وبلاگ

۸) ارزش گذاری دارایی فکری:

ارزش گذاری دارایی فکری، روشی است که توسط سالیوان برای قیمت گذاری دارایی فکری تدوین شده است (سولیوان، ۲۰۰۰). اساساً این روش دورنمای مناسبی برای درآمدهای پیش‌بینی شده آتی فراهم می‌کند که برخواسته از جنبه تجاری دارایی های نامشهود است. این روش مبتنی بر پیش‌بینی هایی از جریان نقدی در آینده است. محاسبات جریان نقدی، جریان های ورودی شرکت یا محصول را در دوره زمانی می‌گیرد و تمام پرداخت های نقدی را در همان دوره زمانی از آن کم می‌کند. نمودارهای جریان نقدی، وضعیت سلامت مالی کسب و کار را در دوره زمانی مشخص نمایش می‌دهد. روش ارزش گذاری دارایی فکری، بر مبنای جریان های نقدی مورد انتظار آتی مربوط به دارایی خاص بنا می شود. این مدل، درآمدها و هزینه های آتی را به دارایی ها مرتبط می­ نماید (متسورا^[۲۴]، ۲۰۰۴).

۹) روش مالی اندازه گیری دارایی های نامشهود:

در روش مالی اندازه گیری دارایی های نامشهود، که توسط رود و و للیارت تدوین شد، ارزش دارایی های نامشهود شرکت با کسر مجموع ارزش های استنتاجی دارایی های مالی و فیزیکی شرکت از مجموع ارزش آن حاصل می شود (رودو و للیرت^[۲۵]، ۲۰۰۲).

روش های کارت امتیازی:

در این روش ها، اجزای مختلف دارایی های نامشهود یا سرمایه فکری شناسایی شده و برای آن ها شاخص های تهیه شده در کارت های امتیازی گزارش می‌شوند و یا این که در نمودارها به نمایش در می‌آیند. روش های کارت امتیازی شبیه به روش های سرمایه فکری مستقیم هستند با این تفاوت که در این روش ها هیچ گونه تخمینی از ارزش های مالی دارایی های نامشهود صورت نمی گیرد.

ویژگی های روش کارت امتیازی:

• • پیشنهادهای بالقوه‌ای برای ایجاد تصویر جامعتری از سلامت مالی مؤسسات ارائه می‌کنند.

• • در این روش‌ها، منابع سرمایه‌ای از پایین به بالا اندازه‌گیری می‌شوند.

• • این روش‌ها، برای سازمان‌های غیرانتفاعی، واحدهای تجاری، بنگاه های دولتی و برای اهداف زیست محیطی و اجتماعی بسیار مفیدند.

• • یکی از معایب این روش‌ها این است که شاخص‌های مورد استفاده در آن ها از نوع شاخص‌های محتوایی هستند. بدین معنی که برای هر هدف و هر سازمان می‌توانند متفاوت باشند و از این لحاظ مقایسه شرکت‌ها با یکدیگر بسیار مشکل است.

• عیب دیگر آن ها، عدم توانایی ربط دادن آن ها به نتایج مالی است.

روش های کارت امتیازی شامل الگو های زیر می‌باشد.

۱- کارت امتیازی متوازی

۲- هوش سرمایه انسانی

۳- هدایت کننده اسکاندیا

۴- شاخص سرمایه فکری

۵- نمایشگر دارایی نامشهود

۶- چرخه ممیزی دانش

۷- خطوط راهنمای مریتوم

۸- کارت امتیازی زنجیره ارزش

۹- خطوط راهنمای دانمارک

۱۰- بهره هوشی کسب و کار

۱۱- رویکرد ارزش کل نگر

۱۲- درجه بندی سرمایه فکری

۱۳- اندازه گیری و حسابداری سرمایه فکری

۱۴- نقشه دارایی های راهبردی

1. روش کارت امتیازی متوازن:

این روش تدوین شده توسط کاپلان و نورتون (۱۹۹۲) سعی می‌کند اهداف بلندمدت و کوتاه مدت، اندازه های مالی و غیر مالی، شاخص های پیشرو و پسرو و نیز جنبه‌های داخلی و خارجی سازمان را متعادل نماید (کپلن و نورتون^[۲۶]، ۱۹۹۲). به طور کلی چهار منظر مشتری، مالی، فرآیندهای داخلی و نیز یادگیری و رشد برای ترجمه سطوح بالای راهبرد به معیارهای واقعی به کار گرفته می‌شوند و همراه با هر منظر، اهداف، شاخص ها، معیارها، و مقدمات مورد نیاز فهرست می‌گردند. همچنین ارتباط ما بین هر یک از این جنبه‌های چهارگانه باید ملاحظه گردد. در مقایسه با اندازه های حسابداری سنتی، کارت امتیازی متوازن کانون توجه را از سوی شاخص های مالی خالص به نحوی تغییر داده است که سه اندازه کلیدی موفقیت غیر ملموس را در برگیرند. این ها تقریباً معادل با سه بخش سرمایه فکری هستند که سرمایه انسانی (دانش و تجربه افراد)، سرمایه ساختاری (دانش نهفته در سیستم‌ها و فرآیندهای سازمان) و سرمایه مشتری (ارتباطات مشتری) نام دارند. بر این اساس جنبه‌های یاد شده می‌توانند به طور مناسب برای ارزیابی شرایط موجود مدیریت دانش و ارزیابی آن تطبیق داده شوند (باس، ۲۰۰۴).

۲ ) هوش سرمایه انسانی:

فیتز-انز (۱۹۹۴) روش هوش سرمایه انسانی را بدین نحو تدوین کرد که مجموعه ای از شاخص های سرمایه انسانی جمع‌ آوری شده را از طریق پایگاه داده، الگو برداری نمود. بنا به عقیده فیتز-انز، در زمانی که هزینه نیروی انسانی بالغ بر ۴۰ درصد از هزینه سازمان‌ها را شامل می شود، اندازه گیری سرمایه انسانی امری ضروری است .او مدعی است که وظایف بخش منابع انسانی در سازمان باید فراتر از مواردی نظیر جذب، آموزش و جبران خدمات باشد. منبع انسانی باید به عنوان شریک راهبردی در موضوعات اساسی و زیربنایی مشارکت نماید. در زمانی که دانش به عنصر جدی در موفقیت اقتصادی تبدیل شده است، اندازه گیری و مدیریت دارایی های فکری، وظیفه بحرانی کسب و کار می‌باشد (فیت­انز^[۲۷]، ۱۹۹۴).

۳) هدایت کننده اسکاندیا:

اسکاندیا، شرکت خدمات مالی سوئدی است که به دلیل جلودار بودن در امر اندازه گیری دانش خود به خوبی برجسته شده است. اسکاندیا برای اولین بار در سال ۱۹۸۵ به صورت داخلی گزارش سرمایه فکری خود را تدوین کرد و در سال ۱۹۹۴ به عنوان اولین شرکت بزرگ، گزارش سرمایه فکری خود به پیوست گزارش مالی سنتی به سهام‌داران عرضه کرد. اسکاندیا به طور وسیعی ابزارها و روش های مختلف اندازه گیری سرمایه فکری را تجربه کرد و سرانجام ابزار اندازه گیری خاص خود را با عنوان هدایت کننده اسکاندیا به همراه مدل ایجاد ارزش مربوطه ارائه نمود (ون کروگ و همکاران^[۲۸]، ۱۹۹۹). ادوینسون اساسا سرمایه های فکری را به عنوان ارزش های نامشهودی تلقی می‌کند که می‌تواند منشا شکاف و اختلاف میان ارزش بازار و ارزش دفتری شرکت ها و سازمان ها باشد. بر همین اساس معادله زیر را برای تعیین ارزش بازاری شرکت پیشنهاد نموده است :

سرمایه های فکری + ارزش دفتری = ارزش بازاری

سرمایه های ساختاری + سرمایه های انسانی = سرمایه فکری

هدایت کننده ابزاری برای ارزیابی دارایی های غیر قابل رویت سازمان است که همانند سیستم گزارشدهی مدیریت، به مدیران در به تصویر کشیدن و توسعه شاخص هایی کمک می‌کند که دارایی های غیر قابل رویت را بازگو ‌می‌کنند و آنان را در جهت آینده راهنمایی می­ کند (مالون^[۲۹]، ۱۹۹۷). هر واحد سازمانی نیاز دارد تا شاخص هایی از سرمایه فکری را ایجاد نماید که برای توسعه آتی سازمان بحرانی است. ادوینسون به عنوان معمار مباحث ابتکاری فوق در شرکت اسکاندیا، مدل جامع و پویای گزارشگری سرمایه فکری را با عنوان هدایت کننده در پنج حوزه مالی، مشتری، فرآیندها، بازسازی و توسعه، و انسانی تدوین کرد. بر اساس مدل اسکاندیا، با ترکیب عوامل پنهان سرمایه انسانی و ساختاری، سرمایه فکری تشکیل می شود (ادوینسون و مالون، ۱۹۹۷).

۴) شاخص سرمایه فکری:

این روش در تلاش است تا شاخص های پراکنده را در مجموعه ای واحد ارائه نماید و میان تغییرات حاصله در سرمایه فکری و تغیرات در ارزش بازار شرکت ها همبستگی ایجاد نماید.این معیار جنبه‌های مختلفی را در بر می‌گیرد.

مزایای این روش در آن است که معیاری غیر متعارف را ارائه می کند،بر نظارتی پویا در خصوص سرمایه فکری متمرکز می‌باشد، توان احتساب عملکرد دوره های قبلی را داشته و نگرشی واحد ، کلی و جامع از شرکت ارائه می کند.