۱-۵- استفاده کنندگان از تحقیق
-
-
- کلیه سرمایه گذاران، سهامداران زمانی که بخواهند جهت تصمیم گیری برای خرید یا فروش یک شرکت آن را تحلیل و بررسی کنند.
-
-
- تحلیلگران بازار وسازمان هایی که کار آن ها مطالعات اقتصادی و حسابداری دارند.
-
- نهادها و سازمان های ناظر بر بازار ازجمله سازمان بورس اوراق بهادار.
- کلیه اساتید، محققان ودانشجویانی که قصدانجام تحقیقات در این تحقیق دارند.
۱-۶- اهداف تحقیق
با توجه به اینکه مدیران شرکتها بنا به دلایل مختلف دارای انگیزه های بالقوهای هستند تا بتوانند حقایق شرکت را به واسطه اصول و روش های اختیاری حسابداری، کتمان نمایند. در این حالت سود ممکن است منعکس کننده منافع شخصی مدیران بوده و سبب خطای پیشبینی تحلیلگران شده و موجب بروز ارزش گذاری نادرست سود از سوی بازار شود. حال این تحقیق بر آن است تا به بررسی این موضوع بپردازد که آیا مدیریت سود بیش از حد آستانه سبب گمراهی بازار خواهد شد یا خیر؟
۱-۷- سؤالات تحقیق
۱- میان خطای پیشبینی سود شرکتها و مدیریت سود آن ها چه رابطه ای برقرار است؟
۲- میان بازده غیرعادی شرکتها و خطای پیشبینی سود آن ها چه رابطه ای برقرار است؟
۱-۸- فرضیه های تحقیق
فرضیه اول تحقیق: میان خطای پیشبینی سود شرکتها و مدیریت سود آن ها رابطه معنی داری برقرار است.
فرضیه دوم تحقیق: میان بازده غیرعادی شرکتها و خطای پیشبینی سود آن ها رابطه معنی داری برقرار است.
۱-۹- روش تحقیق
ازجهت هدف، این تحقیق از نوع کاربردی است. این نوع تحقیق ها از آن جهت که میتواند مورد استفاده سازمان بورس اوراق بهادار، تحلیلگران مالی و کارگزاران بورس، مدیران مالی شرکتها، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشگران، سازمان حسابرسی قرار گیرد، کاربردی است.
ازجهت روش استنتاج، این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی میباشد. تحقیق توصیفی آنچه را که هست بدون دخل و تصرف توصیف و تفسیر میکند. این نوع از تحقیق شامل جمع آوری اطلاعات به منظور آزمون فرضیه یا پاسخ به سوالات مربوط به وضعیت فعلی موضوع مورد مطالعه میباشد.
ازجهت نوع طرح تحقیق، تحقیق حاضر از نوع تحقیقات پس رویدادی است. در این نوع تحقیقها، هدف بررسی روابط موجود بین متغیرها است و داده ها از محیطی که به گونهای طبیعی وجود داشتهاند و یا از وقایع گذشته که بدون دخالت مستقیم پژوهشگر رخ داده است، جمع آوری و تجزیه و تحلیل میشود.
۱-۱۰- تعریف واژه ها و اصطلاحات
پیش بینی سود
منظور از پیش بینی سود، اولین پیش بینی سود ارائه شده برای هر سال مالی توسط شرکت است که آن را به بورس ارائه داده است.
خطای پیش بینی سود
منظور از خطای پیش بینی سود درصد اختلاف اولین سود پیش بینی شده با سود اعلام شده در صورتهای مالی است که هرچه درصد فوق کمتر باشد پیش بینی دقیق تر خواهد بود.
مدیریت سود[۱۴]
عبارت است از مداخله ی هدفمند مدیر در فرایند گزارشگری مالی برون سازمانی به منظور آنکه برخی منافع شخصی را عاید خود نماید.که اعمال آن منجر به تضعیف سودمندی استاندارد در تصمیم گیری شود و یا انجام آن مطابق با اهداف استاندارد نباشد.
اقلام تعهدی[۱۵]
عبارت است ازتغییرات سرمایه در گردش غیر نقدی به اضافه هزینه استهلاک اموال، ماشین آلات و تجهیزات و دارایی های نامشهود. به بیان دیگر، اقلام تعهدی یعنی ما به التفاوت سود حسابداری بر اساس سیستم تعهدی و بر مبنای حسابداری نقدی.
اقلام تعهدی اختیاری[۱۶]
آن گروه از اقلام تعهدی، اختیاری است که مدیریت بنگاه اقتصادی میتواند آن ها را در کوتاه مدت کنترل کند. در فرایند گزارشگری مالی بنگاه اقتصادی، مدیران میتوانند با دستکاری اقلام تعهدی اختیاری، مدیریت سود را اعمال نمایند.در تحقیق حاضر از مدل تعدیل شده جونز[۱۷] (۱۹۹۱) برای محاسبه اقلام تعهدی اختیاری استفاده شده است.
۱-۱۱- مدل های تحقیق
برای آزمون فرضیههای تحقیق از مدلهای زیر استفاده میشود:
FEit = α۰ + α۱|DCAit| + it (1)
MCARit = β۰ + β۱DP1it + β۲DP5it + β۳FEit +β۴ (FE×DP1)it + β۵(FE×DP5)it + δit (2)
که در مدلهای بالا داریم:
عبارت است از خطای پیشبینی سود شرکت ها
عبارت است از قدر مطلق اقلام تعهدی جاری اختیاری
عبارت است از مجموع میانگین بازده های غیرعادی ماهانه
عبارت است از متغیر مجازی و در صورتی که شرکت مذکور در طبق شرکت های با اقلام تعهدی جاری اختیاری کم باشد برابر عدد یک و در غیر اینصورت برابر عدد صفر میباشد.
عبارت است از متغیر مجازی و در صورتی که شرکت مذکور در طبق شرکت های با اقلام تعهدی جاری اختیاری زیاد باشد برابر عدد یک و در غیر اینصورت برابر عدد صفر میباشد.
نحوه محاسبه کلیه متغیرها در ادامه به تفصیل ارائه شده است.
لازم به توضیح است که از مدل (الف) برای آزمون فرضیه شماره یک و از مدل (ب) برای آزمون فرضیه شماره دو استفاده میشود.
۱-۱۱-۱- نحوه اندازه گیری معیار مدیریت سود
برای اندازه گیری معیار مدیریت سود از مدل مقطعی ارائه شده توسط تئو[۱۸] و همکاران (۱۹۹۸) استفاده میشود. مطابق با مدل مذکور از اقلام تعهدی جاری اختیاری به عنوان معیار مدیریت سود استفاده میشود. مدل مذکور به شرح زیر میباشد:
(۱)
(۲)
(۳)
(۴)
متغیرهای مورد استفاده به شرح زیر میباشند:
عبارت است از اقلام تعهدی جاری که از طریق معادله شماره (۱) محاسبه می شود.
عبارت است ازحساب های دریافتنی شرکت
عبارت است از موجودی کالای شرکت
عبارت است از سایر داراییهای جاری شرکت
عبارت است ازحساب های پرداختنی شرکت
عبارت است از مالیات پرداختی شرکت
عبارت است از سایر بدهیهای جاری شرکت
عبارت است از مجموع دارایی های شرکت در ابتدای دوره
عبارت است از تغییرات درآمد فروش
عبارت است از تغییرات حساب های دریافتنی
عبارت است از اقلام تعهدی جاری عادی (غیراختیاری)
عبارت است از اقلام تعهدی جاری غیرعادی (اختیاری)
برای محاسبه اقلام تعهدی جاری اختیاری ابتدا اقلام تعهدی جاری شرکتها محاسبه شده سپس بر اساس مدل شماره (۲) بر اساس هر صنعت تخمین زده میشود. پس از تخمین، با بهره گرفتن از ضرایب و به دست آمده برای هر صنعت مطابق با معادله شماره (۳) اقلام تعهدی جاری عادی (غیراختیاری) شرکت ها محاسبه شده سپس بر اساس معادله شماره (۴) اقلام تعهدی جاری اختیاری شرکت ها محاسبه می شود. لازم به توضیح است که از قدر مطلق اقلام تعهدی جاری اختیاری به عنوان نماینده متغیر مدیریت سود استفاده می شود و هرچه میزان آن بیشتر باشد سود از کیفیت کمتری برخوردار است.
۱-۱۱-۲- نحوه اندازه گیری بازده غیرعادی شرکتها
برای اندازه گیری بازده غیرعادی از مدل سه عاملی فاما و فرنچ (۱۹۹۳) استفاده میشود. مدل مذکور به شرح زیر میباشد:
(۵)
(۶)
(۷)
(۸)
(۹)
عبارت است از بازده ماهانه سهام شرکت ها
عبارت است از بازده ماهانه بدون ریسک
عبارت است از بازده ماهانه بازار
عبارت است از عامل اندازه در مدل سه عاملی فاما و فرنچ