۰٫۱۲

۰٫۱۳

۰٫۴۹**

۱

۰

۰٫۷۷۲

** معناداری ضرایب در سطح خطای کمتر از ۱%
در این بخش به دنبال کشف رابطه بین چندین متغیر هستیم. در حقیقت می‌توان فرضیات ذکر شده را با بررسی ضریب همبستگی بین متغیرهای مذکور به صورت زیر فرمول‌بندی کرد:
فرضیه فوق فقط به بررسی رابطه خطی بین متغیرها می‌پردازد. رابطه بین دو یا چند متغیر را همبستگی گویند. همچنین اگر افزایش یا کاهش یکی از متغیرها باعث افزایش یا کاهش دیگری شود، همبستگی را مثبت (مستقیم) گفته و اگر افزایش یکی باعث کاهش دیگری و بالعکس شود همبستگی را همبستگی منفی (غیر مستقیم) نامند. لازم به یادآوری است که ضریب همبستگی شاخصی آماری برای نشان دادن شدت و حدود همبستگی می‌باشد. با توجه به اینکه داده‌های حاصل از جمع‌ آوری پرسشنامه‌ها از نوع داده‌های رتبه‌ای است، اما متغیرهای ناشی از آنها که از میانگین داده ­های رتبه­ای به دست می ­آید ماهیت کمّی پیدا می­ کند از همبستگی پیرسون استفاده می‌شود. ضریب همبستگی پیرسون، مشهورترین ضریب همبستگی است و به گونه‌ای تعریف شده است که مقادیر بین ۱- و ۱+ را می‌گیرد. هر چه قدر مطلق این ضریب بزرگتر باشد، شدت رابطه بیشتر بوده و علامت آن نیز جهت رابطه را نشان می‌دهد. روی قطر اصلی این ماتریس عدد یک واقع شده است به این منظور که هر متغیر با خودش همبستگی کامل دارد. پایین قطر اصلی ضرایب همبستگی پیرسون نشان داده شده اند. برخی از ضرایب همبستگی در سطح اطمینان ۹۹% معنادار هستند (مقدار سطح معناداری کمتر از ۱ درصد می‌باشد و با علامت ** مشخص شده اند.) برخی از ضرایب همبستگی در سطح اطمینان ۹۵% معنادار هستند (مقدار سطح معناداری کمتر از ۵ درصد می‌باشد و با علامت * مشخص شده اند.) برخی از ضرایب همبستگی در سطح اطمینان ۹۵% معنادار نشده اند (مقدار سطح معناداری بیشتر از ۵ درصد می‌باشد و علامت خاصی ندارند.) ضریب مثبت نشان دهنده رابطه‌ی مثبت و مستقیم و ضریب منفی نشان دهنده رابطه منفی و معنادار بین دو متغیر می‌باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول فوق هم چنین شاخص روایی را برای تمامی متغیرهای تحقیق نشان می‌دهد. علاوه بر روایی سازه که برای بررسی اهمیت نشانگر‌های انتخاب شده برای اندازه گیری سازه‌ها به کار می رود، روایی تشخیصی^[۱۶۲] نیز در تحقیق حاضر مورد نظر است به این معنا که نشانگر‌های هر سازه در نهایت تفکیک مناسبی را به لحاظ اندازه گیری نسب به سازه‌های دیگر مدل فراهم آورند. به عبارت ساده تر هر نشانگر فقط سازه خود را اندازه گیری کند و ترکیب آنها به گونه ای باشد که تمام سازه‌های به خوبی از یکدیگر تفکیک شوند. با کمک شاخص میانگین واریانس استخراج شده(AVE^[163]) مشخص شد که تمام سازه‌های مورد مطالعه دارای میانگین واریانس استخراج شده بالاتر از ۵/۰ هستند. یک ستون از این جدول ضرایب تعیین می باشد. این ضریب مشخص می‌کند، که متغیر مستقل چند درصد از تغییرات متغیر وابسته را توضیح می دهد. بنابراین می توان گفت متغیر تبلیغات دهان به دهان توانسته است به تنهایی ۱۴% از تغییرات ارزش ادراک شده را توضیح دهد. کمتر از ۲% تغییرات رضایت گردشگران و تمایلات رفتاری را توضیح داده است و ۱۹% از تغییرات تمایلات رفتاری را توضیح داده است.
۴-۹- نتایج تحلیل عاملی تاییدی (مدل اندازه گیری متغیرهای تحقیق)
جدول ۴-۷: نتایج تحلیل عاملی تأییدی (loading factor)

متغیرهای اصلی

شاخص‌ها

بارعاملی

آماره T

سطح معناداری

نتیجه

تبلیغات دهان به هان

wom1

۸۱/۰

۶۶/۱۴

<0.01

معنادار

wom2

۸۵/۰

۰۹/۱۸

<0.01

معنادار

wom3

۸۲/۰

۲۱/۱۷

<0.01

معنادار

ارزش ادراک شده

pv1

فصل چهارم به تجزیه و تحلیل نتایج اختصاص یافته است. چگونگی طبقهبندی اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن‏ها از طریق بکارگیری روش‏ها و مدل‏های آماری مورد استفاده، اشاره شده و در نهایت نتایج آزمون فرضیه‏ها ارائه می‏شود.
در فصل پنجم خلاصه تحقیق بیان میشود و نتیجهگیری و بررسی تطبیقی یافتهها ارائه میگردد. در پایان این بخش محدودیتهای تحقیق، پیشنهادها و زمینه های تحقیقات آتی ارائه میشود. پیوستهای تحقیق شامل اطلاعات استفاده شده، منابع مآخذ و سایر جداول پیوست میباشد.

فصل دوم

مبانی نظری و

پیشینه پژوهش

۲-۱-مقدمه

حسابداری را می‌توان فرایند شناسایی اندازه گیری طبقه بندی و گزارش اطلاعات مالی به منظور فراهم کردن امکان قضاوت آگاهانه و اتخاذ تصمیمات منطقی توسط استفاده کنندگان مالی تعریف کرد. عملکرد و رویه های حسابداری طی قرون متمادی تغییرات قابل ملاحظه ای داشته است و از ثبت نسبتاً ساده در دوران باستان، تا سیستم‌های حسابداری کامپیوتری و پیچیده امروزی تکامل یافته است. اما در جریان این تغییرات و تحولات هدف نهایی حسابداری یعنی تأمین اطلاعات استفاده کنندگان بدون تغییر باقی مانده است. در حقیقت حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که به عنوان مهم‌ترین زیر مجموعه سیستم‌های اطلاعاتی مدیریت، وظیفه جمع آوری، طبقه بندی، تلخیص و ارائه گزارش‌های مربوط به وقایع مالی و اقتصادی یک سازمان را بر عهده دارد. اگر چه بیشتر استفاده کنندگان این اطلاعات سهامداران و مدیران یک بنگاه اقتصادی هستند ولی مدیریت بنابر وظایف و مسئولیت‌هایی که در قبال گروه های مختلف استفاده کنندگان اطلاعات مالی دارد و همچنین بنابر الزامات قانونی یا درخواست طرف‌های تجاری یا تأمین کنندگان مالی بنگاه، اطلاعات مختلفی را در اختیار استفاده کنندگان خارج از بنگاه قرار می‌دهد. این گزارش‌ها جهت استفاده کنندگان خارجی اطلاعات مالی در چارچوب مشخص ارائه می‌شود و صحت این اطلاعات و گزارش‌ها توسط حسابرسان مستقل تایید می‌گردد. از سوی دیگر، تجدید ارائه صورت‌های مالی، اثرات و نتایج منفی به همراه دارد که شامل مواردی مانند تغییر حسابرس، افزایش هزینه سرمایه، سلب اطمینان استفاده‌ کنندگان صورت‌های مالی نسبت به این گزارشات، کاهش بازده سهام و نظایر آن می‌باشد. مدیران برای کاهش این اثرات منفی، احتمالاً اقدام به تغییر برخی از سیاست‌های گزارشگری مالی خود می‌نمایند. تغییرات در رفتار گزارشگری مالی^[۹] مدیران، ممکن است به صورت‌هایی از جمله تغییر در سطح محافظه‌کاری آن‌ها در گزارشگری مالی باشد. بنابراین، در این فصل، کیفیت حسابرسی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. برای این منظور، ابتدا تعاریف انجام شده از مطرح شده، سپس به معیارهای کیفیت حسابرسی پرداخته می‌شود. در ادامه، مفاهیم و موضوعات مرتبط با تجدید ارائه صورت‌های مالی ارائه می‌گردد؛ و در نهایت، به پژوهش‌های انجام شده در ارتباط با موضوع این پژوهش پرداخته می‌شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۲- بخش اول: مبانی نظری

۲-۲-۱- نیاز به حسابـرسی

دلیل اصلی تقاضا برای خدمات حسابرسی به عنوان یک ابزار نظارتی را می‌توان تضاد منافع موجود بین مالکان و مدیران شرکت‌ها دانست (واﻻس^[۱۰]، ۱۹۸۷).

به طور کلی، سه فرضیه‌ی عمده برای نیاز به حسابرسی مطرح است که عبارت از فرضیه‌ی نمایندگی^[۱۱]،فرضیه‌ی‌علامت دهی^[۱۲]،فرضیه‌ی اعتباربخشی^[۱۳])بیمه‌ای (می‌باشند) لم^[۱۴]، ۱۹۹۸و واﻻس، ۱۹۸۷).

۲-۲-۲-فرضیه‌ی نماینـدگی

این فرضیه، به نقشی که حسابرسی در کاهش مسائل و خطرات نادیده گرفتن اصول اخلاقی ایفا می‌کند، اشاره دارد.طبق فرضیه‌ی نمایندگی، حسابرس در چارچوب روابط بین نماینده- مالک، بخش لاینفک سازوکاری قراردادی است که برای کنترل و نظارت بر هزینه‌های نمایندگی مدیر ایجاد می‌شود. هنگامی که نماینده (مدیر) نسبت به مالک، از اطلاعات بیشتری راجع به عملیات داخلی شرکت برخوردار است، با فرض اینکه مدیر به دنبال منافع شخصی خود است، بیشتر از حد مطلوب از منابع شرکت استفاده کرده، برای انتقال ثروت از مالکان به نفع خود تلاشمی‌کند.بنابراین، سرمایه‌گذارانی که از رفتار عقلایی برخور دارند، چنین رفتارهایی را در قیمت گذاری اوراق بهادار شرکت لحاظ خواهند کرد و مبلغ کمتری را برای آن اوراق بهادار می‌پردازند. حتی به عنوان آخرین گزینه ممکن است سرمایه‌ی خود را از شرکت خارج نمایند. در نتیجه، سرمایه گذاران برای اجتناب از چنین پیشامدهایی سعی می‌کنند، سازوکارهایی را برقرار سازند که بر رفتارها و انگیزه هایفرصت‌طلبانه نظارت و کنترل داشته باشد. وجود حسابرس مستقل، یکی از این ساز و کارها است. بدین ترتیب، در فرضیه‌ی نمایندگی، نقش حسابرس کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و خطرات زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی است. بدون وجود حسابرس، ممکن است صورت‌های مالی جانب‌دارانه و نادرست ارائه شوند. بر اساس این تئوری، در سازمان‌هایی که عدم تقارن اطلاعاتی باﻻتر است، حسابرس نیازمند کار و تلاش بیشتری است. به گفته‌ی واﻻس نزدیک‌ترین مفهوم به عدم تقارن اطلاعاتی، واژه‌ی پیچیدگی است که بیشترین معیاری که محققان برای سنجش آن به کار برده‌اند، تعداد شرکت‌های فرعی واحد مورد رسیدگی است. استاندارد حسابرسی آمریکا تصریح می‌کند: سازمانی که بدون نظارت کافی بر عملیات آن و به صورت غیر متمرکز اداره می‌شود، ریسک بسیار باﻻیی را خواهد داشت. در واقع، خطر نادیده گرفتن اصول اخلاقی بیشتر در بخش‌های غیر متمرکز دیده می‌شود.

۲-۲-۳-فرضیه‌ی‌علامت دهی

بر اساس این فرضیه، حسابرس به کاهش تصمیمات نادرست در بازار سرمایه کمک می‌کند و سرمایه‌گذار سعی می‌کند حسابرس معتبری را برگزیند تا به بازار سرمایه نشان دهد که عملیات شرکت شفاف و مناسب است. سرمایه گذاران بالقوه نیز برای تصمیمات سرمایه گذاری خود از این علایم استفاده می‌کنند. توجیه این فرضیه در مورد نحوه‌ی قیمت گذاری خدمات حسابرسی بدین صورت است که مؤسسات حسابرسی بزرگ و معتبر از صاحب کاران خود حق‌الزحمه‌ی باﻻتری را طلب می‌کنند، زیرا چنین مؤسساتی از کیفیت و اعتبار باﻻیی نزد سرمایه گذاران و جامعه برخوردارند و در نتیجه شفافیت و عملکرد مناسب‌تری را برای شرکت به ارمغان می‌آورند.

۲-۲-۴-فرضیه اعتباربخشی

بر اساس این فرضیه که نسبت به دو فرضیه‌ی قبلی، کمتر مورد توجه محققان و تئوری پردازان قرار گرفته است، ممکن است حرفه‌ی حسابرسی مدعی باشد در اعتبار بخشی به نتایج و صورت‌های مالی هیچ مسئولیتی ندارد. ولی در طرف دیگر، سرمایه گذاران معتقدند در صورتی که در نتیجه‌ی استفاده از صورت‌های مالی گمراه کننده به آن‌ها زیان وارد شود، حسابرسان باید تاوان آن را بپردازند و زیان آن‌ها را جبران کنند. بنابراین، ممکن است در مواردی که به سرمایه گذاران زیان وارد می‌شود، حسابرسان مورد بازخواست قرار گیرند. در نتیجه، حسابرسان باید در قیمت گذاری خدمات خود این ریسک را لحاظ کنند و هر چه نتایج عملیات شرکتی ضعیف‌تر باشد (سوددهی پایین یا زیان ده بودن) این ریسک افزایش یافته و به تبع آن حق‌الزحمه‌ی حسابرسی نیز افزایش می‌یابد.در عمل، یک یا ترکیبی از این فرضیات متناسب با شرایط فرهنگی و محیط قانونی و قضایی به کار می‌رود و در یک کشور ممکن است یکی از آن‌ها نسبت به بقیه، توجیه بهتری را ارائه نماید.شایان توجه است که خدمات حسابرسی همانند کاﻻ برای صاحبکار است و تابع اصل هزینه و منفعت است. بنابراین، صاحبکار تا جایی این خدمات را طلب می‌کند که منافع آن از هزینه های مربوط بیشتر باشد. اما طبق فرضیه‌ی نمایندگی، منافع حسابرسی، ادای مسئولیت پاسخگویی مدیر است و بنابراین، یک مدیر به اندازه‌های که خود را در قبال مسئولیت خویش پاسخگو می‌بیند(یا اجبار به پاسخگویی دارد) حاضر است برای خدمات حسابرسی هزینه کند.

۲-۲-۵-کیفیت حسابرسی

از کیفیت حسابرسی تعریف‌های گوناگونی کرده‌اند. در ادبیات حرفه ای کیفیت حسابرسی در رابطه با میزان رعایت استاندارد های حسابرسی مربوطه تعریف می‌شود. در مقابل پژوهشگران حسابداری ابعادی چندگانه برای کیفیت حسابرسی قائلند و این ابعاد اغلب به تعاریفی که ظاهری متفاوت دارند منجر می‌شود عمومی‌ترینتعریف‌ها از کیفیت حسابرسی عناصر زیر را در بر می‌گیرد:

احتمال وجود اشتباهات عمده در صورت‌های مالی که حسابرس بتواند آن‌ها را کشف و گزارش کند.

احتمال این که حسابرس برای صورت‌های مالی حاوی اشتباهات با اهمیت گزارش مشروط صادر نکند.

سنجه ای برای توان حسابرس در کاهش اشتباهات و تحریفات جانب‌دارانه و بهبود کیفیت داده های حسابداری

دقت اطلاعاتی که حسابرس درباره آن‌ها گزارش صادر کرده است.

تعاریف مذکور درجات متفاوتی از ابعاد شایستگی و استقلال حسابرسان در انجام حسابرسی (استقلال واقعی) و همچنین چگونگی درک استفاده کنندگان از استقلال آن‌ها را در بر می‌گیرند (علوی طبری و همکاران، ۱۳۸۸، ص ۳۳)۲.

اگر چه کیفیت درک شده حسابرسی می‌تواند با کیفیت واقعی حسابرسی مرتبط باشد اما لزوماً یکسان نیست. بنابراین، حسن شهرت و مراقبت حرفه ای برای حفظ ویژگی‌های واقعی کیفیت حسابرسی و کیفیت درک شده استفاده می‌شود. به علاوه، باید در نظر داشت که مراقبت حرفه ای حسابرس کیفیت اطلاعات صورت‌های مالی را تحت تأثیر قرار می‌دهد در حالی که حسن شهرت حسابرس چگونگی درک ذی‌نفعان از اطلاعات مذکور را متأثرمی‌سازد.

۲-۲-۶-چارچوب کیفیت حسابرسی

کیفیت حسابرسی در اغلب پژوهش‌های تجربی انجام شده پیرامون کیفیت حسابرسی به نوعی در رابطه با ریسک حسابرسی تعریف شده است. ریسک حسابرسی آن ریسکی است که حسابرس درباره صورت‌های مالی حاوی تحریف با اهمیت، نظر نامعتبر ارائه کند. برای مثال، دی آنجلو ۱۹۸۱ کیفیت حسابرسی را به عنوان احتمال ارزیابی بازار از (الف) تحریف‌های بااهمیت موجود در صورت‌های مالی که توسط حسابرس کشف نشده است؛ و (ب) گزارش تحریف‌های مذکور، تعریف نموده است. اکثر تعاریف دیگر از کیفیت حسابرسی به رغم تفاوت‌ها، برخی از ویژگی‌های دی آنجلو را بازتاب می‌دهند.

تعریف دی آنجلو، ویژگی انتقادی از درک تأثیر حسابرسی بر اطلاعات صورت‌های مالی را نشان می‌دهد. بیانیه مفاهیم بنیادی حسابرسی، به توانایی حسابرس برای کنترل کیفیت اطلاعات تولیدی یا اطمینان بخشی از مطابقت آن‌ها با اصول پذیرفته شده حسابداری می‌پردازد. مطابق قسمت (الف) از تعریف دی آنجلو این امر به شایستگی حسابرس یا توانایی کشف تحریف با اهمیت مربوط می‌شود. قسمت (ب) از تعریف فوق، یعنی احتمال گزارشگری تحریف مذکور، موکول به استقلال حسابرس می‌باشد. از آنجا که تضاد منافع بین استفاده کنندگان و تهیه کنندگان اطلاعات منجر به افزایش تقاضا برای حسابرسی می‌شود بنابراین استقلال باید ویژگی بنیادی حسابرسی باشد. درجه شایستگی (صلاحیت) و استقلال حسابرس به اجزای کیفیت حسابرسی وابسته است. نکته مهمی که در تعریف دی آنجلو وجود دارد این است که این تعریف در زمینه‌ی احتمالات ارزیابی شده بازار جای می‌گیرد. از این رو، این تعریف به درک بازار از این که آیا حسابرس عملیات حسابرسی را با شایستگی انجام داده و نیز میزان درک از استقلال حسابرس، وابسته است. دی آنجلو با معرفی مفهوم درک بازار از شایستگی (صلاحیت) و استقلال حسابرس به سمت تاکید بر اجزای کیفیت حسابرسی تغییر جهت می‌دهد.

این مطلب به آنچه در بیانیه پژوهش حسابرسی شماره ۶ تحت عنوان توانایی حسابرس برای افزایش اعتبار صورت‌های مالی توصیف شده است، مربوط می‌شود. حسن شهرت حسابرس اغلب در پژوهش‌های تجربی پیرامون کیفیت حسابرسی آزمون شده است. بنابراین اغلب در ادبیات مربوطه فاصله بین شایستگی (صلاحیت) و استقلال درک شده و واقعی مبهم می‌باشد. در راستای بررسی کامل مطالب گذشته ارائه تعریفی که وضعیت مذکور را ترسیم کند، مطلوب به نظر می‌رسد.

نمودار (۲-۱) چارچوب کیفیت حسابرسی

نمودار (۲-۲) برنامه ای را ارائه می‌کند که رابطه بین ابعاد مختلف کیفیت حسابرسی را نمایش می‌دهد. این نگاره رابطه بین اجزای کیفیت حسابرسی و محصولات کیفیت حسابرسی و تأثیرآن‌ها بر اطلاعات صورت‌های مالی را ارائه می‌کند. اجزای کیفیت حسابرسی، یعنی حسن شهرت حسابرس و توانایی آگاهی دهندگی حسابرسی، از ادبیات دانشگاهی و حرفه ای بر گرفته شده است. اجزای مذکور دو محصول کیفیت حسابرسی، یعنی اطلاعات معتبر و اطلاعات با کیفیت را تحتت اثیر قرار می‌دهند. حسن شهرت حسابرس بر دیدگاه استفاده کنندگان از مراقبت حرفه ای حسابرس استوار است، که این مطلب هم عموماً غیر قابل مشاهده است.

همان طور که والاس بحث می‌کند مراقبت حرفه ای حسابرس کیفیت اطلاعات را با بهبود مناسبت، کاهش آلودگی و کاهشسو گیری اطلاعات تحتت اثیر قرار می‌دهد. این موضوع نشان می‌دهد که توانایی حسابرس برای ارائه اطلاعاتی درباره تفاوت بین شرایط اقتصادی گزارش شده صاحبکار و شرایط اقتصادی غیر قابل مشاهده و درست صاحبکار کمینه می‌باشد. مهم‌تر از همه این که مراقبت حرفه ای حسابرس باید با گزارش‌های مالی شرایط اقتصادی درست صاحبکار و کیفیت برتر اطلاعات ارتباط نزدیک‌تری داشته باشد. توانایی اثر بخشی نظارت حسابرسی تحتت اثیر شایستگی و بی طرفی حسابرس (در واقع استقلال حسابرس) قرار دارد. حسن شهرت حسابرس به درک بازار از شایستگی و بی طرفی (استقلال ظاهری) حسابرس مرتبط می‌شود. این امر توانایی حسابرس برای افزایش اعتبار صورت‌های مالی (حتی در فقدان اطلاعات با کیفیت) را نمایش می‌دهد. حسن شهرت احتمالاً به عنوان ویژگی اندازه موسسه حسابرسی است، در حقیقت توانایی نظارت حسابرس می‌تواند با نوع قرارداد حسابرسی تغییر نماید. بنابراین همان طور که رسوایی‌های اخیر مانند رسوایی اندرسون^[۱۵] اثبات کرده، حسن شهرت بالای حسابرس در کوتاه مدت منجر به درک معتبر اطلاعات با کیفیت پایین گردد بنابراین در سطح خرد می‌تواند رابطه مبهمی بین کیفیت اطلاعات درک شده و توانایی نظارت حسابرس وجود داشته باشد. (حساس یگانه وقنبریان، ۱۳۸۵). به هر حال در تنظیم مجدد واقعیت اطلاعات افشا شده، انتظارات معقولی باید وجود داشته باشد. در هر صورت اعتقاد نداریم که بحث مذکور برای رفع نیاز به تحقیق در باب رابطه ذکر شده کافی است.

۲-۲-۷-مباحث نظری و شواهد تجربی در باب کیفیت حسابرسی

در نمودار (۳-۲) طبقه بندی عملی پژوهش‌های تجربی ارائه شده است. اکثر مطالعات تجربی کیفیت حسابرسی، رابطه بین کیفیت حسابرسی و محرک‌های تقاضا نظیر راهبردهای ریسک صاحبکار را با تضاد نمایندگی، یا با محرک‌های عرضه نظیر حق‌الزحمه و راهبردهای مدیریت ریسک مؤسسه حسابرسی بررسی می‌نمایند.

حسن شهرت حسابرس:

• • شایستگی درک شده

• • استقلال درک شده

مراقبت حرفه ای (توانایی نظارت) حسابرس:

• • شایستگی درک شده

• • استقلال درک شده

اعتبار اطلاعات

۱۵٫۵

۵

۳٫۸

دی

۱۲٫۴

۲٫۷

۴

بهمن

۱۲٫۷

۲٫۵

۲٫۸

اسفند

۱۴٫۳

۴٫۶

۲٫۴

سالانه

۲۱٫۳

۱۰٫۸

۸

جدول۳-۱بارندگی لاهیجان و شاه شهیدان جدول۳-۲حداقل و حداکثر دمای لاهیجان و شاه شهیدان
ماخد:اداره هواشناسی گیلان

• با مشاهده آمارها در جدول متوسط دمای حداقل وحداکثر ماهانه،ملاحظه می شود بالاترین حد دمای حد اقل در ایستگاه لاهیجان مرداد با۲/۱۹ درجه است که به تدریج کاهش پیدا کرده ودر بهمن ماه به پایین ترین حد خود یعنی ۵/۲ درجه می رسد.در صورتی که در ایستگاه شاه شهیدان حد اکثر دما در مرداد ماه ۸/۱۳ درجه وحداقل ان در ماه اسفند با ۴/۲ درجه سانتی گراد ملاحظه گردیده است.

• دربخشی از باریکه شمالی شهرستان سیاهکل خاک های تشکیل شده،عمدتا حاصل جلگه های آبرفتی رودخانه ای ورسوبی است که خاک های عمیق تا نیمه عمیق را تشکیل می دهد.مشکل عمده خاکها فقدان زهکشی مناسب است.این خاک ها بهترین نوع خاک های ناحیه محسوب می شود.استعداد وکار بری اراضی در شرایط فعلی اکثرا تحت پوشش کشت برنج وباغ وصیفی کاری است.استعداد اراضی پس از انجام عملیات عمرانی احداث وتکمیل سیستم زهکشی مناسب،توان زیادی را برای کشت دارا می باشد.

اراضی واقع در ضلع جنوبی شهر ستان سیاهکل که شامل کوههاست،اکثرا بدون پوشش خاکی یا خاک های کم عمق همراه با بیرون زدگی سنگی بسیار زیاد می باشد.این دسته از اراضی شهرستان سیاهکل استعداد درختچه ها وبوته های مناطق آلپی،چراگاه فصلی وقطعات کوچک دیم کاری در حاشیه رودخانه هارا دارند.(اداره کل منابع طبیعی گیلان۱۳۸۰)
شکل۳- ۴ نقشه خاکهای شهرستان سیاهکل ماخذ : سازمان جهاد کشاورزی

• از نظر پوشش گیاهی شهرستان سیاهکل دارای غنی ترین جنگل ها در منطقه شمال است . به طوری که اکوتون های گیاهی ( مرزهای انتقالی ) اشکوب های گیاهی با افزایش ارتفاع تغییرات گونه ای را به خوبی نشان می دهد . توضیح آنکه در ارتفاع تا ۵۰۰ متر گونه های توسکا ، لرک ، ممرز ، انجیلی و پلت در ارتفاعات ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ متر گونه های افرا، راش در ارتفاعات ۱۲۰۰ متر به بالا درختان جنگلی با گونه های خشکی پسند اوری ، بلوط ، زال زالک کم کم ناپدید گردیده و گونه های مرتعی آتری پلکس ، درحنه و سپس مرتع جایگزین آنها می شود . منطقه دیلمان و اسپیلی در چنین شرایطی می باشند . و از ارتفاع ۱۵۰۰ متر به بالا شرایط آب و هوایی خشک تر شده و گونه های گیاهی خشکی پسند مرتعی تا جنوب منطقه گسترده شده اند .

از ارتفاع ۲۰۰۰ متر به بالا با توجه به جهت دامنه ها و شرایط حرارتی و اکولوژیک ، دامنه ها از پوشش گیاهی خالی شده و به صورت زمین خشک درآمده است .
جنگل های شهرستان سیاهکل در قسمت جنوبی این شهرستان از منطقه جنگلی رادار پشته تا منک رود و اشکراب تا ارتفاع ۲۰۰۰ متر از سطح دریا ادامه می یابد . مساحت جنگل های مزبور به ۳۴۲۲۱ هکتار می رسد . وسعت مراتع استان ۲۷۴۴۰ هکتار برآورد شده است .
بهره برداری های بی رویه و غیر علمی ، بیش از دو سوم جنگل های سیاهکل را به صورت مخروبه و نیمه مخروبه درآورده است . بر آورد های کارشناسی در این منطقه موجودی جنگل را حدود ۱۲۰ متر مکعب در هکتار نشان می دهد که فاقد ارزش تجارتی است . حدود یک سوم از جنگل های مزبور در ارتفاعات ، از لونک به بالا وضع بهتری دارند . موجودی این بخش به ۲۵۰ متر مکعب در هکتار می رسد .
شکل۳-۵ نقشه کاربری اراضی شهرستان سیاهکل ماخذ : سازمان جهاد کشاورزی

کبکاب

۴۵%

۵۵%

≥ ۶۵%

شاهانی

۴۵%

۵۵%

≥ ۷۰%

مضافتی

۳۵%

۴۵%

≥ ۶۰%

۱-۸- تغذیه نخل خرما با عناصر بور و روی به روش محلول پاشی
تغذیه گیاه، رشد و نمو رویشی و زایشی آن را مشخص می کند. مواد معدنی به عنوان سازنده مواد آلی، فعال کننده آنزیم ها و واکنش های آنزیمی، حامل بعضی از مواد تنظیم کننده فشار اسمزی گیاه می باشد. نقش مواد معدنی برای انجام فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف در گیاه متفاوت است. بیشترین اثر آن ها از راه تأثیر بر متابولیت های اولیه و ثانویه به دست آمده از فتوسنتز مانند کربوهیدرات ها، اسیدهای آلی، پروتئین ها و تنظیم کنندهای رشد صورت می گیرد. محلول پاشی شامل به کار بردن مواد مغذی در سطح برگها، ساقه ها و میوه و جذب آنها از این قسمت ها می باشد]۱۰[.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از مزایای محلول پاشی می توان: افزایش محصول، مقاومت به آفات و بیماریها، بهبود مقاومت بهخشکی، افزایش کیفیت محصول را نام برد. در این روش محلول پاشی می تواند به صورت برگی و خوشه ای باشد. کودهای مورد نیاز را در تانکرهای مخصوص محلول پاشی به صورت محلول با غلظت مشخص تهیه می نمایند و توسط نازل های مخصوص بر روی نخل ها می پاشند. عمده عناصر کم مصرف که شامل آهن، اسید بوریک، سولفات روی، مس، منگنز و مولیبدن است. و از منابع کلاته مانند کلات آهن یا منابع معدنی مانند سولفات آهن هستند. که می توانند به روش محلول پاشی مورد استفاده قرار گیرند]۱۰ ،۱۷[.
الف- بور(B)
بور از عناصر ریز مغذی مورد نیاز گیاهان زراعی و درختان میوه است. گیاهان زراعی در هر سال به طور متوسط ۳۰ گرم اسید بوریک در هکتار جذب می نمایند. در رابطه با درختان نخل تاکنون اثرات کمبود آن به صورت واضحی مشخص نشده است در صورت نیاز به کاربرد اسید بوریک، محلول پاشی از طریق برگچه ها در اوائل اسفندماه قبل (از ظهور اسپاتها) یا در اریبهشت ماه در مرحله کیمری توصیه می گردد]۱۱[.
ب- روی (zn)
یکی از وظایف روی در گیاهان نقش موثر آن در ساخته شدن ترکیبات تنظیم رشد می باشد کمبود روی در اکثر خاکهای ایران به خصوص خاکهای آهکی گزارش شده است برای جبران کمبود سولفات روی در نخیلات محلول پاشی درختان قبل از باز شدن گلها در اواخر بهمن تا اواسط اسفند بسیار مفید خواهد بود]۱۱[.
۱-۹- اهمیت پژوهش
درصد بالای تشکیل میوه های پارتنوکارپ سه برچه ای در گیاهان خرمای حاصل از کشت بافت زیان اقتصادی شدیدی به باغدار می رساند. با توجه به هزینه بالای تولید، انتقال و نگهداری این نهال ها، در رفع مشکل میوه نشینی آنها باید چاره ای اندیشیده شود. بهبود وضعیت فیزیولوژیکی دانه گرده و نیز مادگی در زمان گرده افشانی ممکن است منجر به جوانه زنی بهتر دانه گرده و متعاقبا افزایش میزان لقاح شده که این خود شانس تولید میوه غیر پارتنوکارپ (تک برچه ای نرمال) را افزایش خواهد داد. از آنجا که محتمل است، تعادل خاصی از عناصر غذایی در سلول ها و بافت های مستقیما دخیل در فرآیندهای جوانه زنی دانه گرده، رشد لوله گرده و لقاح، مؤثر باشد، عدم برقراری این تعادل به هر علت ممکن می تواند بر درصد تشکیل میوه تک برچه ای نرمال اثر منفی داشته باشد. از میان عناصر ریز مغذی بور دارای بیشترین اهمیت در فرایند تشکیل میوه است. با توجه به نقش بور در فرایند گرده افشانی و جوانه زدن دانه های گرده، محلول پاشی اسید بوریک ممکن است سبب افزایش درصد جوانه زنی و رشد سریع لوله گرده شود]۲۰[. عنصر روی در مرحله گرده افشانی و جوانه زدن دانه های گرده نقش غیر مستقیمی را ایفاء نموده و موجب تسریع در رشد لوله گرده شده و در نتیجه امکان لقاح و تشکیل میوه را افزایش می دهد]۲۰،۶۳ [. بنابراین گمان می رود که هر عملیاتی که منجر به افزایش سطوح این عناصر در بافتهای گیاهی، که به طور مستقیم و غیر مستقیم درگیر در فرآیندهای لقاح و میوه نشینی هستند، شود از جمله محلول پاشی برگها قبل از شکوفایی گل ها و محلول پاشی خوشه ها در زمان شکوفایی گل ها، منجر به افزایش تولید میوه تک برچه ای نرمال و نیز افزایش کمی و کیفی میوه شد.
۱-۱۰- اهداف پژوهش
بررسی اثر محلول پاشی برگی با محلول اسید بوریک و سولفات روی بر بهبود میوه نشینی، عملکرد کمی و کیفی درختان برحی حاصل از کشت بافت در شرایط منطقه دشتستان
بررسی اثر محلول پاشی خوشه ها با محلول اسید بوریک و سولفات روی بر بهبود میوه نشینی، عملکرد کمی و کیفی درختان برحی حاصل از کشت بافت در شرایط منطقه دشتستان
فصل دوم
مروری برتحقیقات انجام شده
مروری بر تحقیقات انجام شده
۲-۱- اثر عناصر غذایی بر تشکیل میوه
عوامل متعددی مانند طول عمر تخمک، عوامل محیطی از جمله شرایط آب و هوایی، تغذیه و مقدار آب، عوامل ژنتیکی، تعادل هورمونی درخت و عملیات داشت بر تشکیل میوه تاثیر دارند]۲۰[.
یکی از عوامل مهم در تشکیل میوه عامل تغذیه متعادل است. عوامل تغذیه ای آلی و معدنی به طور مستقیم و غیر مستقیم در این فرایند نقش دارند]۲۰[.
۲-۱-۱- اثر عناصر معدنی بر تشکیل میوه
از مهمترین عناصری که باعث افزایش تشکیل میوه می شود عناصر بور، روی، ازت، پتاسیم و فسفر می باشد که در زیر به شرح بیشتر این عناصر می پردازیم.
۲-۱-۱-۲- بور
در بین ریز مغذی ها بور دارای بیشترین اهمیت در تشکیل میوه است. در میان عناصر معدنی بیشترین کار تحقیقاتی در زمینه نقش بور د
ر تشکیل میوه صورت گرفته است. علی رغم مشاهده اثرات اسید بوریک در تشکیل میوه هنوز نقش اسید بور در گلدهی و مراحل تشکیل میوه کاملا مشخص نشده است. غالبا گزارش می شود که بور در جذب یونی و انتقال کربوهیدرات ها و مراحل نقل و انتقال دخالت دارد و ممکن است به طور غیر مستقیم نیز در گرده افشانی، لقاح و توسعه میوه با تاثیر بر جذب عناصر غذایی در مراحل توسعه بحرانی نقش داشته باشد. دو جنبه نقش اسید بوریک در لقاح عبارتند از: ]۲۰،۱۹[.
قابلیت زنده بودن دانه گرده و جوانه زنی
رشد لوله گرده
کمبود بور انتقال قند ها را در توسعه گلدهی با کاهش میزان قند شهد کاهش می دهد ]۷۳[.
بور نقش مهمی در گرده افشانی و جوانه زدن دانه گرده دارد. در کمبود بور تعداد دانه گرده، رشد دانه گرده و لوله گرده کاهش می یابد. کمبود بور سبب کاهش انتقال قند و سنتز دیواره سلولی می شود در اثر کمبود بور غلظت ایندول اسیتیک اسید ممکن است بیشتر از حد طبیعی شود. غلظت های بالای ایندول استیک اسید نسبت ایندول استیک اسید اکسیداز سبب تجمع ترکیبات فنولی می شود. بیشتر ترکیبات فنولی برای ریشه ها و جوانه ها حتی در غلظت های کم نیز سمی هستند. تحقیقات انجام شده در درختان میوه نشان داده که در میان عناصر غذایی سه عنصر نیتروژن، بور و روی بیشترین تأثیر را بر تشکیل میوه دارند و نیاز به این عناصر در بعضی از مراحل فنولوژیکی گیاه مانند مرحله تشکیل میوه ضروری است ]۶۹[.
۲-۱-۱-۲-۱-نقش فیزیولوژیکی بور در گیاه
نقش های بسیاری به عنصر بور به دلیل حضور آن در نقاط رشد و بافت های مریستمی نسبت داده شده است. این عنصر غیر فلزی در ساختمان هیچ آنزیمی وجود ندارد ولی ادعا می شود که بور می تواند فعالیت بسیاری از آنزیم ها مانند اکسیداز را تحت تأثیر قرار دهد. هم چنین عنصر بور در استحکام ساختمان دیواره سلولی، متابولیسم نوکلئیک اسید، سنتز و انتقال پروتئین و کربوهیدراتها، متابولیسم تنظیم کنندههای رشد و تقسیم سلولی دخالت دارد] ۵۰ [.
ساختمان دیواره سلولی
دیواره سلولی یک عامل مهم برای شناسایی اندازه و شکل سلول طی دوره نمو گیاهان عالی می باشد ]۸۰،۵۰[. یک رابطه نزدیک و تنگاتنک بین دیواره سلولی اولیه و تغذیه بور وجود دارد. بیش از ۹۰ درصد از بور سلولی مربوط به دیواره سلولی و جایی که پکتین قرار دارد، می باشد ]۸۰،۵۸،۵۰ [. به طوری که اولین علائم کمبود بور، بدشکل شدن دیواره سلولی و آرایش تیغه میانی می باشد. بور یک نقش مهم در انعطاف پذیری دیواره سلولی ایفا می کند و تحت شرایط کمبود این عنصر دیواره سلولی سخت، محکم و شکننده می شود ]۸۰،۵۰ [.
تشکیل استرهای بورات با گروه هیدروکسیل کربوهیدرات ها یا گلیکوپروتئین های دیواره سلولی، به عنوان یک مکانیسم ارتباط دهنده بین پلیمرهای دیواره سلولی عمل می کند. باندهای بورات برخی ویژگیهای کمبود و بیشبود بور را توضیح میدهد. به طوری که عدم حضور این نوع باندها دلیل شکننده بودن برگها در شرایط کمبود بور می باشد در حالی که گیاهانی که از سطح کافی بور برخوردارند، برگهایی را تولید می کنند که حالت خمش پذیر و الاستیک را دارند ]۵۰ [.

جدول شماره ۴-۳۲: همبستگی بین میزان استفاده از نرم‌افزار تلگرام تلفن همراه و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۰۶
جدول شماره ۴-۳۳: آمار توصیفی دو متغیر استفاده از نرم‌افزار تلگرام و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۰۷
جدول شماره ۴-۳۴: نتایج آزمون تی در خصوص استفاده از نرم‌افزار تلگرام تلفن همراه و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۰۷
جدول شماره ۴-۳۵: همبستگی بین میزان استفاده از نرم‌افزار واتس‌آپ تلفن همراه و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۰۸
جدول شماره ۴-۳۶: آمار توصیفی دو متغیر استفاده از نرم‌افزار واتس‌آپ و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۰۸
جدول شماره ۴-۳۷: نتایج آزمون تی در خصوص استفاده از نرم‌افزار واتس‌آپ تلفن همراه و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۰۹
جدول شماره ۴-۳۸: همبستگی بین میزان استفاده از نرم‌افزار وایبر تلفن همراه و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۱۰
جدول شماره ۴-۳۹: آمار توصیفی دو متغیر استفاده از نرم‌افزار وایبر و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۱۱
جدول شماره ۴-۴۰: نتایج آزمون تی در خصوص استفاده از نرم‌افزار وایبر تلفن همراه و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۱۱
جدول شماره ۴-۴۱: همبستگی بین میزان استفاده از نرم‌افزار لاین تلفن همراه و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۱۲
جدول شماره ۴-۴۲: آمار توصیفی دو متغیر استفاده از نرم‌افزار لاین و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۱۲
جدول شماره ۴-۴۳: نتایج آزمون تی در خصوص استفاده از نرم‌افزار لاین تلفن همراه و میزان آگاهی از حقوق شهروندی ۱۱۳
فهرست شکل­ها
فهرست صفحه
شکل شماره ۲- ۱: مدل تحقیق ۶۷
شکل شماره ۳- ۱: نقشه منطقه ۴ شهرداری تهران (به تفکیک نواحی و محلات) ۷۵
شکل شماره ۴- ۱: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب جنس ۸۱
شکل شماره ۴- ۲: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل ۸۲
شکل شماره ۴- ۳: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب تحصیلات ۸۳
شکل شماره ۴- ۴: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب سن ۸۵
شکل شماره ۴- ۵: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب استفاده از نرم‌افزارهای تلفن همراه ۸۷
شکل شماره ۴- ۶: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب میزان پایبندی به قوانین و مقررات ۹۰
شکل شماره ۴- ۷: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب داشتن روابط اجتماعی ۹۳
شکل شماره ۴- ۸: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب پایبندی به حفظ محیط‌زیست ۹۵
شکل شماره ۴- ۹: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب میزان پایبندی به هویت ملی ۹۸
شکل شماره ۴- ۱۰: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب پایبندی به آموزه‌های دینی ۱۰۰
شکل شماره ۴- ۱۱: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب آگاهی از حقوق شهروندی ۱۰۲
شکل شماره ۴- ۱۲: توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب مطالعه مطالب شبکه‌های اجتماعی ۱۰۳
شکل شماره ۴- ۱۳: توزیع درصدی نظر پاسخگویان بر حسب توهین به افراد در شبکه‌های اجتماعی به خاطر شاد بودن ۱۰۴
شکل شماره ۴- ۱۴: توزیع درصدی نظر پاسخگویان بر حسب به اشتراک گذاشتن تصویر برهنه به خاطر مدشدن برهنگی ۱۰۵
شکل شماره ۴- ۱۵: توزیع درصدی نظر پاسخگویان بر حسب انتشار تصویر برهنه در شبکه‌های اجتماعی ۱۰۵

چکیده

ابزار­های تلفن همراه همچون لاین، وایبر، واتس‌آپ، تلگرام و…، روزانه توسط نزدیک به چهارصد میلیون نفر استفاده می‌شود و یکی از کاربردهای اصلی آنها، برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران است. برتری این رسانه‌های ارتباطی نسبت به سایر فضاهای مجازی آن است که ارتباط در آنها، فقط بر متن استوار نیست و از نشانه­ های بصری و شنیداری در تعامل­های رو در رو بهره‌مند است. علاوه بر آن این ابزار همانند سایر رسانه ­ها از کارکرد­های مختلفی همچون کارکرد اطلاع‌رسانی، فرهنگ‌سازی، آموزشی و … برخوردار است ولی به نظر می­رسد که ابزارهای تلفن همراه در بین مخاطبان صرفاً کارکرد سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت داشته است. بنابراین در این پژوهش قصد داریم به بررسی رابطه بین این ابزارهای تلفن همراه و آگاهی از حقوق شهروندی بپردازیم زیرا با گسترش شهرنشینی آگاهی از حقوق شهروندی و آموزش آن یک ضرورت است. این پژوهش با روش پیمایش و روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای و نمونه‌گیری تصادفی انجام شده و بین ۳۸۴ نفر از شهروندان بالای ۱۵سال منطقه ۴ پرسشنامه توزیع شده است. اطلاعات به دست آمده از طریق نرم‌افزار SPSS پردازش و از طریق آزمون T و ضریب همبستگی پیرسون فرضیه‌ها آزمون شده است و نتایج حاکی از آن است که نرم‌افزار تلگرام پرمخاطب ترین نرم‌افزارهای تلفن همراه است و میانگین استفاده از آن بیش از ۳ ساعت در شبانه‌روز است. همچنین مشخص شد که بین میزان استفاده از نرم‌افزار تلگرام تلفن همراه و میزان آگاهی از حقوق شهروندی رابطه معنادار وجود ندارد. بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که افزایش و یا کاهش استفاده از نرم‌افزار تلگرام موجب افزایش و یا کاهش آگاهی از حقوق شهروندی نمی‌گردد در نتیجه فرضیه اول تحقیق رد می‌شود. همچنین بین دو گروه کاربران تلگرام و کسانی که از تلگرام استفاده نمی‌کنند در میزان آگاهی از حقوق شهروندی رابطه معناداری وجود ندارد بنابراین می‌توان چنین نتیجه گرفت که استفاده از نرم‌افزار تلگرام تلفن همراه در میزان آگاهی از حقوق شهروندی افراد تفاوتی ایجاد نمی‌کند. این نتیجه در مورد نرم‌افزار واتس‌آپ و لاین نیز صادق است و بین این دو نرم‌افزار و میزان آگاهی از حقوق شهروندی نیز رابطه معناداری وجود ندارد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اما در مورد نرم‌افزار وایبر نتیجه متفاوتی به دست آمد و مشخص شد که بین این نرم‌افزار و میزان آگاهی از حقوق شهروندی یک رابطه معکوس و منفی وجود دارد به این صورت که با افزایش استفاده از نرم‌افزار وایبر‌ آگاهی از حقوق شهروندی کاهش می‌یابد و میانگین نمره آگاهی از حقوق شهروندی در افرادی که از وایبر استفاده می‌کنند (۰۷/۵۶Mean=) کمتر از افرادی است که از این نرم‌افزار تلفن همراه استفاده نمی‌کنند. (۱۶/۶۶Mean=)
واژگان کلیدی: نرم‌افزارهای تلفن همراه، تلگرام، وایبر، واتس‌آپ، لاین، حقوق شهروندی

فصل اول

کلیات پژوهش
مقدمه
با گسترش تکنولوژی­های نوین در عصر اطلاعات، رسانه ­ها در همه ابعاد زندگی افراد تأثیر می‌گذارند، بطوریکه زندگی بدون رسانه امکان‌پذیر نیست. جامعه امروزی از جنبه‌های مختلف آموزشی، ارتباطات، اقتصادی، اجتماعی و … به اینترنت و شبکه‌های اطلاعاتی وابسته است. تکنولوژی‌های نوین اطلاعات و ارتباطات در صدد راحتی هر چه بیشتر انسانها، ارائه بهتر خدمات، اطلاعات و ارتباطات بهتر و سازنده‌تر در جامعه هستند. در دنیای ارتباطات و در نقش رسانه‌های همگانی^[۱] برای آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم می‌توان به روزنامه، رادیو و تلویزیون، کامپیوتر، ماهواره و … اشاره کرد. (مازار، ۱۳۷۵) که متأسفانه این گونه وسایل برای مردم، یک سرگرمی در نظر گرفته می‌شوند و در زندگی اکثریت مردم نسبتاً کم اهمیت قلمداد می‌شوند. این دیدگاهی بس گمراه‌کننده و اشتباه است. وسایل ارتباطی که ما برای سرگرمی و تفریح از آنها استفاده می‌کنیم در آموزش و در نهایت تجربه ما تأثیر فراوان و بسزایی دارند. این امر تنها به این علت نیست که آنها بر نگرش‌های ما به شیوه‌های خاصی تأثیر می‌گذارند،‌ بلکه از آن رو است که آنها وسیله دسترسی به اطلاعاتی هستند که بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی ما به آن بستگی دارد. (احدیان، ۱۳۷۷: ۱۹)
در این پژوهش قصد داریم به بررسی رابطه بین نرم‌افزارهای تلفن همراه به عنوان یک رسانه نوین و میزان آگاهی شهروندان از حقوق شهروندی بپردازیم. به این منظور در فصل اول گزارش تحقیق کلیات شامل بیان مسئله، اهمیت و ضرورت، اهداف و سوالات تحقیق مطرح شده است. در فصل دوم ابتدا پیشینه تحقیق و سپس ادبیات نظری و چارچوب نظری مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم نیز به معرفی روش تحقیق و تعریف عملیاتی متغیرها اختصاص دارد. در فصل چهارم یافته‌های تحقیق ارائه خواهد شد و نتایج تحقیق نیز در فصل پنجم مطرح می‌شود.

۱-۱ – بیان مسأله

رسانه­های نوین ارتباطی نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی هستند و با وجود اینکه عمر خیلی‌زیادی ندارند، توانسته ­اند به خوبی در زندگی مردم جا باز کنند. مردم بسیاری در سنین مختلف و از گروه ­های اجتماعی متفاوت در رسانه­های نوین ارتباطی کنار هم آمده­اند و از فاصله­های بسیار دور در دنیای واقعی، از این طریق با هم ارتباط برقرار می­ کنند. امروزه روش­های ارتباطی با دیگران از طریق این ابزارها افزایش یافته است.
یکی از این ابزارها که کاربرد گسترده و همه‌گیری دارد تلفن همراه است؛ پیش از این تلفن یک رسانه و ابزار میان فردی محسوب می­شد اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و فن­آوری­های نوین همچون نرم‌افزارهای مبتنی بر تلفن همراه این رسانه به رسانه جمعی بدل شده است. خواسته یا ناخواسته، امروز تلفن همراه بخشی از زندگی ما شده است، حالا این نوع تلفن دیگر برای بسیاری نقش یک همراه همیشگی را ایفا می‌کند، همراهی که دیگر برقراری تماس صوتی تنها بخش اندکی از صدها کاربرد آن را برای ما تشکیل می‌دهد، پیامک، بلوتوث، پیام تصویری و در سال­های اخیر شبکه ­های اجتماعی موبایل تغییرات شگرفی را در سبک و سیاق زندگی ما پدید آورده­اند.
ابزار­های تلفن همراه همچون لاین، وایبر، واتس‌آپ و…، روش­هایی برای گسترش و حفظ روابط اجتماعی شده ­اند. روزانه نزدیک به چهارصد میلیون نفر در سراسر دنیا از این ابزارها استفاده می‌کنند و یکی از کاربردهای اصلی آنها، برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران است. برتری این رسانه‌های ارتباطی نسبت به سایر فضاهای مجازی آن است که ارتباط در آنها، فقط بر متن استوار نیست و بنابراین، از نشانه­ های بصری و شنیداری در تعامل­های رو در رو بهره‌مند است.
در زندگی­های به فردیت کشانده شده امروزی، یکی از مهمترین عوامل تحول در حوزه ­های مربوط به اجتماع و فرهنگ رسانه ­ها هستند. امروزه هیچ ابزار فرهنگی­ای به میزان تلفن همراه در روند فرهنگی جامعه نقش ندارد. تلفن همراه به عنوان یک رسانه ارتباطی، نسبت به سایر رسانه­های جمعی، رشد برق‌آسایی داشته اند و گسترش و اشاعه آن هم عمدتاً به همین دهه اخیر برمی­گردد. به رغم این عمر کوتاه، تأثیرات فرهنگی تلفن همراه بر مناسبات فردی و اجتماعی آن قدر برجسته و قابل اعتنا است که برای جامعه شناسان، روان‌شناسان و محققان، عرصه‌های پژوهشی تازه‌ای فراهم آورده است. علاوه بر آن این ابزار همانند سایر رسانه ­ها از کارکرد­های مختلفی همچون کارکرد اطلاع‌رسانی، فرهنگ‌سازی، آموزشی و … برخوردار است ولی به نظر می­رسد که ابزارهای تلفن همراه در بین جوانان صرفاً کارکرد سرگرمی و پرکردن اوقات فراغت داشته است. بنابراین در این پژوهش قصد داریم به بررسی قابلیت آموزشی ابزارهای تلفن همراه در آموزش حقوق شهروندی بپردازیم زیرا با گسترش شهرنشینی تدوین حقوق شهروندی و آموزش آن یک ضرورت است. (حسینی‌فر، ۱۳۸۸: www.modiryar.com)
در عصر حاضر، به «شهرنشینی» به عنوان یک پدیده اجتماعی و به عنوان انگاره­ای از تفاوت دنیای مدرن با عصر سنت نگریسته می­ شود. شهروندان عموماً با سلایق و انگیزه‌های مختلف در جامعه شهری به فعالیت می­پردازند. عده­ای برای کسب و کار، گروهی برای پرکردن اوقات فراغت و گروهی دیگر برای آموختن مهارت­ های فردی و جمعی و … . از این رو، زندگی اجتماعی مستلزم وجود روابط حقوقی بین افراد و گروه ­های مختلف جامعه می‌‌باشد و این روابط اجتماعی می­بایست تحت نظم و قاعده­ای درآید. چه آنکه، در صورت عدم وجود نظم و ضوابط در جامعه، زور، اجحاف و تزویر بر روابط بین افراد حاکم شده و این موضوع موجب ایجاد هرج و مرج و نابسامانی خواهد شد. فلذا، دولت‌ها و نهادهای عمومی با تعیین و تدوین قواعد و مقررات مربوطه، سیاست خاصی را در جهت تنظیم این روابط در پیش گرفته‌اند. اصولاً «حقوق شهروندی» را می­توان مجموعه قواعدی که بر روابط اشخاص در جامعه شهری حکومت می­ کند تعریف نمود. از این رو، «حقوق شهری» که موضوع آن چگونگی روابط مردم شهر، حقوق و تکالیف آنان در برابر یکدیگر و همچنین در برابر جامعه و اصول و هدف ما و وظایف و روش انجام آن است را می­توان به عنوان اصولی بدانیم که منشعب از حقوق اساسی کشور است. (خباز، ۱۳۸۹: www.aftab.ir)
ترغیب شهروندان به پذیرش و انجام مسئولیت‌های مدنی و مشارکت در امور سیاسی، چالش مهم پیش روی سیستم‌های سیاسی در جوامع در حال توسعه است. جهانی‌شدن و جامعه اطلاعاتی در این فرایند بسیار تأثیرگذار بوده است و رسانه‌ها را به رکن محوری در فرایند آموزش شهروندی تبدیل ساخته است.
آموزش رسانه‌ای جایگاه مهمی را در تعیین شرایط شهروندی در اختیار دارد. بدین ترتیب که آگاهی از حقوق شهروندی به دنبال ایجاد امکانی برای ابراز فرهنگی و برخورداری از سواد اجتماعی و مدنی است و در آن صورت ضروری خواهد بود که آموزش‌های ارائه شده به ویژه به کودکان و نوجوانان طوری باشد که آن‌ها را قادر سازد در فرهنگ رسانه‌ای پیرامون خود مشارکتی فعالانه داشته باشند. بر این اساس آگاهی از حقوق شهروندی منحصر به توانایی افراد برای تجزیه و تحلیل رسانه‌ها و مهارت‌های گوش دادن و تماشا کردن انتقادی نیست، بلکه می‌‌بایست به دنبال تشویق مشارکت انتقادی آن‌ها به مثابه تولیدکنندگان فرهنگی باشد.(کریمی، ۱۳۹۱: ۳۰۹)
آموزش و افزایش آگاهی شهروندان از اموری است که همه رسانه‌ها باید به آن توجه داشته باشند. بر همین اساس باید واقعیتی ارائه شود که بر پیش داوری استوار نبوده بلکه بر پایه‌های علمی استوار باشد. محتوای آموزش‌ها نیز شهروندان را به سمت توافق در عین اختلاف سلیقه برساند. در بخش عقلانیت آموزش شهروندی باید باعث شود شهروندان به آگاهی و مفاهمه برسند. کارکرد دیگر رسانه‌های این حوزه برای گسترش فرهنگ شهروندی، تولید کالاهای فرهنگی مرتبط با شهروندی است. نقش نهادها و سیستم‌ها و سازمان‌های دولتی برای تسهیل آموزش و افزایش آگاهی شهروندی، استفاده از امکانات اینترنت، ایجاد رفاه و مفاهمه از دیگر کارکرد‌های رسانه‌ها برای ایجاد فرهنگ شهروندی است. بنابراین در میان انواع رسانه­های جمعی، رسانه‌های نوین ارتباطی همچون ابزارهای تلفن همراه که به واسطه اینترنت فعالیت می­ کنند از اهمیت بیشتری برخوردارند. بنابراین در این پژوهش سعی داریم رابطه بین استفاده از نرم‌افزارهای تلفن همراه در آگاهی از حقوق شهروندی بپردازیم و در پی پاسخ به این سوال هستیم که میزان آگاهی شهروندان از حقوق شهروندی چگونه است و آیا رابطه‌ای بین استفاده از این نرم‌افزارها و آگاهی شهروندان از حقوق شهروندی وجود دارد؟

۱-۲ – اهمیت و ضرورت تحقیق

انجام این پژوهش در چندین بعد ضروری بوده و حائز اهمیت است. بعد اول، در میان رسانه­های سبز فایل، ابزارهای نوین ارتباطی مانند(لاین، وایبر، واتس آپ و …) بدلیل ماهیت چندکارکردی خود جایگاه ویژه‌ای دارند. این ابزارها هم ابزار انتقال اطلاعات علمی و هم وسیله سرگرمی جوانان هستند. قدرت نفوذی که این ابزارهای نوین در میان اقشار مختلف جامعه دارند، تأثیرگذاری آن را بر زندگی اجتماعی افزایش می‌دهد. پدیده‌ای که می‌تواند موجب شکل‌گیری جنبش­های اجتماعی و حتی ناهنجاری‌های اجتماعی شود، امروز به اغلب خانه‌ها راه‌یافته است. (صادقی، ۱۳۹۲: ۲۶-۳۸) این رسانه­ به وسیله‌ای برای پرکردن اوقات فراغت جوانان مبدل شده که مرزهای تازه­ای در شکل‌گیری ارزش­ها و هویت‌یابی جوانان پیش‌روی آنان قرار داده است. بررسی­های محققان علوم ارتباطات اجتماعی نشان می‌دهد که کارکرد غالب چت در لاین و وایبر برای کاربران ایرانی جنبه فراغتی و سرگرم‌کننده داشته که در اشکال مثبت و منفی تسهیل‌کننده و جبران‌کننده نیازهای ارتباطی آنها در دنیای واقعی است. (کمالی،۱۳۸۹: ۱۴۵-۱۵۲) بنابراین به علت گسترش و همه‌گیرشدن استفاده از ابزارهای تلفن همراه که در حال حاضر بیشتر جنبه سرگرمی دارد و به نظر می‌رسد دیگر کارکردهای آن مغفول مانده است ضروری است تا پژوهشی در این زمینه انجام شود و راهکارهایی برای استفاده از قدرت و پتانسیل این رسانه در جهت آموزشی نیز ارائه شود.