وبلاگ

این بنای داد یارب چیست کز بیداد آن
از در و دیوار این عدلیه بارد ظلم و جور

دادها باشد به گردون محرم و بیگانه را
محو باید کرد یکسر این عدالت خانه را

(اخوت، ۱۳۸۰: ۹۷)
در مورد نظام اداری کشور نیز شعر هایی سروده شد،ما برای نمونه از قصیده ملک الشعرای بهار ( رستم نامه) یاد می کنیم که یکی از زیباترین سروده های اجتماعی این دوره است، بهار با تسلّط بر گذشته ادبی ایران یکی از داستان های قدیمی شاهنامه را به کار گرفته است وی در این شعر تمثیلی به کار می برد که ناسازگاری روزگار را تبیین می کند، این شعر یک طنز اجتماعی بسیار قوی است، شعر با داستان نبرد( رستم) با ( پیل سپید)و (اکوان دیو) شروع می گردد که با کشته شدن (اسفندیار)رستم را ه هند را در پیش می گیرد:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شنیدم آنکه به چاه شغاد در کابل
ز شرم کشتن اسفندیار و شنعت آن
چو یافت آگهی از پهلوی که در ایران
کشید رفت به زابل زمین ز خطه هند

نمرد و بیرون آمد از آن میان رستم
نهاد سر به بیابان هندوان رستم
گزیده مسند دارا واردوان رستم
به کوه خواجه درون شد چو کهبدان رستم

پس از آنکه به زابل بر می گردد و مزرعه ای خریداری می کند بعد از مدتی مأموری از (ممیزی) به نزد او می رود و رستم پس از پذیرایی کردن از او چند سکه زر به رسم هدیه به مهمان می دهد، امّا(ممیزی) با دیدن این هدایا هوس به دست آوردن گنج رستم را می کند و به سوی او لشکر می کشد، رستم که قادر نیست با ابزارهای قدیمی با او و لشکرش مقابله کند، با تعجب و شگفتی فراوان و در نتیجه با کمک پر سیمرغ (هواپیمایی از هند) از معرکه فرار می کند« بهار داستان پر حادثه ی را به نظم کشیده است و می خواهد بگوید اگر رستم داستانی هم زنده بئود نمی توانست با این حکومت سفله پرور بسازد». (سپانلو ، ۱۳۷۴ : ۴۷) بهار در پایان قصیده به اوضاع پریشان حاکم بر جامعه اشاره می کند:

ببرد همره خود گنج و مال و پیمان کرد
وگر دوباره بیفتد به یاد ملک کیان
به لون ظاهرشان کی خورد فریب چو یافت
خیانتی که به دارا نموده اند این قوم
ز بیم جست و به سوی قفا ندید ، چو دید
براستان که برون ز آستانه اند گریست

کزین سپس نکند رای امتحان رستم
کم است در بر مردان ، زماکیان رستم
خبر ز باطن این قوم بد نهان رستم
به یاد دارد از عهد باستان رستم
که گرگ بر گله گشته است پاسبان رستم
چو دید کج منشان را بر آستان رستم

( دیوان ملک الشعرا بهار، ۱۳۸۷: ۳۶۸-۳۶۳)
همانگونه که دیدیم در این شعر طنز و تمثیلی، اشاره ملک الشعرا بهار به یک قسمت از نظام اداری کشور، یعنی ممیزی و مالیات است، بهار شاید با ذکر جز و اداره کل، در حقیقت می خواهد آشفتگی و هرج و مرج کل نظام را با زبان تمثیل و طنز بیان می کند.
ب : انتخابات و مردم
موضوع انتخابات و مردم که در اینجا ذیل عنوان شعر اعتراضی اجتماعی مورد بررسی قرار می گیرد از آن جمله موضوعاتی است که هم می تواند جنبه سیاسی داشته باشد و هم می تواند از جنبه اجتماعی مورد بررسی و توجه قرار گیرد، امّا به آن دلیل که در مسئله انتخابات و قانون، مردم نقش تعیین کننده ای دارند، این مفهوم را جزء شعر اجتماعی ذکر می کنیم.
بهار قصیده(فتنه های آشکار) را در مورد تقلب در انتخابات و برگزیدن انسان های نادان و سفیه برای مجلس سرود: