در روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت، یکی از دیگر حوزه هایی که مورد توجه قرار می‌گیرد، نا امیدی از یکنواخت شدن و به فلات رسیدن زندگی افراد است. ‌در مورد میانسالان، این نا امیدی مربوط به موضوعات گسترده‌ای است که در آن‌ ها فرد در یادآوری و تصور اخلال در آرزوها، احساسات، افکار و تجربیات، بیش از حد اغراق می‌کند و همواره احساس ناکامی را به همراه دارد. این ناکامی‌ها تاثیر خود را بر وضعیت روانشناختی فرد و رضایتش از زندگی می‌گذارد. در روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت، درمانگر سعی می‌کند افراد را از زمینه‌های نا امید کننده و پیامدهای آن آگاه سازد. بعد از آگاهی از این زمینه‌ها، افراد معمولاً ترغیب می‌شوند تا به زندگی با دیدگاه مثبت تری بنگرند و با پذیرش مسیر زندگی پیش رو، در راه رسیدن به رضایت از زندگی گام بردارند.

با توجه به یافته های این پژوهش، آگاهی نسبت به هیجانات خود، شناخت مکانیسم‌های دفاعی ناکارآمد، کسب بینش پیرامون دلیل به وجود آمدن بحران هویت، آگاهی از عمومی بودن تغییرات روانشناختی دوره میانسالی، فراهم کردن حمایت عاطفی، پذیرش هیجانات خود و دیگران، ترغیب به پذیرش محدودیت‌ها و عدم اجتناب، به اشتراک گذاشتن تجارب، بحث پیرامون احساسات منفی مربوط به میانسالی و تضعیف‌های احتمالی، ابراز احساسات ناخوشایند و همچنین آموزش الگوهای ارتباطی مناسب برای میانسالان می‌تواند با کاهش علائم بحران هویت میانسالی و افزایش رضایت از زندگی، زمینه‌ساز بهبود سلامت روانشناختی و افزایش سازگاری آن‌ ها شود.

محدودیت‌های پژوهش

پژوهشگر در روند پژوهش حاضر با محدودیت‌هایی رو به رو بود که ممکن است بر کیفیت پژوهش تاثیر گذاشته باشند. در ادامه به برخی از آن‌ ها اشاره می‌گردد:

1. 1. با توجه به اینکه شیوه­ نمونه گیری در دسترس بوده و کسانی که در پژوهش حاضر شدند افرادی بودند که انگیزه و تمایل ‌به این کار را داشتند در تعمیم نتایج باید جانب احتیاط را رعایت کرد.

1. 1. جامعۀ آماری پژوهش و نوع پژوهش، محدودیت‌هایی را در زمینۀ تعیم یافته ها، تفسیرها، و اسنادهای علت‌شناختی متغیرهای مورد بررسی پیش می‌آورد که باید در نظر گرفته شوند. نمونۀ مورد بررسی در این پژوهش یک نمونۀ از میانسالان طبقه اجتماعی- اقتصادی متوسط بودند و در تعمیم یافته ها به سایر جمعیت‌ها باید احتیاط شود.

1. 1. محدودیت دسترسی به نمونه وسیع‌تر باعث شد که پژوهشگر نتواند اثربخشی این روش درمانی را با مداخله‌ای دیگر مورد مقایسه قرار دهد.

1. آزمون‌هایی مانند پرسشنامه‌ بحران هویت میانسالی و پرسشنامه رضایت از زندگی، آزمون‌های خودسنجی هستند. در این خودسنجی نگرش‌ها و خصیصه‌های مورد سنجش، بر درک فرد از خود مبتنی است و به عبارت دیگر، ارتباط نزدیکی با «خودپنداره» فرد دارد و در صورتی که خودپنداره فرد منطبق با واقعیت نباشد، این گونه مقیاس‌ها نمی‌توانند به خوبی توانایی‌های واقعی فرد را انعکاس دهند و تنها بیانگر درک فرد از خود هستند.

پیشنهادهای پژوهش

1. 1. پیشنهاد می‌شود این روش درمانی با دیگر رویکردهای ‌درمان روانشناختی مورد مقایسه قرار گیرد.

1. 1. پیشنهاد پژوهشگر به محققان آتی که قصد انجام پژوهش در حوزه بهبود سلامت روانشناختی میانسالان را دارند، ارائه روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت به صورت انفرادی (غیر گروهی) برای این افراد می‌باشد.

1. پیشنهاد می‌شود در پژوهش‌های آتی با افزایش تعداد آزمودنی‌ها، قرار دادن دوره پیگیری و انجام مطالعه در قالب سه گروه (که در آن یک گروه روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت، گروه دوم یک رویکرد درمانی دیگر و گروه سوم به عنوان گروه کنترل مد نظر قرار می‌گیرند) به بررسی دقیق‌تر اثربخشی روان‌درمانی پویشی کوتاه‌مدت بر کاهش بحران هویت میانسالی و افزایش رضایت از زندگی پرداخته شود.

منـابع

منابع فارسی

ازکمپ، استوارت. (۱۳۸۴). روانشناسی کاربردی. ‌فرهاد ماهر، آستان قدس رضوی.

آرگایل، مایکل (۱۳۸۹). روان شناسی شادی، ترجمه فاطمه، بهرامی؛ مسعود، گوهری انارکی؛ حمید، نشاط دوست؛ حسن پالاهنگ. اصفهان: جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.

برک، لورا. (۱۳۸۷). روان شناسی رشد (از نوجوانی تا پایان زندگی). جلد دوم. ترجمه سید محمدی، یحیی. تهران: ارسبارن.

پروین، لارنس، ا. (۱۳۸۹). روانشناسی شخصیت نظریه و پژوهش. ترجمه: محمدجعفر جوادی و پروین کدیور، تهران: نشر آییش.

خادمیان، حسین. (۱۳۹۰). کارکردهای روان شناختی خانواده و همبودی آن با کیفیت زندگی و خودکارآمدی نوجوانان. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی. دانشگاه فردوسی مشهد.

رجایی، علیرضا؛ بیاضی، محمدحسین و حبیبی‌پور؛ حمید. (۱۳۸۸). باورهای مذهبی اساسی، بحران هویت و سلامت عمومی جوانان. روانشناسی تحولی: ۶(۲۲): ۹۷-۱۰۷٫

رحیمی، مهدی (۱۳۸۶). تأثیر الگوهای ارتباطی خانواده بر کیفیت زندگی گروهی از دانش آموزان. پایان نامه کارشناسی ارشد بخش روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز.

رضایی، فاطمه؛ احدی، حسن؛ پاشاشریفی، حسن؛ کریمی، یوسف.(۱۳۸۶). رابطه کیفیت زندگی والدین با عملکرد مدرسه‌ای دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر اصفهان. مجله دانش و پژوهش در روانشناسی، شماره ۳۲: ص ۱۴۸-۱۳۱٫

رضایی، مظاهر؛ محمدخانی، پروانه؛ دولت شاهی، بهروز. (۱۳۸۸). اثربخشی تفسیر انتقال بر فرایند بینش، شدت افسردگی اساسی و علایم همراه در روان درمانی روان پویشی کوتاه مدت. رساله دکترای روانشناسی بالینی. دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

رمضانی، علی. (۱۳۸۶). تأثیر آموزش مسئولیت­ پذیری به شیوه گلاسر بر کاهش بحران هویت دانش‌آموزان. پژوهش­های تربیتی و روانشناسی. سال سوم. شماره دوم. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

سادوک، ب. و سادوک، ج. (۱۳۹۰). خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری – روانپزشکی بالینی. (ترجمه حسن رفیعی و خسرو سبحانیان). تهران؛ ارجمند.

سلطانی، رضا؛ کافی، سید موسی؛ صالحی، ایرج؛ کارشکی، حسین و رضایی، سجاد. (۱۳۸۹) بررسی کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه گیلان. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، دوره نوزدهم، شماره ۷۵، ص ۳۵-۲۵٫

شاره، حسین. و آقامحمدیان، حمیدرضا. (۱۳۸۶). رابطه‌ بین پایگاه‌های هویت و فرار دختران از خانه. اندیشه و رفتار. ۱۵ (۲): ۲۲-۳۰٫

شفیع آبادی، عبدالله و ناصری، غلامرضا. (۱۳۸۷). نظریه های رواندرمانی و مشاوره . تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

شکیبا، شیما؛ محمدخانی، پروانه؛ پورشهباز، عباس و مشتاق بیدختی، نهاله. (۱۳۸۹). اثربخشی روان درمانی کوتاه مدت روابط موضوعی بر کاهش شدت افسردگی و مشکلات بین فردی زنان مبتلا به اختلال افسردگی اساسی با همبودی اختلالات شخصیت خوشه C. مجله روانشناسی بالینی. ۴ (۸) : ۲۹-۴۰٫

شولتس، دوان. و شولتس، سیدنی آلن. (۱۳۹۱). نظریه های شخصیت. ترجمه سیدمحمدی، یحیی. چاپ سوم. تهران: مؤسسه‌ نشر ویرایش.