وبلاگ

جدول ۳-۱- تخمین رگرسیونی شاخص از سهم های بزرگ با روش حداقل مربعات
همانطور که مشاهده می شود این برآورد ۸۵٫۷ درصد شاخص کل را توجیح می کند . با توجه به احتمال تابع F می توان نتیجه گرفت فرض اولیه درست است و شاخص کل تاثیر اصلی را از این ۱۰ سهم می پذیرد .
یکی از دلایلی که فعالان بازار شاخص کل را نمایانگر درست شرایط بازار نمی دانند نیز همین است ، زیرا در بازاری که حدود ۳۰۰ سهم در آن فعال است ، شاخص از ۱۰ سهم تاثیری بالای ۸۰ درصد می پذیرد .
این بررسی نشان می دهد که چه نوع رابطه ای بین قیمت سهام و شاخص کل وجود دارد ، از آن برای تدوین فرضیه دینامیکی بعدی استفاده می کنیم.

افزایش عمومی قیمت سهام موجب افزایش شاخص کل می شود ، با افزایش شاخص کل یک جو روانی مثبت در بازار بالقوه سرمایه گذاری برای آوردن سرمایه در بورس ایجاد می شود . با افزایش اقبال عمومی برای سرمایه گذاری میزان سرمایه گذاری در بورس افزایش می یابد . با افزایش سرمایه گذاری و نقدینگی در بورس ، تقاضای عمومی برای سهام افزایش می یابد . افزایش تقاضا نیز موجب افزایش بیشتر قیمت سهام می شود . افزایش قیمت سهام موجب افزایش بیشتر شاخص کل می شود . در نتیجه این حلقه نیز تقویت شونده است .
شکل ۳-۸- حلقه شاخص کل و سرمایه گذاری در بورس
این حلقه در جهت کاهشی به همین صورت عمل می کند . با کاهش سطح عمومی قیمت سهام در بورس شاخص کل نیز کاهش می یابد . کاهش شاخص کل موجب کاهش جذابیت سرمایه گذاری در بورس می شود ، با کاهش سرمایه گذاری در بورس تقاضا نیز کاهش می یابد و این کاهش تقاضا موجب کاهش بیشتر قیمت سهام می شود . با کاهش قیمت سهم شاخص کل بیشتر کاهش می یابد .
وقتی بر اثر افزایش سرمایه گذاری و تقاضا در بازار قیمت ها افزایش یافته و شاخص کل افزایش می یابد ، این افزایش ممکن است واقعی و یا حبابی باشد . در صورتی که ارزش سهم در مبادلات روزانه زیر ارزش بنیادی و واقعی سهم باشد با افزایش نقدینگی در بازار این سهم ها به ارزش واقعی خود نزدیک می شوند و در نتیجه افزایش شاخص کل حاصل از آن واقعی خواهد بود . ولی ممکن است افزایش قیمت ها حاصل از جو روانی خوش بینی نسبت به بازار سهام و افزایش سرمایه گذاری افراد تازه وارد و نا آشنا به ماهیت سهام باشد . اگر افزایش به این صورت باشد یک حباب در قیمت ها و در نتیجه شاخص ایجاد شده است . از این حباب دلالان و نوسان گیران کوتاه مدت همانطور که در حلقه اول بررسی شد استفاده می کنند .
حباب به اعتماد و خوش بینی سرمایه گذاران نسبت به بازار و آینده آن ضربه می زند . فرض کنید روند شاخص کل افزایشی و در روند ثابت باشد و نوسان های آن در دامنه بسیار کوچک و طبیعی باشد ، در این صورت مشکلی برای ادامه روند افزایشی وجود ندارد . ولی همانطور که اشاره شد در صورتی که افزایش بر اثر حباب باشد بعد از مدتی که بازار متوجه شد موجب کاهش ناگهانی شاخص و ریزش بیشتر از رشد آن می شود . این ریزش و نوسان موجب افزایش ریسک در بازار می شود . کهنه کاران بازار وقتی متوجه حباب می شوند سهام خود را نقد می کنند و بسیاری از کسانی که نا آشنا به الفبای بورس به بازار وارد شده بودند نیز با افزایش ریسک و ضررشان از بازار خارج می شوند . این کاهش سرمایه گذاری موجب کاهش تقاضا برای سهم ها و در نتیجه کاهش قیمت سهام و در نتیجه ی آن کاهش بیشتر شاخص کل می شود .
۳-۳-۴٫ نوسان های شاخص کل و ریسک بازار
شاخص در مسیر افزایش یا کاهش خود نوسان هایی خواهد داشت . نوسانات برای شاخص در صورتی عامل منفی محسوب می شود که در مسیر افزایشی و یا کاهشی تغییر روند آن پی در پی و طی چند هفته زیاد باشد و میزان خود این کاهش یا افزایش بیشتر از حد معمول مورد انتظار فعالان بازار باشد .
وقتی شاخص در مسیر افزایشی یا کاهشی تغییرات روند بسیاری داشته باشد موجب افزایش ریسک در سرمایه گذاری و در نتیجه کاهش سرمایه گذاری در بورس میشود ، زیرا سهامداران بازار را محیطی امن برای سرمایه خود نمی بینند و احساس خطر می کنند .

شکل ۳-۹- حلقه نوسانات بازار و ریسک سرمایه گذاری
تحلیل چنین حلقه هایی که به صورت نوسانی رشد و افول می کنند باید در ارتباط با حلقه های دیگر در نظر گرفته شوند. نکته قابل توجه این است که اگر رشد شاخص بر نوسانات بازار تأثیر مستقیم و مثبت بگذارد کل حلقه Balancing (هدف جو) خواهد شد و این بدان معنی است که در حالتی که شاخص در مسیر رشد یا افول، تغییر جهت های زیادی داشته است و این پدیده تمایل به سرمایه گذاری در بازار سهام را کاهش خواهد داد و دلیل این امر نوسانات بیش از حدی است که اطمینان سرمایه گذاری را کاهش داده است. از سویی دیگر اگر رشد شاخص بورس در مسیر صعود یا نزولش با تغییر جهت های کمتری همراه باشد لذا ریسک بازار نیز کاهش یافته و اطمینان بیشتری برای سرمایه گذاری در بازار سهام به وجود خواهد آمد. در نتیجه یک حلقه Reinforcing (افزایشی) خواهیم داشت که بدین معنی است که چنانچه افزایش تمایل به سرمایه گذاری در بورس، رشد پایدار و بدون افت و خیزی را برای شاخص به وجود آورد، این افزایش پایدار هم فیدبک مثبتی برای رشد سرمایه گذاری در بورس ایجاد خواهد کرد. ]توتونی ، ۲ [
۳-۳-۵٫ سرمایه گذاری در بورس و تولید ناخالص داخلی
وقتی سرمایه گذاری در بورس افزایش یابد چه اتفاقی میفتد ؟ افزایش سرمایه گذاری در بورس بدین معنا است که سرمایه های در جریان در بازار موازی شامل طلا و دلار و مسکن و همچنین سپرده های بانکی به سمت بورس سرازیر می شود . یکی از اثرات افزایش سرمایه گذاری در حلقه بالا بررسی شد . از آنجایی که شرکت های حاضر در بورس هسته ی تولید کشور محسوب می شوند ، افزایش نقدینگی و سرمایه گذاری در بورس به معنای قوت گرفتن تولید است . زیرا سهام شرکت ها به ارزش واقعی خود نزدیک می شوند و شرکت ها می توانند با افزایش سرمایه کار خود را در سطح بالاتر و با افزایش تولید انجام دهند . در نتیجه تولید ناخالص داخلی (GDP) افزایش می یابد . یکی از اثرات بهبود تولید ناخالص ملی افزایش در آمد ملی است . افزایش درآمد ملی بدین معنی که مردم با مرور زمان و توسعه تولید داخلی که منجر به آبادانی بیشتر کشور می شود ، سرمایه بیشتری در اختیار خواهند داشت . در نتیجه سرمایه بالقوه برای سرمایه گذاری در بورس افزایش می یابد . بنابراین طی یک چرخه سرمایه گذاری در بورس تقویت می شود و بیشتر و بیشتر در بورس سرمایه گذاری می شود .
این حلقه نیز یک حلقه تقویت شونده است ، هر افزایش یا کاهشی در آن تقویت می شود .

شکل ۳-۱۰- حلقه سرمایه گذاری در بورس و تولید ناخالص داخلی
تاثیر این حلقه در جهت منفی نیز مشخص است . با کاهش سرمایه گذاری در بورس تولید کاهش می یابد و در نتیجه درآمد ملی نیز کاهش می یابد . که کاهش درآمد ملی خود منجر به کاهش سرمایه گذاری در بورس می شود .
۳-۳-۵-۱٫ بررسی رابطه تولید ناخالص داخلی و درآمد ملی
همانند بخش قیمت سهام و شاخص کل قصد داریم با بهره گرفتن از تخمین حداقل مربعات سطح معناداری رابطه بین تولید ناخالص داخلی و درآمد ملی را بسنجیم . برای این کار از داده های واقعی بین سالهای ۸۵ تا ۸۹ مرکز آمار ایران استفاده می کنیم . نتیجه تخمین حداقل مربعات معمولی در جدول زیر مشخص است :

Dependent Variable: GDP

Method: Least Squares

Date: 10/05/13 Time: 19:01

Sample: 1 5

Included observations: 5