وبلاگ

۲-۲-۱۴- نقش مدیران در مشارکت بودجه

حسینی (۱۳۸۹) در بررسی تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم مشارکت در تهیه بودجه بر عملکرد مدیران، ابتدا به بررسی تأثیر مشارکت مدیران در بودجه بر عملکرد مدیران (تأثیر مستقیم) و سپس بررسی این ارتباط به واسطه متغیرهای رضایت شغلی و اطلاعات شغلی (تأثیر غیرمستقیم) پرداخت واظهار کرد مشارکت مدیران در تدوین بودجه یک عامل انگیزشی است تا از این طریق عملکرد آن ها بهبودیابد. نتایج پژوهش او نشان دادکه افزایش مشارکت مدیران شرکت های دولتی (به صورت مستقیم و( غیرمستقیم) سبب بهبود عملکرد آنان می شود.

نوری و پارکر^[۳۱] (۱۹۹۸) استدلال نمودند که ترخیص توابع مشارکت در فرایند تنظیم بودجه می‌تواند منجر به افشای اطلاعات شخصی شود که به طور واقع بینانه تر طراحی و از جمله بودجه دقیقی به شمار می‌روند. این مزیت مشارکت بودجه که توسط شاه^[۳۲] (۲۰۰۷) به اشتراک گذاشته شده روشن می‌کند که مشارکت کارمندان و پرسنل در فرایند بودجه بندی سبب هم ترازی اهداف احزاب مختلف می شود ۲۰۱۴) (Owusu, et al,.

‌زین‌الدین و راهانا^[۳۳](۲۰۱۱) با بررسی مطالعات رابطه بین مشارکت در بودجه بندی و عملکرد اظهار داشتند یافته های متناقض، محققان را به منظور بررسی وجود متغیرهای واسطه در ارتباط بین مشارکت در بودجه بندی و عملکرد مدیریتی تشویق کرد. آن ها مدلی از بودجه بندی مشارکتی را که با انگیزش و عدالت ترکیب شده بود، ارائه کردند. لوکمن میا ^[۳۴](۱۹۹۸)تأثیر مشارکت در بودجه بندی را بر عملکرد مدیریتی بررسی کرد. نتایج نشان داد مشارکت در بودجه بندی ‌در مورد مدیرانی که نگرش یا انگیزه مطلوب تر دارند، با بهبود عملکرد همراه است، درحالی که مشارکت مدیرانی که نگرش یا انگیزه نامطلوبی داشتند، با عملکرد مختل شده همراه بود (رجبی و همکاران، ۱۳۹۳).

مشارکت بودجه به مرئوسین این فرصت را داده تا در تنظیم اهداف تجارتی مشارکت نمایند و دارای درجه ای از تاثیرگذاری برروی مشارکت بودجه ای باشند که نقش ارتباطی شدید را بین اعضای سازمانی ازقبیل مدیریت خط، کارمندان و اتحادیه تجاری به خدمت می‌گیرد. با بهره گرفتن از چنین نظریه رفتاری در این مطالعه ، ما پیش‌بینی می‌کنیم که مدیران واحد تجارتی به احتمال زیاد از بودجه در محیط روابط صنعتی پرخطر استفاده می‌کنند، البته در شرایطی که با تنظیم اهداف بودجه ای تاسیساتشان در ارتباط باشند(Hoque et all,2007).

۲-۲-۱۵- کارکردهای مشارکت در بودجه بندی

• • مشارکت امکان دستیابی به اطلاعات و داده های کمی واقعی تر را فراهم می‌کند

• • مشارکت زمینه ساز دستیابی و تحلیل اطلاعات کیفی پیرامون خواست ها، تمایلات و مسائل اساسی اجتماعی خواهد بود

• • مشارکت ضامن شناسایی و جلب منابع مادی و انسانی جامعه در اجرای برنامه ها خواهد بود؛

• • در نظام های مشارکتی با افزایش ارزشیابی و نظارت عمومی بازخوردهای اجرای طرح ها و سیاست ها تقویت و بهبود می‌یابد؛

• • در فرایند مشارکت عمومی، با تسهیل اهداف اطلاع رسانی در زمینه اهداف، الزامات و سیاست ها و برنامه ها، هزینه ها کاهش خواهد یافت

• مشارکت گسترده امکان هدف گذاری واقعی برنامه ها، متناسب با منابع واقعاً موجود و خواست های عمومی را فراهم می‌کند (رجبی و همکاران، ۱۳۹۳).

برونل دو دلیل را ذکر می‌کند، بدین معنی که (۱) عموماً مشارکت نگرش‌ها مدیریتی سنجیده می‌شود، که می‌تواند عملکرد اعضای سازمان را توسعه دهد؛ (۲) مطالعاتی که رابطه میان مشارکت در عملکرد را بررسی می‌کند، نتایج متضادی را نشان می‌دهد. مطابق نظر برونل مشارکت بالا در فرایندهای بودجه‌بندی عملکرد مدیرانه را گسترش و توسعه می‌دهد، اما در اینجا مشارکت شامل همه ظرفیتی است که در سازمان عضو هستند. مشمولیت همه‌ منافع زیر‌دستان و مقام ارشد احساس مسئولیت بیشتری را ‌در مورد اهداف مشترک پدید می‌آورد، که رسالت و عقیده سازمانی را برای دستیابی به عملکرد مورد نیاز در شرکت متحد و تنظیم می‌کند (carsam,2013).

۲-۲-۱۶- مشارکت بودجه‌بندی و نقش میانجی تعهد سازمانی بر عملکرد

مشارکت بودجه‌بندی به عنوان فرایندی که مدیر با آن درگیر است و بودجه‌اش را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تعریف شده‌است. (شلدز و شلدز ۱۹۹۸). مطالعاتی که توسط نوزی و پارکرد (۱۹۹۸) و یاهیا‌ات‌ال (۲۰۰۸) انجام شد، نتیجه می‌گیرد که مشارکت بودجه‌بندی غیر مستقیم عملکرد مدیریتی را از طریق متغیرهای واسطه‌ای تعهد سازمانی تحت تأثیر قرار می‌گیرد. تعهد سازمانی به طبقه وسیعی از احساسات، نگرش ها، ارزش‌ها، اعمال و اجرای ایده ها با توجه به سازمان برمی‌گردد. (اومله ۱۹۹۶). مطابق آلن و مایرد (۱۹۹۰) تعهد سازمانی به حالت روانشناسی برمی‌گردد که افراد را نسبت به سازمان متعهد می‌سازد. او احتمالاً جایگزینی کمتری ایجاد می‌کند. همچنین به عنوان پیوند یا ارتباط افراد با سازمان تعریف شده‌است. (متیو) ‌بنابرین‏، تعهد قولیشو همگانی توسعه، رشد و بقای سازمانی را افزایش می‌دهد. (آوامله ۱۹۹۶).در فرایندهای بودجه‌ریزی مشارکتی، هر دو رئیس و مرئوس دخیلند. (ویل و ماهر ۲۰۰۵). نگرش از پایین به بالا، کارمندان سطح پایین را مشارکت می‌دهد. مدیریت بالا فرایند بودجه را آغاز می‌کند و راهنمایی‌های کلی را عنوان نموده اما کارمندان سطح پایین‌تر بودجه را برای واحدهایشان توسعه و ایجاد می‌کند. کارمندان عموماً از نمایندگانی از هر واحد یا بخش هستند که توانایی فراهم کردن بینش‌های ارزشمند در عملیات و فعالیت‌های بخش‌های خودشان را دارند. اختصاص منبع نهایی ‌بر اساس ورودی‌شان است و پس حیاتی است که آنان در فرایندهای تنظیم بودجه دخیل باشند (Othman,2012).

۲-۳- عدالت رویه ای در بودجه

عدالت و اجرای آن یکی از نیازهای اساسی و فطری انسان است که همواره در طول تاریخ وجود آن بستری مناسب به منظور توسعه جوامع انسانی فراهم ‌کرده‌است .پس از انقلاب صنعتی و ماشینی شدن جوامع بشری، سازمان‌ها چنان بر زندگی بشر سیطره افکنده اند که هر انسان از قبل از تولد تا بعد از مرگ، مستقیم یا غیر مستقیم به آن ها وابسته است و امروزه زندگی، بدون وجود سازمان‌ها قابل تصور نیست. ‌بنابرین‏ اجرای عدالت در جامعه به وجود عدالت در سازمان ها منوط است. از آنجا که به نظر می‌رسد در تعدادی از سازمان‌های داخلی کشور احساس نارضایتی از بی عدالتی و ناکارامدی سامانه اداری به چشم می‌خورد، تحقیق در زمینه برقراری عدالت سازمانی، لازم و ضروری است (مشرف جوادی و همکاران،۱۳۹۰).