وبلاگ

نتایج تحقیق نشان می‌دهد که به جز متغیر ارزش تسهیلات واحد مسکونی، سایر متغیرهای ارزشی، رابطه بالایی را در نظر ساکنین برای انتخاب واحد مسکونی و ارزشهای محیطی مترتب بر آن نداشته‌اند. متغیر ارزشی آلودگی هوا بالاترین ارزش اجتماعی را از منظر ساکنین برای انتخاب واحد مسکونی و پرداخت هزینه بیشتر برای بهبود ارزش‌های محیطی موثر بر آن داشته و سایر متغیرهای ارزشی به ترتیب شامل اجتماعی بودن محیط سکونت، امنیت، تسهیلات خانه، دسترسی و در نهایت تسهیلات واحد مسکونی در شرایط برابری بودند.

حاجی نژاد، رفیعیان و زمانی

بررسی‌های متغیرهای فردی موثر بر رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی(مطالعه موردی: مقایسه بافت قدیم و جدید شهر شیراز)

۱۳۸۹

بررسی متغیرهایفردی(اقتصادی، اجتماعی و کالبدی) موثر بر رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط در بافت‌های قدیم و جدید شیراز

نتایج تحقیق حاکی از تاثیرپذیری شدید میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط شهری، از متغیر میزان تحصیلات است. به گونه‌ای که آن را به عنوان مهمترین متغیر تاثیرگذار در ادراک محیطی مطرح کرده است. در میان عوامل شانزده‌گانه کیفیت محیط لحاظ شده در این مقاله نیز عامل ساختمان‌ها بیشترین تاثیر را از متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی داشته است.

مأخذ: نگارنده، ۱۳۹۴
۱-۶- فرضیه ­های تحقیق
در این راستا توجه به این نکته ضروری است که سنجش کیفیت محیط شهری منطقه مورد بررسی در قالب دیدگاه “شناختی ـ روانشناسی” صورت گرفته است. آنچه که در این دیدگاه مورد توجه قرار می‌گیرد نحوه درک افراد از محیط خود و چگونگی قضاوت و واکنش آن‌ها در برابر شرایط محیطی است. به عبارت دیگر میزان رضایتمندی و یا عدم رضایت ساکنان از محیط شهری منطقه سکونت خود، مبنای سنجش قرار گرفته است.بدین ترتیب در چارچوب دیدگاه نامبرده، درک افراد از فضای شهری بر حسب سن، محل تولد، جنس، نوع فعالیت، سطح زندگی، سطح فرهنگ، ساختار خانوادگی و اجتماعی، سطح و طبقه زندگی و… می‌تواند متفاوت باشد. با عنایت به این مطلب مهم، فرضیه‌های این تحقیق به صورت زیر نگاشته شده است:
۱-۶-۱- کیفیت محیط شهری در منطقه پنج شهرداری کرمانشاه در چهار حیطه «ویژگی­های کالبدی، ویژگی­های کارکردی، ویژگی­های محتوایی، محیط سکونتی» مناسب نیست.
۱-۶-۲- بین پایگاه اقتصادی و قومیت شهروندان با رضایتمندی از کیفیت محیط شهری در منطقه پنج شهرداری کرمانشاه ارتباط معناداری وجود دارد.
۱-۷- روش شناسی تحقیق:
۱-۷-۱- شرح کامل روش تحقیق بر حسب هدف، نوع داده ­ها و نحوه اجراء:
رویکرد پژوهش حاضر اکتشافی (در دو سطح توصیفی و تحلیلی) و تکنیک آن پیمایشی است. با بهره گرفتن از مطالعات اسنادی، الگوهای نظری و مفاهیم مربوط به تعیین معیارهای سنجش کیفیت محیط شهری پرداخته شد و به منظور بررسی و آزمون فرضیه‌های مطرح شده، پرسشنامه‌ای با توجه به شاخص‌های انتخاب شده از جامعه نمونه تکمیل خواهد شد و به منظور انتخاب نمونه‌ها از روش نمونه‌گیری کوکران (Cochran) استفاده می­ شود.
۱-۷-۲- بیان متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی:
برای سنجش کیفیت محیط شهری منطقه پنج شهر کرمانشاه ابتدا یک مدل نظری در نظر گرفته می­ شود و براساس این مدل، سوالات پرسشنامه طراحی خواهد شد و در اختیار ساکنین منطقه قرار می­گیرد. این مدل دارای دو معیار اصلی و چندین زیرمعیار می­باشد، مدل مفهومی به شرح زیر است (شکل شماره ۱-۱).
شکل ۱-۱: مدل مفهومی تحقیق
۱-۷-۳- ابزار گردآوری داده‌ها:
جهت گردآوری اطلاعات و شناخت منطقه از دو روش کتابخانه­ای و میدانی استفاده خواهد شد. ابزارهای تحقیق عبارتند از:
در روش کتابخانه­ای (فیش­برداری از کتب، مقالات، اسناد و … ) که در این مرحله هدف، شناخت مطالعات انجام شده، آمار و اطلاعات در رابطه با موضوع می­باشد. در روش میدانی: گرد­آوری داده ­ها براساس مشاهده و برداشت‌ میدانی (پرسشنامه محقق ساخته) می­باشد.
۱-۷-۴- جامعه آماری، روش نمونه‏گیری و حجم نمونه (در صورت وجود و امکان):
جامعه آماری این پژوهش کلیه شهروندان منطقه پنج شهرداری شهر کرمانشاه می­باشد. که با بهره گرفتن از روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب می‌شوند. بدین صورت که پرسشنامه ­ها به صورت تصادفی در سطح منطقه در اختیار پاسخگویان قرار خواهد گرفت. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده می‌شود. براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، منطقه پنج شهرداری شهر کرمانشاه جمعیتی بالغ بر ۱۱۱۸۰۰ نفر است. که با توجه به این آمار، حجم نمونه با بهره گرفتن از فرمول کوکران، برابر ۳۲۰ نفر محاسبه گردید.
۱-۷-۵- روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها:
به منظور بررسی و آزمون فرضیه‌های مطرح شده، پرسشنامه‌ای با توجه به شاخص‌های انتخاب شده از جامعه نمونه تکمیل خواهد شد به منظور تجزیه و تحلیل داده‏ها از دو روش تکنیک آماری ” آزمون T تک نمونه‌ای” و “رگرسیون چند متغیره” در محیط نرم افزار SPSS استفاده می­ شود.
۱-۸- تعریف مفاهیم
۱-۸-۱- کیفیت
کیفیت واژه‌ای با معانی متفاوت است. در فلسفه و نظریه شناخت، منظور از کیفیت چگونگی یک چیز است. در زمینه‌های اقتصادی معادل مرغوبیت و مجموعه‌ای از ویژگی‌های یک کالا و خدمات و عرضه کننده آن که باعث فروش آن کالا و خدمات شود را می‌گویند. در زمینه‌های اجتماعی و فردی معادل با شایستگی، صلاحیت و لیاقت است. به اصطلاح کیفیت و کمیت در فارسی چند و چون نیز گفته می‌شود. در مباحث علمی و به خصوص کنترل کیفیت، یعنی شایستگی جهت استفاده به خصوص و میزانی است که یک محصول انتظارات مصرف کننده خود را برآورده می‌سازد(فتاحی، ۱۳۸۸: ۲۰).
۱-۸-۲- کیفیت زندگی
کیفیت زندگی به درجه‌ای از بالا بودن خصوصیات زندگی یا رضایت از آن اشاره دارد. وضعیت وجودی فرد، رضایت از زندگی از یک سو به وسیله واقعیت‌های بیرونی و عوامل زندگی فردی و از سوی دیگر توسط ادراک درونی و ارزیابی که شخص از واقعیت‌ها و عوامل زندگی و فردی دارد، تعیین می‌شود(Van Kamp and et al,2003:7).
۱-۸-۳- مفهوم محیط از دیدگاه جغرافیا
در این علم از اصطلاح محیط به دو صورت محیط طبیعی و محیط جغرافیایی اسم برده می‌شود. تا قبل از دهه ۱۹۷۰ در اغلب موارد منظور از محیط، محیط طبیعی بوده است. اما از آن پس واژه‌ای به نام محیط جغرافیایی بخشی از سطح زمین است که به وسیله رابطه انسان و محیط، از سایر بخش‌ها جدا می‌شود. به عبارت دیگر محیط طبیعی به عنوان جزیی از محیط جغرافیایی قلمداد می‌شود (مولودی، ۱۳۸۸: ۲۲).
۱-۸-۴- مفهوم محیط شهری
مفهوم محیط شهری که از آن به تعابیر مختلفی همچون فضای شهری و چشم انداز شهری یاد می‌شود، چیزی بیشتر از محیط کالبدی و ساخته شده شهری است. به عبارت دیگر تعاملات و روابط اجتماعی، پیوندهای عاطفی و … نیز جزیی از این محیط به شمار می‌رود. به بیان دیگر، محیط شهر یا فضای شهری به قول “اسوالد اسپنگلر” چیزی بیش از مجموعه افراد انسانی و امکانات اجتماعی، خیابان‌ها، ساختمان‌ها، چراغ‌های برق، قطارهای زیرزمینی، تلفن‌ها و مانند اینهاست؛ چیزی است بیش از سازمان‌ها و بخش‌های اداری، دادگاهها، بیمارستان‌ها، مدرسه‌ها و نظایر اینها. شهر عمدتا قلمروی ذهنی است؛ جهانی است از سنت‌ها و آداب و رسوم و گرایش‌های سازمان یافته و عواطف و چیزهایی از این دست (غراب، ۱۳۸۰: ۸۸-۸۷).
۱-۸-۵- کیفیت محیط
کیفیت محیط ناشی از کیفیت عناصر تشکیل دهنده یک منطقه اما چیزی بیشتر از مجموعه عناصر آن است. کیفیت محیط، ادراک مکان به طور تمام و کمال است. عناصر تشکیل دهنده (طبیعت، فضای باز، زیرساخت‌ها، محیط ساخته شده، امکانات و منابع محیط طبیعی) هر کدام دارای ویژگی‌های خاص خود و کیفیت نسبی هستند (Van Kamp and et al, 2003: 7).
۱-۸-۶- کیفیت محیط شهری
جنبه‌ای از کیفیت زندگی است که در برگیرنده احساس رفاه، آسایش و رضایت مردم از عوامل کالبدی ـ فضایی، اجتماعی ـ اقتصادی، زیست محیطی و سمبلیک محیط زندگی‌شان است (رفیعیان و عسگری، ۱۳۸۶: ۹).
۱-۹- موانع و مشکلات
جدا از مشکلات کلی که در حوزه تحقیقات دانشگاهی برای دانشجویان این رشته وجود دارد. این پایان‌نامه با مشکلات دیگری نیز به طور اخص روبرو بوده است. از مشکلاتی که تحقیق حاضر با آن مواجه بوده به ترتیب اهمیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
با توجه به اینکه این تحقیق بر پایه پرسش‌نامه انجام شده، در راستای پرسشگری از شهروندان منطقه مورد مطالعه این تحقیق با مشکلاتی مواجه شد. از آنجایی که کیفیت محیط شهری یک موضوع چند بعدی است، در پرسشنامه طراحی شده تمامی ابعاد کیفیت محیط شهری مورد نظر قرار گرفت که این امر باعث شد که پرسشنامه‌ای با حجم زیادی از سوالات در اختیار پرسش شونده قرار گیرد که متأسفانه در برخی موارد امتناع مخاطب را در پرسش به سوالات به همراه داشت و این کار وقت بیشتری را از گروه پرسش‌کننده در جهت تکمیل پرسشنامه‌ها گرفت.
از طرف دیگر با توجه به اینکه پرسش شوندگان از سطح سواد متفاوتی برخوردار بودند لذا در برخی موارد پرسش شوندگان در برخورد با افراد با سطح سواد کمتر مبادرت به ارائه‌ توضیحاتی در رابطه با برخی سوالات کرده که درک آن برای مخاطب کمی مشکل بود و این امر نیز برای گروه پرسش‌کننده وقت‌گیر و خسته کننده بود.
فصل دوم
ادبیات نظری تحقیق:
مفاهیم پایه، دیدگاه ها و چارچوب نظری