول ضربه زدن می شود.
گرکچوسکا:
این بازی در شب انجام می شود. همه بازیکنان به سر خط می آیند. یک نفر شیئی را به طرف محیط بازی پرتاب می کند و بعد زا پرتاب رکدن همه نفرات به دنبال آن می گردند. هر کس آن را پیدا کرد با صدای «بردنی برد» به طرف خط می روند و کسی که شیی را پیدا کرده دوباره آن را پرتاب می کند و همچنان بازی ادامه پیدا می کند.
گرمچکا:
ابتدا بازیکنان به دو گروه تقسیم یم شوند. یک گروه دور هم جمع می شوند یک شیئی را داخل پاها و دست های یکی از اعضای گروه قایم می کنند. گروه مقابل باید بگویند که شیء داخل دست های چه کسی است و هر کس او را پیدا کرد بار دیگر خود قایم کننده آن در میان گروه می وشد.
چوس:
این بازی همان کشتی سنتی است. دو نفر هم وزن کمر همدیگر می گیرند، تا حریف خود را به زمین بزند، اگر کسی پای خود را پشت پای حریف بدهد، خطا است و به آن «پاپلنگ»ــــ می گویند.
چکرا:
یک نفر انگشتان سبابه و شصت دو دست را مقابل هم به صورت دایره ای باز نگه می دارد و دیگر نفرات انگشت سبابه خود را به صورت عمودی در دست او می آورند و بر می گردانند او سعی دارد انگشت آنها را بگیرد، دست هر کسی را گرفت، او باید دست خود را بگیرد تا بقیه دستان خود را در دست او بیاورند و سریع برگردانند همچنان بازی ادامه پیدا می کنند.
چوکا:
یک مربع چهار ضلعی بر وری زمین رسم می کنند و حد فاصل هر ضلع را به هفت قسمت تقسیم می کنند، برای این که هر نفر این فاصله ها را بپیماید، چهار چوب که پشت و رو دارند، بر روی زمین می اندازند، با تعداد چوبهایی که به رو افتاده اند فاصله هایی تعیین شده را می پیمایند، هر کس زودتر به نقطه پایان برسد برنده است.
شاه و وزیر:
در این بازی از شش جهت کبریت دو جهت را که به صورت تخت می باشد، دزد و دو جهت را که کبریت به صورت عمودی بر روی زمین قرار می گیرد یک طرف شاه و طرف دیگر وزیر و دو طرف سر کبریت را سرباز نامگذاری می کنند. یک دور کبریت را به هوا می اندازند تا این که شاه و وزیر مشخص شوند. بعد از آن هر کس کبریت را انداخت و روی دزد آمد، شاه دستور می دهد و وزیر کتک می زند ، همچنان در دو بازی کبریت را می اندازند تا این که شاه و وزیر به دست نفرات دیگر بیفتند.
آزمایش چشم به وسیله کبریت:
چند چوب کبریت را روی سر کبریت بطرز ماهرانه ای نصب یم کنند. هر یک از نفرات به ترتیب یک چشم خود را بسته و یک دست دیگر را از نزدیک سر آرام آرام به طرف کبریت که چند چوب کبریت بر روی او قرار رگفته می برد تا چوب های نصب شده روی کبریت را هدف قرار دهد. جالب اینجاست که اکثر افراد قبل از این که دست آنها به نشانه برسد ضربه خود را در هوا می زنند که باعث خنده تماشاگران می شود.
خط خرگوش:
میدان بازی: چندین دایره نزدیک به هم با فاصله ده تا بیست متر که هر کدام جای یک بازیکن است.
نحوه بازی:
همه افراید بازی به جز دو نفر دارای یک مکان مشخص هستند. آن دو نفر که یکی به دنبال دیگری است سعی دارد نفر تعقیب شده را قبل از اینکه به خانه یکی از بازیکنان برسد لمس کند.اگر کسی را لمس کرد او باید مسئول تعقیب باشد، اگر نفر فراری به خانه هر یک از بازیکنان رسید آن بازیکن به جای او در محیط فراری می شود. مسئول تعقیب باید او را دنبال کند. گاهی در بازی که فرد فراری دونده قوی است عمداً به خانه ی بازیکنان نمی رود مسئول تعقیب نمی تواند او را بگیرد در این حالت او دور بازی حذف می شود کسی دیگر مسئول تعقیب می شود بازی ادامه پیدا می کند.
پرش:
دوازده نفر در یک ردیف با فاصله قرار می گیرند. نفر اول کاملاً نشسته و نفر دوم به بعد کم کم بلندتر از یکدیگر می نشیند. از نفر ششم به بعد بصورت نیم خیز می ایستند تا این که نفر دوازدهم کاملاً ایستاده باشد به ترتیب یک نفر کار پرش را از روی هر یک از نفرات که به طور جداگانه قرار گرفته انجام می دهد. اگر به نفری رسید و نتوانست از روی آن بپرد، پرش کننده جای آن نفر قرار می گیرد و او کار پریدن را ادامه می دهد. بازی همچنان ادامه پیدا می کند تا این که نوبت پریدن به کسی برسد که بتواند از روی فردی کاملاً ایستاده بپرد.
چه چیس کو:
این بازی به آلاکلنگ معروف است یک چوب را به صورت عمودی با ارتفاع یک متر حفر می کنند و سر آن را به صورت گرد می تراشدند، مقداری روغن بر روی چوب می ریزند و چوبی به بلندی چهار تا پنج متر که وسط آن را به اندازه سر چوب حفر شده می تراشدند و آن را بر روی چوب حفر شده بصورت افقی قرار می دهند یک نفر این طرف و یک نفر طرف دیگر بر روی آن می نشینند و به صورت دورانی بالا و پایین می شوند.